Yalova Çekirdeksizi Üzüm Çeşidinde Ben Düşme Döneminden İtibaren Yapılan Farklı Düzeylerdeki Sulama Uygulamalarının Çeşidin Stoma Özellikleri Üzerine Etkileri

Bu araştırma, ‘ÇOMÜ Dardanos Yerleşkesi’, ‘Sofralık Üzüm Çeşitleri Uygulama ve Araştırma Bağı’nda bulunan ‘Yalova Çekirdeksizi’ üzüm çeşidi üzerinde, ben düşme döneminden itibaren (5 hafta süresince) yapılan farklı düzeylerdeki sulama uygulamalarının (kontrol, 1,5 litre/omca, 3 litre/omca ve 6 litre/omca) çeşidin stoma özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla, 2016 yılı vejetasyon dönemi içerisinde yürütülmüştür. Bu amaçla her bir uygulama için 10’ar adet omca belirlenerek, omcaların 5., 6., 7., 8. ve 9. boğumlarındaki yaprakların uç dilimleri üzerinden, ‘tırnak cilası yardımıyla kalıp çıkarma yöntemi’ne göre stoma kalıpları elde edilmiştir. Elde edilen stoma kalıpları, stoma yoğunluk ve büyüklüklerinin belirlenmesi amacıyla 10x40 büyütmeli ışık mikroskobunda incelenmiş, stoma sayımları 0,196 mm’lik görüş alanından gerçekleştirilmiş ve orantılı hesaplamadan 5,1 katı alınarak 1 mm’deki stoma sayıları elde edilmiştir. Gerçekleştirilen hesaplamalar sonucunda stoma eni, stoma boyu ve stoma yoğunluğu açısından, boğumlar arasında önemli bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. En geniş (22,5 µm) ve en uzun (25,3 µm) stomalar kontrolden elde edilmiştir. En yüksek stoma yoğunluğu kontrolden (109,1 adet/mm2) alınırken, en düşük stoma yoğunluğu 6 litre/omca (97,7 adet/mm2) sulama uygulanmış olan omcalarda tespit edilmiş, 1,5 litre/omca (101,5 adet/mm2) ve 3 litre/omca (103,9 adet/mm2) sulama uygulanmış olan omcalar ise ara grubu oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Vitis vinifera L., Yalova Çekirdeksizi, Stoma eni, Stoma boyu, Stoma yoğunluğu

PDF

___

Abak, K., Yanmaz, R., 1980. Domates ve fasulye fidelerinin yapraklarında toplam ve açık stoma sayısı üzerine GA3, CEPA B–9 ve CCC’nin etkileri. TÜBİTAK VII, Bilim Kongresi, Adana. 259–273.
Ağaoğlu, Y.S., 1999. Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık. Cilt 1, Asma Biyolojisi, Kavaklıdere Eğitim Yayınları, No: 1, Ankara. 445 s.
Akman, Y., 1985. Botanik (Hücre, Doku ve Organlar). 2. Baskı. Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi. Okan Yayın Dağıtım. 276 s.
Bekişli, İ.M., 2014. Harran Ovası koşullarında yetiştirilen bazı asma çeşitleri ile Amerikan asma anaçlarının yaprak ve stoma özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı. 58–64. Şanlıurfa.
Boso, S., Gago, P., Villaverde, V.A., Santiago, J.L., Mendez, J., Pazos, I., Martinez, M.C., 2011. Variability at the electron microscopic level in leaves of members of the genus Vitis. Scienta Hortic. 128: 228–238.
Çelik, M., 2005. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin yaprak alanlarının ve stoma yoğunluklarının belirlenmesi üzerinde araştırmalar. 6. Bağcılık Sempozyumu. Cilt 2. 19–23 Eylül, Tekirdağ.
Duering, H., 1999. Improvement of drought tolerance of grapevines by breeding (in German). Berichte über landwirtschaft Germany. 77 (1): 43–48.
Durmaz, N.E., 2014. Asma yapraklarında stoma yoğunluğunun saptanmasında saydamlaştırma ve kalıp alma yöntemlerinin karşılaştırılması. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi), Tekirdağ, 43 s.
Düzenli, S., Ağaoğlu, Y.S., 1992. Vitis vinifera L.’nin bazı çeşitlerinde stoma yoğunluğu üzerine yaprak yaşının ve yaprak pozisyonlarının etkisi. Doğa–Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 16: 63–72.
Ekbiç, B.H., 2010. Trakya İlkeren ve Flame Seedless üzüm çeşitlerinde Co–60 ve Kolhisin kullanılarak mutasyon ve poliploidi oluşturma olanakları. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Doktora Tezi). Adana, 131 s.
Eriş, A., 1979. Asmada stoma hareketlerini düzenleyen bazı iç ve dış faktörler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın No: 694. 15 s, Ankara.
Gargın, S., 2009. Eğirdir/Isparta koşullarında bazı üzüm çeşitlerinin stoma yoğunluklarının belirlenmesi. 7. Türkiye Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu. 5–9 Ekim. Manisa.
Gökbayrak, Z., Dardeniz, A., Bal, M., 2008. Stomatal density adaptation of grapevine to windy conditions. Trakia Journal of Sciences. 6 (19): 18–22.
İşçi, B., Altındişli, A., Kaçar, E., 2015. Farklı anaçlar üzerine aşılı farklı üzüm çeşitlerinde stoma dağılımı üzerine araştırmalar. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 3 (1): 35–39.
Kara, S., Özeker, E., 1999. Farklı anaçlar üzerine aşılı Yuvarlak Çekirdeksiz üzüm çeşidinin yaprak özellikleri ve stoma dağılımı üzerinde araştırmalar. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü. 9: 76–85.
Marasalı, B., Aktekin, A., 2003. Sulanan ve sulanmayan bağ koşullarında yetiştirilen üzüm çeşitlerinde stoma sayısının karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi. 9 (3): 370–372.
Oraman, N.M., 1972. Bağcılık Tekniği II. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 470. Ders Kitabı: 162. 402 s. Ankara.
Rogiers, S.Y., Hardie, W.J., Smith, J.P., 2011. Stomatal density of grapevine leaves (Vitis vinifera L.) responds to soil temperature and atmospheric carbon dioxide. Aust. J. Grape Wine Res. 17: 147–152.
Tunçel, R., Dardeniz, A., 2013. Aşılı asma çeliklerinin fidanlıktaki vejetatif gelişimi ve randımanları üzerine katlamanın etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. 6 (1): 118–122.
Vardar, Y., 1969. Bitki Anatomisi Dersleri (Hücre ve Dokular). Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi Kitapları Serisi No: 26, 169 s.
Winkler, A.J., Cook, J.A., Kliewer, W.M., Lider, L.A., 1974. General Viticulture (4th Ed.). University of California Press, Berkley, 710 s.
Zhou, J., Hirata, Y., Nou, I., Shiotani, H., Ito, T., 2002. Interactions between different genotypic tissues in citrus graft chimeras.Euphytica. 126: 355–364.