Mitolojik ve Dinsel Bir Yükseliş Simgesi Olarak Merdiven Motifi

.Merdiven, kişiyi belli bir konumdan diğerine taşıyan araçtır. Bu konum, aşağıdan yukarı olabildiği gibi yukarıdan aşağı da olabilir. Gündelik hayatın basit ihtiyaçlarını karşılayan merdiven, mitoslarda ve bazı inançlarda önemli bir simgedir. Şamanın ayin yaparken ağaca tırmanmasını sağlayan bir yükseliş aracı olan merdiven, bazen de mitoslarda tanrıların dünyayla iletişim kurmak amacıyla yeryüzüne inmek için kullandığı bir vasıtadır. Kimi dinlerde ise merdiven, peygamberlerin rüyasında üzerinde meleklerin dolaştığını gördüğü bir iniş çıkış simgesidir. Birçok amaçla kullanılan merdiven, genellikle yükseliş simgesi olarak değer kazanmıştır. İnsan veya tanrılar, çoğu zaman yedi basamaklı merdivenlerle göğe tırmanmayı tercih etmiştir. Gerek göğe yükselen hayali merdivenler gerekse de yeryüzünde yapılan kutsal mabetler yedi basamaklı merdiven biçimindedir. Birçok kültürde merdivene hem bu dünyada hem de öte dünyada bazı anlamlar ve değerler yüklenmiştir. Bu çalışmada merdivenin mitoslarda ve inançlarda taşıdığı roller üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Merdiven, yer, gök, tanrı, yükseliş

PDF

___

Adam, Baki, "Din Hakkında Genel Bilgiler", Dinler Tarihi Elkitabı, Ankara: Gra-fiker Yayınları, 2015.
Arslan, Hammet, “Afrika Topluluklarında Tabiat Kültü ve Tabii Unsurlara Atfedilen Güçler”, Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 4/8, (Aralık-2017): 2-16.
Arslan, Hammet, “Holi: Hindu Bayramı”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakül-tesi Dergisi, 1/39, (2014): 181-220.
Baldıck, Julian, Hayvan ve Şaman, Orta Asya’nın Antik Dinleri,çev.: Nevin Şahin, Hil Yayınları, İstanbul, 2010.
Black Jeremey ve Anthony Gren, Mezopotamya Mitolojisi Sözlüğü, Tanrılar, İfritler, Semboller, Aram Yayıncılık, İstanbul, 2013.
Bonnefoy, Yves, Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, çev.: Levent Yılmaz, I, Cilt, Dost Kitabevi, Ankara, 2000.
Bonnefoy, Yves, Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Söz-lüğü, çev.: Levent Yılmaz, II. Cilt, Dost Kitabevi, Ankara, 2000.
Campbell, Joseph, İlkel Mitoloji, Tanrı’nın Maskeleri, çev.: Kudret Emiroğlu, İmge Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1992.
Çoruhlu, Yaşar, Türk Mitolojisinin Ana Hatları, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2000.