Medine Gıynaş Ayhan, Ayşenur Köse, Seda Kırcı Ercan, Şenay Yıldız Bozdoğan, Hatice Yardım Özayhan, İbrahim Eren

Toplum ruh sağlığı merkezi hizmetlerinden yararlanan şizofreni tanılı hastaların yakınlarındaki bakım yükü: karşılaştırmalı bir çalışma

Purpose: In this study, we aimed to determine the care burden of the caregivers of the patients with schizophrenia taking services of Community Mental Health Center (CHMC) and to compare the results to the caregivers of the patients with schizophrenia who don’t take services of CHMC. Materials and Methods: Thirty-five patients with schizophrenia taking services of CMHC for at least 6 months and 35 patients with schizophrenia who don’t take services of CHMC. In addition, a relative (mother, father, sibling, etc.) who take care of these patients were included in the study. Sociodemographic information form was filled in for each individual and all caregivers were allowed to fill in the Zarit Caregiver Burden Interview (ZBI). Results: The total ZBI mean score of the caregivers of CHMC patients was 44.97 ± 10.24 and the total ZBI mean score of caregivers of outpatients was 52.33±14.67. There were statistically significant differences in psychological distress and deterioration of personal life, limitedness and irritability, and deterioration in social relations. Conclusion: Our results suggest that the increasing the number and functionality of CMHCs may be effective in reducing the care burden of individuals who take the responsibility for care of the patients with schizophrenia at home. These findings may guide the CHMC team that the caregiver should be involved in the follow-up and treatment process, and should be supported for the care of the patient.

Anahtar Kelimeler:

ruh

Care burden in the relatives of patients with schizophrenia taking services of community mental health center: a comparative study

Amaç: Bu çalışmada, Toplum Ruh Sağlığı Merkezi (TRSM) hizmetlerinden düzenli olarak faydalanan şizofreni tanılı hastalara evde bakım veren yakınlarındaki bakım yükünün belirlenmesi ve sonuçların TRSM hizmetlerinden yararlanmayan şizofreni tanılı hastaların yakınlarındaki bakım yükü ile karşılaştırılması amaçlandı.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya TRSM’ye en az 6 aydır düzenli devam eden şizofreni tanılı 35 hasta ve bu hastalarla yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi ve klinik değerlendirme ölçekleri ortalama puanları açısından benzer olan ve TRSM hizmeti almayan 35 şizofreni tanılı hasta alındı. Ayrıca çalışmaya bu hastaların evde bakımını üstlenen bir yakını (anne, baba, kardeş vb.) alındı. Her birey için sosyodemografik bilgi formu doldurulup, tüm bakım verenlerin Zarit Bakım Yükü Ölçeğini (ZBYÖ) doldurması sağlandı. Bulgular: TRSM hastalarının bakım verenlerinin ZBYÖ toplam ortalama puanı 44.97 ± 10.24 iken; poliklinik hastalarının bakım verenlerinin ZBYÖ toplam ortalama puanı 52.33±14.67 olarak saptandı. ZBYÖ alt ölçeklerinden ruhsal gerginlik ve özel yaşamın bozulması, sinirlilik ve kısıtlanmışlık, toplumsal ilişkilerde bozulma puanlarında iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı. Sonuç: TRSM’lerin yaygınlaştırılması ve işlevselliğinin artırılması şizofreni tanılı hastalara evde bakım verme sorumluluğunu üstlenen kişilerin yükünü azaltmakta etkili olabilir. Ayrıca bulgularımız, hastanın takip ve tedavi sürecinde bakım verenin de ele alınması ve bakım veren olarak yaşanılan güçlüklere destek olunması konusunda TRSM ekibine yol gösterici olabilir.

Keywords:

