Bazı Kültürlerde ve Dinlerde Zaman

İnsanoğlu tarih boyunca zamanı/dehri anlama ve anlamlandırma gayreti içinde olmuştur. İnsan yaşamının ve düşünsel faaliyetlerinin temel paradigmalarından biri olan zaman, ilk nazarda çoğumuza aşina gelse de, tanımlanmaya çalışınca ilk veçhesini kaybederek bir varoluş problemi olduğunu hissettirmektedir. Bu bağlamda zaman konusunda birçok farklı görüş ileri sürülmüş, hemen hemen her toplum kendi kültür ve düşünce yapısına uygun bir şekilde zamanı tanımlama gayreti çerisine girmiştir. Zamanın algılanışı ve zaman üzerine tepkiler kültürle doğrudan ilişkilidir. Ayrıca kültürel bütün olgular bir şekilde belirli bir zaman diliminde meydana gelir. İnsanlar, varlık, oluş, anlam, olayların akışı içindeki yerlerini tayin edebilmek için öğrenmek, anlamlandırmak zorunda oldukları araçlardan biri de zamandır. Biz de burada başta mitoloji olmak üzere, Yunan, İran gibi bazı kültürlerin, Yahudilik, Hıristiyanlık ve özellikle İslam düşüncesinin zamana bakış açısını ele almaya çalıştık.
Anahtar Kelimeler:

Zaman, dehr, gün, felek, kader

___

  • Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkilâp Kitabevi Yayın, İstanbul 1998.
  • Alıcı, Mehmet, Kadim İran’da Din: Monoteizm’den Düalizm’e Mecusi Tanrı An-layışı, İstanbul 2012.
  • Alp, K. Özlem, “Postmodern Resimde Zaman-Mekan Temsili”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 20, 2015.
  • Altınay, Ramazan, “Erken Dönem İslâm Toplumunda Zaman (Gün-Ay-Mevsim-Yıl) Anlayışı ve Günlük Hayata Etkileri”, Dinî Araştırmalar, cilt: 7, sayı: 21, 2005.
  • Aysevenler, Kubilay, “Antikçağ’dan Günümüze Tarih Tasarımları”, Çağdaş Tür-kiye Araştırmaları Dergisi, cilt: 8, sayı: 18-19, 2009.