Nesâî’nin (ö. 303/915) Şiîlikle İthamı

Hadisler, raviler ve telif edilen eserler çeşitli açılardan belli kriterlere tabii tutularak uzmanlarınca incelenirler. Bu inceleme neticesinde ortaya çıkan sonuca göre belli bir hüküm verilir. Dolayısıyla tarihi süreçte bir ravi hakkında değişik görüşler ileri sürülmüş olabilir. Bu görüşlerin gerçek olup olmadıkları ise kimi zaman tam olarak ortaya çıkarılamaz ve bir ravi hak etmediği bir suçlama ile karşı karşıya kalabilir. Cerh-ta’dîl kriterleri bağlamında bazan bir ravinin eleştirilmesiyle ilgili farklı maddelerin ileri sürülmüş olduğu görülür. Bunlardan biri de ravinin Şiîlikle suçlanmasıdır. Hadis bilim dalına başta Sünen olmak üzere birçok kıymetli eser kazandıran Nesâî de Şiîlik suçlamasına maruz kalmış muhaddislerden biridir. Kaynaklarda Nesâî hakkında ileri sürülen bu tür ithamlar yer almış olsa da bunlar sağlam delillere dayanmamaktadır. Fakat yine de söz konusu ithamlar kendisini tartışma konusu yapmış, ilerleyen zaman diliminde bu tür ithamlar onun gündeme gelmesine neden olmuştur. Tabiatıyla hadiste otorite olan Nesâî’nin tenkit sebebi olan bir vasıfla anılması dikkatleri üzerine çekmiştir. Bu çalışmada söz konusu iddiaların dayandırıldığı bilgilerin sıhhati ve ileri sürülen delillerin geçerliliği incelenmiş böylece Nesâî’nin Şiîlikle ithamının ne derece doğru olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. İleri sürülen bilgi ve deliller bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde aslında Nesâî’nin takip ettiği metotla iki grup arasında devam eden mücadelelere karşı bilinçli bir denge politikası ortaya koymaya çalıştığı anlaşılmaktadır.

___

  • Aslan, Hasan, Hadis Literatüründe Fedâilü’sahâbe Türü Kaynaklar ve Nesâî’nin “Fedâilü’s-sahâbe’si”, Şırnak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Şırnak, 2017.
  • Ateş, Ali Osman, Ehl-i Sünnet ve Şîa'nın Delil Aldığı Bazı Hadisler, Beyan Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Aydınlı, Abdullah, “Şîa’da Hadis”, Hadîs Yazıları, İstanbul, 2014, s. 223-234.
  • Büyükkara, Mehmet Ali, “İmâmiyye Şia’sının Hadis Usûlünde Mezhebi Bozuk Raviler (I-)”, İslâmî Araştırmalar Dergisi, 2004, XVII, sy 3, s. 201-215.
  • Büyükkara, Mehmet Ali, “İmâmiyye Şia’sının Hadis Usûlünde Mezhebi Bozuk Raviler (II-)”, İslâmî Araştırmalar Dergisi, 2004, XVII, sy 4, s. 354-368.
  • Çolak, Ahmet, Şia Hadis Alma Usulünde İlk Raviler, Basılmamış Yüksek Li-sans Tezi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Er-zurum, 1993.
  • Demirci, Kadir, Zeydiyye’nin Hadis Anlayışı, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2005.