mental disorder,

PDF

___

1. Zarit SH, Reever KE, Bach-Peterson J. Relatives of the impaired elderly: correlates of feelings of burden. Gerontologist. 1980;20:649-55.
2. Gülseren L, Çam B, Karakoç B, Yiğit T, Danacı AE, Çubukçuoğlu Z, et al. Şizofrenide ailenin yükünü etkileyen etmenler. Turk Psikiyatri Derg. 2010;21:203-12.
3. Çetinkaya Duman Z, Bademli K. Kronik Psikiyatri Hastalarının Aileleri: Sistematik Bir İnceleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry. 2013;5(1):78-94.
4. Idstad M, Ask H, Tambs K. Mental disorder and caregiver burden in spouses: the Nord-Trøndelag health study. BMC Public Health. 2010;10:516.
5. Caqueo-Urízar A, Gutiérrez-Maldonado J, Miranda-Castillo C. Quality of life in caregivers of patients with schizophrenia: A literature review. Health Qual Life Outcomes. 2009;7:84.
6. Schene AH, van Wijngaarden B, Koeter MWJ. Family caregiving in schizophrenia: domains and distress. Schizophr Bull. 1998;24:609-18.
7. Gülseren L. Şizofreni ve aile: Güçlükler, yükler, duygular, gereksinimler. Turk Psikiyatri Derg. 2002;13:143-51.
8. Magliano L, Marasco C, Fiorillo A, Malangone C, Guarneri M, Maj M et al. The impact of professional and social network support on the burden of families of patients with schizophrenia in Italy. Acta Psychiatr Scand. 2002;106:291-98.
9. Ohaeri JU. Caregiver burden and psychotic patients’ perception of social support in a Nigerian setting. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2001;36:86-93.
10. Arslantaş H, Adana F. Şizofreninin bakım verenlere yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry. 2011;3:251-77.
11. Özlü A, Yıldız M, Aker T. Zarit Bakıcı Yük Ölçeğinin Şizofreni hasta yakınlarında geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Noro Psikiyatr Ars. 2009;46(Özel Sayı):38-42.
12. Marder SR, Wirshing WC, Mintz J, McKenzie J. Two-year outcome of social skills training and group psychotherapy for outpatients with schizophrenia. Am J Psychiatry. 1996;153:1585-92.
13. Schooler NR. Relapse prevention and recovery in the treatment of schizophrenia. J Clin Psychiatry. 2006;67(Suppl.5):19-23.
14. Deveci A, Danacı AE, Yurtsever F, Deniz F, Yüksel EG. The Effects of psychosocial skills training on symptomatology, insight, quality of life, and suicide probability in schizophrenia. Turk Psikiyatri Derg. 2008;19:266-73.
15. Herz MI, Lamberti JS, Mintz J, Scott R, O'dell SP, McCartan L, Nix G. A program for relapse prevention in schizophrenia: a controlled study. Arch Gen Psychiatry. 2000;57:277-83.
16. Roder V, Brenner HD, Müller D, Lächler M, Zorn P, Reisch T, Bösch J, Bridler R, Jaspen E, Schmidl F, Schwemmer V. Development of specific social skills training programmes for schizophrenia patients: result of a multicentre study. Acta Psychiatr Scand. 2002;105:363-71.
17. Yıldız M, Tural Ü, Kurdoğlu S, Önder ME. Şizofreni rehabilitasyonunda aile ve gönüllülerle yürütülen bir kulüp-ev denemesi. Türk Psikiyatri Derg. 2003;14:281-7.
18. Doğan S, Doğan O, Tel H, Çoker F, Polatöz Ö, Doğan FB. Psychosocial approaches in outpatients with schizophrenia. Psychiatric Rehabil J. 2004;27:279-82.
19. Ensari H, Gültekin BK, Karaman D, Koç A, Beşkardeş AF. Bolu Toplum Ruh Sağlığı Merkezi hizmetlerinin şizofreni hastalarındaki yaşam kalitesi, yeti yitimi, genel ve sosyal işlevsellik üzerine etkisi: Bir yıllık izleme sonuçları. Anadolu Psikiyatri Derg. 2013;14:108-14.
20. Gül EU, Can DÖ, Şahin EH, Şahin Ş, Şimşek E. Kırıkkale toplum ruh sağlığı merkezi’nde takip edilen şizofreni hastalarının değerlendirilmesi. KÜ Tıp Fak Derg. 2014;16(2):15-9.
21. Endicott J, Spitzer RL, Fleiss JL ve ark. The Global Assessment Scale: A Procedure for Measuring Overall Severity of Psychiatric Disturbance. Arch Gen Psychiatry. 1976;33:766-71.
22. First MB, Spitzer RL, Gibbon M, Williams JBW. Structured Clinical Interview for DSM-IV Clinical Version (SCID-I/CV). American Psychiatric Press, Washington, DC, 1997.
23. Çorapçıoğlu A, Aydemir Ö, Yıldız M, Esen A, Köroğlu E. DSM-IV Eksen I Bozuklukları (SCID-I) için yapılandırılmış klinik görüşme, klinik versiyon. Ankara: Hekimler yayın birliği, 1999.
24. Kay SR, Fiszbein A, Opler LA. The positive and negative syndrome scale (PANSS) for schizophrenia. Schizophr Bull. 1987;13:261-75.
