Zerrin MERCAN, Büşra BİLİR, Nilüfer DARICA

Okul Bahçelerinin Fiziksel Yapısının Öğrenme Ortamı Olarak İncelenmesi

Okul bahçelerinin fiziksel öğrenme ortamı olarak incelenmesi amacıyla yapılan bu araştırma, nitel araştırma deseninde yapılmıştır. Araştırma, Gaziantep ilinde yer alan 27 okul öncesi eğitim kurumunun bahçesini içermektedir. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “Okul bahçeleri öğrenme alanları kontrol listesi” “renkli matrisler “ ve fotoğraflar kullanılmıştır. Verilerin analizinde yüzdelik ve frekans hesaplamalarının yanı sıra içerik analizi yapılmıştır. İçerik analizinde fiziksel alanlar, yaratıcı alanlar, sosyal alanlar, duyu alanları ve sessiz alanlar temaları oluşturulmuştur. Araştırmanın sonucunda, fiziksel ve sosyal alanların okul bahçelerinin genelinde var olduğu ancak niteliksel açıdan desteklenmeye ihtiyaç duyduğu görülmüştür. Sessiz alanların oldukça sınırlı olduğu ve sesli alanlar ile iç içe konumlandırıldığı görülmüştür. Ayrıca yaratıcı alanların ve duyu alanlarının okul bahçelerinde yer bulmadığı da görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Okul bahçeleri, Açık alanlar, Öğrenme ortamı, Okul öncesi, Erken çocukluk

Analysis of the Physical Structure of School Gardens as Learning Environments

This research, which aims to examine school gardens as a physical learning environment, has been conducted in a qualitative research design. The research includes the gardens of 27 preschool education institutions in Gaziantep province. The "Schoolyard learning areas checklist", "colored matrices" and photographs, developed by the researchers, were used as data collection tools in the study. In the analysis of the data, content analysis was performed as well as percentage and frequency calculations. In the content analysis, the themes of physical areas, creative spaces, social areas, sensory areas and silent areas were created. As a result of the research, it was seen that physical and social areas exist throughout the school gardens, but they need qualitative support. It has been observed that the silent areas are very limited and positioned within the vocal areas. In addition, it was observed that creative and sense areas did not find a place in school gardens.

Keywords:

