Pronatalist Kültürde Çocuk Olmak 1929-1940 Yıllarına Ait Gazete Haberlerine İlişkin Bir Deneme

Bu çalışma Cumhuriyet dönemi pronatalist politikalarını merkeze alarak, çocuk ve yeni rejimin siyaseti arasındaki ilişkinin detayına odaklanmaktadır. Yıkıcı savaşlardan çıkan, toprak kayıpları yaşayan ve peşi sıra salgın hastalıkların pençesine düşen bir ülkenin insan kaynağında da ciddi kayıplar olduğu tahmin edilebilir. Bütün bu kayıplar ile eksilerek hayata devam eden toplumun, dünyanın ritmine, toparlanarak devam etmesi kaçınılmazdır. İçinde bulunduğu dönemde ihtiyaç duyulan en büyük gücün insan kaynağı olduğunun farkında olan dönemin siyasileri, her fırsatta nüfus politikaları ile yaralı Türk toplumunun yeniden iyileşmesi ve güçlenmesi için farklı arayışlar içine girmiştir. Devlet mekanizmasının kendi özgün sınırları içinde, genelde aile ve evlilik özelde ise çocuğun varlığı belirleyici bir role sahiptir. Çocuğa giden yolun aile ve evlilik ile kodlanması bu üçlü mekanizmanın yollarını sürekli kesiştirmektedir. Evliliğe ve aileye olan inancın her zamankinden daha güçlü olması, dönem itibari ile pronatalist politikalara olan ihtiyacı artırmıştır. Çalışma 1929 ve 1940 yıllarına ait dönem gazetelerinin konuyu işleme şekline odaklanmaktadır. Gazete haberlerinde tercih edilen başlıktan, kullanılan dile ve haberin sunuluş şekline dair içerik analizi yapılmıştır. Soyun sürekliliği ve milletin özgün sınırları içinde güvende kalması, biyolojik kayıpların birçok alandaki kayıplara neden olacağı korkusu, insanın niceliği kadar niteliğine de duyulan ihtiyaç, insan kaynağındaki deformasyonun önüne geçme isteği, kalkınmanın dinamik bir nüfus ile gerçekliğine duyulan inanç gibi birçok nedenin cumhuriyet dönemi pronatalist politikaların tetikleyici nedenleri arasında olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Pronatalist Politika, Çocukluk, Gazete Tarama

Being a Child in the Pronatalist Culture An Essay on Newspaper Reports of the Years of 1929-1940

This study focuses on the detail of the relationship between children and the politics of the new regime by centering the Republican period pronatalist policies. It can be estimated that a country which has come out of a devastating war, has experienced territorial losses and has subsequently fallen into the clutches of epidemics has faced with serious losses in its human resources. It is inevitable for a society which moves on after being weakened with these losses to continue to the rhythm of the world by recuperating afterwards. The politicians of that period who were aware of that the biggest power needed in the given period is the human resources, have been in a search of different ways for the rectification and strengthening of the wounded Turkish society through population policies at every opportunity. Within the authentic boundaries of the state mechanism, the family and marriage in general and the existence of the child in particular has a determining role. The fact that the identification of the road to the child is encoded through family and marriage has been continuously intersecting the paths of this tripartite mechanism. The fact that the belief towards marriage and family was stronger than ever, has increased the need for pronatalist policies as of that period. This study focuses on the way of handling the issue by the newspapers of the years between 1929 and 1940. It was conducted a content analysis from the titles preferred in the newspaper reports to the language used and the presentation type of the news. It was seen that many reasons including the continuity of the lineage and the safety of the nation in its authentic boundaries, the fear towards that biological losses will cause losses in many other fields, the need for both the quantity and the quality of the people, the desire to avert disinformation in human resources, and the belief towards that development will realize with a dynamic population, are among the precipitating reasons of the Republican period pronatalist policies.

Keywords:

