Akaid ile İlgili Bazı Ayetlerin Tefsiri Bağlamında Emir Abdülkadir’in el-Mevakıf’ta Mutezile’ye ve Kelamcılara Yönelik Birtakım Eleştirileri
Büyük âlim Emir Abdülkadir’in kitabı olan
el-Mevakıf, son dönem işari tefsir geleneğinin en güzel örneklerinden
birisidir. Emir, bu kitabında, sadece bir tasavvuf âlimi değil, aynı zamanda
bir hadisçi, kelamcı ve fıkıhçı olarak karşımıza çıkmaktadır. O, bu İslami
ilimler hakkındaki açıklamalarını hadisleri şerh ederken, büyük İslam
mutasavvıfların sözlerini açıklarken ve daha çok Kur’an ayetlerini tefsir
ederken yapmaktadır. Onun eserinde akaid ile ilgili konular, dolayısıyla kelam
bahisleri de önemli yer tutmaktadır. O, bir Ehl-i Sünnet âlimi olarak itikadi
konularda Mutezilenin ve kelam âlimlerinin görüşlerini eleştirmektedir. Bunun
yanı sıra el-Mevakıf’ta Matüridiyye, Eş’ariyye gibi mezheplerle tasavvuf
karşıtı cereyanlara yönelik eleştiriler de yer alır. Bu makalemde Emir
Abdülkadir’in Mutezileye ve Kelam âlimlerine yönelik eleştirilerini ele aldık.
Diğer mezheplere yönelik eleştirilerine de yer verdik.
___
- جزائري، الأمير عبد القادر الحسني. كتاب المواقف في بعض إشارات القران الي الأسرار والمعارف. نشر وتحقيق. عبد الفتاح مفتاح. الجزائر: دار الهدي. 2005.
- خاني، عبد المجيد بن محمد. الحدائق الوردية في حقائق أجلاء النقشبندية. القاهرة: 1308.
- خنشلاوي، زعيم. "شرح رسالة الغيب لصدر الدين القونوي متن كتاب المواقف للأمير عبد القادر الجزائري"، 1. Uluslararası Sadreddin Konevi Sempozyumu Bildirileri (Konya, 20-21 Mayıs 2008). 289-296. Konya: Mebkam Yayınları, 2010.
- سبع، عبد الرزاق بن. الأمير عبد القادر الجزائري وأدبه. باتنة: مؤسسة جائزة عبد العزيز سعود البابطين للإبداع الشعري، 2000.
- Kuran, Ercüment. “Abdülkadir el-Cezairi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklo-pedisi. 1:232-233. İstanbul: TDV Yayınları,1988.
- Muslu, Ramazan. Emir Abdülkadir el-Cezairi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.