Okul bahçeleri, Açık alanlar, Öğrenme ortamı, Okul öncesi, Erken çocukluk,

PDF

___

21st Century School Fund. (2011). Developing great schoolyards: A handbook for elementary schools (1st ed.). Washington, DC: The Prince Charitable Trusts.
Aksu, Ö. V. ve Demirel, Ö. (2011). Trabzon kenti ilköğretim okul bahçelerinde tasarım ve alan kullanımları. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12(1), 40–46.
Aktaş Arnas, Y. (2019). Çocuk Merkezli Öğrenme Ortamları (2). Aktaş Arnas, Y. (Ed) Ankara: Pegem Akademi.
Aktaş Arnas, Y. ve İnceoğlu, S. (2019). Okul öncesi çocuklarda gelişim, öğrenme ve okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenme ortamları. Aktaş Arnas, Y. (Ed) Ankara: Pegem Akademi.
Alat. Z. Akgümüş, Ö. ve Cavalı, D. (2012). Okul öncesi eğitimde açık hava etkinliklerine yönelik öğretmen tutum ve uygulamaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 47–62.
Arabacı, N. ve Çıtak, Ş. (2017). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların" Oyun" ve" Açık Alan (Bahçe)" Etkinlikleri İle İlgili Görüşlerinin İncelenmesi ve Örnek Bir Bahçe Düzenleme Çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(21), 28-43.
Aslan, F. (2010). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Dış Mekan Tasarımında Çocukların Beklentilerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
Başar, M. A. (2020). İlkokul ve ortaokulların okul yeri durumları ve okul bahçesi olanakları. Journal Of Orıjınal Studıes, 1(2), 61–84.
Başbay, A. M. (2012). Ankara ili sınırları içindeki özel ve resmi anasınıfı ve anaokulu bahçelerinin kullanım yönünden incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Bilton, H. (2010). Outdoor learning in the early years: Management and innovation (3. Baskı). NY: Routledge.
Brett, A., Moore, R. C., & Provenzo Jr, E. F. (1993). The complete playground book. Syracuse University Press.
Burdette, H. L., & Whitaker, R. C. (2005). Resurrecting free play in young children: looking beyond fitness and fatness to attention, affiliation, and affect. Archives of pediatrics & adolescent medicine, 159(1), 46-50.
Bundy, A.C. Luckett, T. Tranter, P.J. Naughton, G.A. Wyver, S.R. Ragen, J.ve Spies, G. (2009). “The Risk is that There is ‘No Risk’: A Simple, Innovative Intervention to Increase Children’s Activity Levels”, International Journal of Early Years Education, 17/1, 33-45.
Campbell, H. (2013). Landscape and child development. A design guide for early yers-kindergarten playlearning environments. Toronto: Toronto District School Board and Evergreen.
Cengiz, C. ve İnce, M. L. (2013). Farklı okul ortamlarındaki çocukların okul sonrası fiziksel aktivitelerde algıladıkları öz-yeterlikleri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 135-147.
Cooper, A. (2015). Nature and the Outdoor Learning Environment: The Forgotten Resource in Early Childhood Education. International Journal of Early Childhood Environmental Education, 3(1), 85-97.
Copple, C. & Bredekamp, S. (2009). Developmentally appropriate practice in early childhood programs serving children from birth through age 8 (Vol. 1313, pp. 22205-4101). Washington, DC: National Association for the Education of Young Children.
Çelik, A. (2012). Okul öncesi eğitim kurumlarında açık alan kullanımı: Kocaeli örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1), 79-88.
Çelik, A. ve Şahin, M. (2013). Spor ve çocuk gelişimi. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 6(1), 467-478.
Çukur, D. (2011). Erken Çocukluk Döneminde Görsel Algı Gelişimine Uygun 25 Mekân Tasarımı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 24(24), 25–36.
Day, C. & Midbjer, A. (2007). Environment and children. Passive lessons froö the everyday environment. Oxford: Architectural Press.
Dyment, J.E. Bell, A.C.& Lucas, A.J. (2009). The relationship between school ground design and intensity of physical activity. Children’s Geographies, 7(3), 261–276.
Del Alamo, M. R. (2005). Design for Fun: Playgrounds. Spain: LINKS International.
Gollwıtzer, G. V.D., (1959), Okul Bahçeleri, Çev. N. Taner ve P. Taner, Ankara. Frost, J. L. Brown, P. S. Sutterby, J. A. & Thornton, C. D. (2004). The developmental benefits of playgrounds. Childhood Education, 81(1), 42.
Huz, Ç, ve Kalburan, N. (2017). Eko-okul olan ve olmayan anaokullarının bahçe özellikleri ile öğretmenlerin bahçe özellikleri ve kullanımına ilişkin görüşleri. Elementary Education Online, 16(4).
Kaçan, M. O. Halmatov, M., ve Kartaltepe, O. (2017). Okul öncesi eğitim kurumları bahçelerinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(1), 60–70.
Kalburan, N. C. (2014). Denizli ilinde bulunan resmi ve özel anaokulu bahçelerinin karşilaştirmali olarak incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 99–113.
Karadağ, A. A. Mutlu, S. ve Sayın, Ş. (2012). Okul bahçelerinin oyun alanı olarak değeri: Düzce kenti örneği. Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 8(2), 45–56.
Kıldan, A. O. (2007). Okul öncesi eğitim ortamları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 501-510.
Louv, R. (2005). Doğadaki Son Çocuk. Tübitak, Ankara Malone, K. ve Tranter, P. (2003). “Children’s Environmental Learning and the Use, Design and Management of Schoolgrounds”, Children, Youth and Environments, 13(2).
MEB (2013). Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitim Programı. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf adresine 13.01.2021de erişilmiştir.
MEB Mevzuat Bankası. (2004), Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/25486-html adresinden alınmıştır.
Moore, R. C., & Wong, H. H. (1997). Natural Learning: The Life of an Environmental Schoolyard. Creating Environments for Rediscovering Nature's Way of Teaching. MIG Communications.
Nur, İ. (2019). Açık hava oyun/öğrenme ortamlarının tasarlanması ve düzenlenmesi. Çocuk Merkezli Öğrenme Ortamları (2). Aktaş Arnas, Y. (Ed) Ankara: Pegem Akademi.
Özdemir, A. (2011). Bir okul bahçesinin değişimi: Bartın Akpınar İlköğretim Okulu peyzaj projesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(3).
Özdemir, A. ve Yılmaz, O. (2009). İlköğretim okulları bahçelerinin çocuk gelişimi ve sağlıklı yaşam üzerine etkilerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 181, 121-130.
Poyraz, H.ve Dere, H. (2003), Okul Öncesi Eğitimin İlke ve Yöntemleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
Rivkin, M. S. (1995). The great outdoors: Restoring children's right to play outside. National Association for the Education of Young Children.
Tandoğan, O. (2016). Çocuklar İçin Daha Yaşanılır Okul Bahçeleri. Megaron, 11(4).
Tepebağ, D. ve Arnas, Y. A. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin okul bahçesini eğitsel amaçlı kullanımına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 50.
Uslu, A. & Shakouri, N. (2012). Engelli çocuklara dost oyun alanı ve dış mekan tasarımı. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(5), 367-374.
Uzut, N. (2020). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının İç Mimarlık Temelinde Mekân Ölçütleri: Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Eğitim Merkezleri Örnekleri Üzerinden Bir Model Önerisi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü İç Mimarlık Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
Vural, H., ve Yılmaz, S. (2016). İyileştirilmiş fiziksel çevre şartlarının ilkokul öğrencilerinin gelişimine etkisinin öğretmen gözüyle değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
Vural, H., ve Yılmaz S. (2018). Erzurum Kenti Okul Bahçelerinin Fiziki Yeterlilikleri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(2), 109-120.
Wake, S. J., & Birdsall, S. (2016). Can school gardens deepen children’s connection to nature. Space, place, and environment. Geographies of children and young people, 3, 89-113.
Wood L. & Martin, K. (2010). What makes a good play area for children? Centre for the Built Environment and Health, The University of Western Australia.