Pronatalist Politics, Childhood, Newspaper Review,

PDF

___

Akın, A. (2007). Emergence of the Family Planning Program in Turkey, The Global Family Planning Revolution: Three Decades of Population Policies and Programs in W C. Robinson & A. Ross (Ed), The World Bank, Washington DC: 85-102.
Baytal, Y. (2009). Atatürk döneminde nüfusu artırma çalışmaları ve gürbüz Türk çocuğu projesi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5(10), 117–137.
Bektaş, M. & Ateş, H. (2018). 2008 sonrası Türkiye’de uygulanan nüfus politikaları ve paydaş analizi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20/3, 483-504.
Brown, J. A., F. & Myra M. (2005). Close your eyes and think of England: Pronatalism in the British print media, Gender and Society, v.19, n.1, 5-24.
Çakmak, F. (2007). Atatürk Döneminde Türkiye’nin Nüfus Politikası, Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Çılgın, A. S. (2004). Genç Cumhuriyetin ütopyası: “Gürbüz Türk Çocuğu”, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:5, Sayı: 6, 97-119.
Demir, O. (2016). Nüfus politikaları ve Çin, Fransa ve Türkiye örneklerinin değerlendirilmesi. Social Sciences, 11(1), 41–61.
Doğan, M. (2011). Türkiye’de uygulanan nüfus politikalarına genel bakış, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 23, 293-307.
Duman, Ö. (2008). Atatürk döneminde Romanya’dan Türk göçleri (1923-1938) , Bilig Dergisi, Sayı:45. 23- 44.
Eryurt, M. A., Canpolat, Ş. B. & Koç, İ. (2013). Türkiye’de nüfus ve nüfus politikaları: Öngörüler ve öneriler. Amme İdaresi Dergisi, 46(4), 129-156.
Fişek, H.N (1998). Türkiye'de Doğurganlık, Çocuk Düşürme ve Gebeliği Önleyici Yöntem Kullanma Arasındaki İlişkiler. Prof Dr. Nusret Fişek’in KitaplaşmamışYazıları-II Ana Çocuk Sağlığı, Nüfus Sorunları ve Aile Planlaması. Ankara: Türk Tabipleri Birliği.
Gökburun, İ. (2020). Türkiye’nin demografik dönüşüm sürecinde nüfus politikalarının rolü, Gelecek Vizyonlar Dergisi, 4, Coğrafya Özel Sayısı, 1-15.
Güriz, A. (1975). Türkiye’de Nüfus Politikası ve Hukuk Düzeni. Ankara: Türk Kalkınma Vakfı.
Karaca Bozkurt, Ö. (2011). Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı (ICPD, 1994) Eylem Programı’nın Türkiye’de Uygulanan Sağlık Politikalarına Yansımalarının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden İncelenmesi, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınlanmış Uzmanlık Tezi, Ankara: Afşaroğlu Matbaası.
Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi, Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 15. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1156348 (03.09.2021)
Oktay, E. Y. (2013). Türkiye’de Cumhurıy et’ın ilanından günümüze uygulanan nüfus polıt ık aları. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 31–53.
Özberk, E. (2003). Nüfus Politikaları ve Kadın Bedeni Üzerindeki Denetim, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Özer, S. (2013). Cumhuriyetin ilk yıllarında bekarlık vergisine ilişkin tartışmalar, Akademik Bakış, Cilt: 6, Sayı: 12, 173-191.
Özdemir, A. (2017). Doğum kontrol teşviklerinden en az üç çocuğa: Tarihsel süreçte Türkiye’de antinatalist ve pronatalist politikaların seyri, Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, C: 3, Sayı: 3, 65- 75.
PRASAD, D. B.(2008) “Content Analysis, A Method Social Science Research”, Ed: D.K. Lal Dasi Vanila Bhaskaran, Research Methods for Social Work, Rawat Publications, 174-193. file:///C:/Users/PC/Downloads/ContentanalysisasamethodinSSR_Chapt10_2008.pdf (03.109.2021)
Salman Yıkmış, M. (2018). Pronatalist kültürde anne olmamak, Fe Dergi: Feminist Eleştiri, Sayı: 2, 84-97.
Semiz, Y. (2010 ). 1923-1950 döneminde Türkiye’de nüfusu arttırma gayretleri ve mecburi evlendirme kanunu (Bekârlık Vergisi), Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:27, 423-469.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Newspapers
Vatan hainleri, çocuk düşürten doktor ve ebelere bu damga vurulmalıdır (1940, İkinci teşrin 16). Hakikat Gazetesi, s: 1.
Çocuk doğumu ve nüfus meselesi (1929, 25 Nisan). Cumhuriyet Gazetesi, s: 5. Doğum artırma işi, bekarlık düşmanlığı (1929, 27 Nisan). Cumhuriyet Gazetesi, s: 5.
Türkiye’nin nüfusu çoğalmalı (1936, 1 Temmuz). Açık Söz Gazetesi, s: 6. Çocuk düşürmeye karşı mücadele açmak lazım (1934, Teşrin-i evvel 7). Akşam Gazetesi, s: 6
Evlilikte saadet reçetesi, tek çocuk yapmanın birçok mahzurları vardır (1937, 9 Şubat). Akşam Gazetesi, s: 7.
Nüfus meselesi çocuk bakımı (1934, Teşrin-i sani 11). İzmir Postası, s: 6. Çocuk ölümü ile nasıl mücadele edilir (1929, 1 Mayıs). Cumhuriyet Gazetesi, s: 3. Estonya evlenmek ve çocuk yapmanın mecburi olan memleket (1937, 1 Şubat).
Açık Söz Gazetesi, s:5. Çok çocuklu Alman kadınlarına şeref nişanı (1938, Kanun-i evvel 26). Akşam Gazetesi, s: 2.
Çok çocuklu analara mükafat verilecek (1935, 8 Şubat). Akşam Gazetesi, s: 1.
Çok çocuklu aileler (1936, Kanun-i sani 24). Akşam Gazetesi, s:2.
Çok çocuklu aileler (1937, 28 Nisan). Akşam Gazetesi, s: 4.
Çok çocuklu mesut bir aile (1937, 11 Mayıs). Akşam Gazetesi, s: 12.
Evlilerin gözü aydın, bekarlık vergisi meclise layıha verildi (1929, 19 Mart). Cumhuriyet Gazetesi, s: 3.
Bekarlık vergisi kanunu yakında meclise veriliyor (1941, 5 Nisan). Yenigün Gazetesi, s: 2.