25. Kostakoğlu AE, Batur S, Tiryaki A. Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeğinin (PANSS) Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi 1999;14:23-32.
26. Endicott J, Spitzer RL, Fleiss JL, Cohen J. The Global Assessment Scale: A procedure for measuring overall severity of psychiatric disturbance. Arch Gen Psychiatry 1976;33:766-71.
27. Saunders J. Families living with severe mental illness: a literature review. Issues Ment Health Nurs. 2003;24:175-98.
28. Yazici E, Karabulut Ü, Yildiz M, Tekeş SB, Inan E, Çakır U, Boşgelmez Ş, Turgut C. Burden on caregivers of patients with schizophrenia and related factors. Noro Psikiyatr Ars 2016;53:96-101.
29. Pazvantoğlu O, Sarısoy G, Böke Ö, Aker AA, Özturan DD, Ünverdi E. Şizofrenide bakım veren yükünün boyutları: Hastaların işlevselliğinin rolü. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. 2014;27:53-60.
30. Nolan M. Supporting family carers in the UK: overview of issues and challenges. Br J Nurs. 2001; 10:608-13.
31. Chan SW, Yip B, Tso S, Cheng BS, Tam W. Evaluation of a psychoeducation program for Chinese clients with schizophrenia and their family caregivers. Patient Educ Couns. 2009;75:67-76.
32. Perlick D, Rosenheck R, Kaczynski R, Swartz MS, Cañive JM, Lieberman J. Components and correlates of family burden in schizophrenia. Psychiatr Serv. 2006;57:1117-25.
33. Yıldırım S, Yalçıner N, Güler C. Caregiver Burden in Chronic Mental Illness: A Systematic Review. Journal of Psychiatric Nursing. 2017;8(3):165-171.
34. Rabinowitz J, Berardo CG, Bugarski-Kirola D, Marder S. Association of prominent positive and prominent negative symptoms and functional health, well-being, health care-related quality of life and family burden: A CATIE analysis. Schizophr Res. 2013;150:339-42.
35. Magliano L, Fadden G, Economou M, Held T, Xavier M, Guarneri M, Malangone C, Marasco C, Maj M. Family burden and coping strategies in schizophrenia: 1-year follow-up data from the BIOMED I study. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2000;35:109-15.
36. Giron M, Fernandez-Yanez A, Molina-Habas A, Nolasco A, Gomez-Beneyto. Efficacy and efectiveness of individual family intervention on social and clinical functioning and family burden in severe schizophrenia: a 2-year randomized controlled study. Psychol Med. 2010;40:73-84.
37. Danacı AE, Karaca N, Deveci A. Şizofreni hastalarında aile işlevselliği ile sosyal işlevsellik arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Türkiye’de Psikiyatri. 2005;7:103-8.
38. Çetin N, Demiralp M, Oflaz F, Özşahin A. Şizofreni hastalarının günlük yaşam aktivite düzeyi ile aile üyelerinin bakım yükü ve dışa vuran duygu durumu ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Derg. 2013;14(1):19-26.
39. Huang XY, Sun FK, Yen WJ, Fu CM. The coping experiences of carers who live with someone who has schizophrenia. J Clin Nurs. 2008;17:817-26.
40. Winefield HR, Harvey EJ. Needs of family caregivers in chronic schizophrenia. Schizophr Bull 1994;20:557-66.
41. Maldonado GJ, Urizar AC. Effectiveness of psycho-educational intervention for reducing burden in latin american families of patients with schizophrenia. Qual Life Res. 2007;16:739-47.
42. Fallahi Khoshknab M, Sheikhona M, Rahgouy A, Rahgozar M, Sodagari F. The effects of group psychoeducational programme on family burden in caregivers of Iranian patients with schizophrenia. J Psychiatr Ment Health Nurs. 2014;21:438-46.
43. Tanriverdi D, Ekinci M. The effect psychoeducation intervention has on the caregiving burden of caregivers for schizophrenic patients in Turkey. Int J Nurs Pract. 2012;18:281-8.
44. Yıldırım A, Buzlu S, Hacıhasanoğlu Aşılar R, Camcıoğlu TH, Erdiman S, Ekinci M. Şizofreni hastalarının ailelerine uygulanan aileden aileye destek programının hastalık hakkında bilgi, aile yükü ve öz yeterlilik üzerine etkisi. Turk Psikiyatr Derg. 2014;25(1):31-7.
45. Sherman MD. The Support and Family Education (SAFE) program: mental health facts for families. Psychiatr Serv. 2003;54:35-7.
46. Rose LE, Mallinson KR, Walton MB. Barriers to family care in psychiatric settings. J Nurs Scholarsh. 2004;36:39-47.