Çanakkale İli Domates Ekim Alanlarındaki Yeşil Kurt, Helicoverpa armigera Hübner (Lepidoptera:Noctuidae)’nın Yayılışı ve Bulaşıklık Durumunun Belirlenmesi

Yeşil kurt, Helicoverpa armigera Hübner (Lepidoptera:Noctuidae) dünyada ve ülkemizin birçok bölgesinde yayılım gösteren ve ekonomik öneme sahip polifag bir zararlıdır. Zararlı başta domates, bamya, biber, patlıcan, baklagiller, mısır, tütün, pamuk, süs bitkileri vb. çeşitli sayıda konukçuda beslenerek ülkemizde önemli zarara sebep olmaktadır. Bu çalışma, Çanakkale İli başta domates olmak üzere sebze ekim alanlarında zararlı olan yeşil kurdun yayılışı ve meyve esaslı yönteme göre bulaşıklık durumunun tespit edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Zararlının yayılışını belirlemek için domates vejetasyon döneminde, Temmuz ve Ağustos 2017 ve 2018’de sörveyler yapılmıştır. Sörveyler sonucunda bulaşık domateslerin çoğunda H. armigera’nın farklı biyolojik dönemleri elde edilmiştir. Bulaşık olduğu belirlenen domatesler laboratuvara getirilmiştir. Gerekli etiket bilgileri not edilmiştir. Larvalar laboratuvarda gelişmesini tamamlayarak pupa olmuştur. Pupa döneminde cinsiyet tayini yapılmıştır. Pupadan çıkan erginler müze materyali haline getirilmiştir. Çalışmada sonuç olarak, H. armigera’nın Merkez (Tevfikiye), Ayvacık (Kösedere) ve Ezine (Çamoba köyü) domates üretim alanlarında yoğunlaştığı gözlemlenmiştir. Bulaşıklık oranı en fazla %62,9 ile Ezine (Çamoba)’de ve en düşük %9 olarak Geyikli’de tespit edilmiştir. Tevfikiye’de yeşil kurdun bamya üzerinde de önemli zararlar yaptığı belirlenmiştir. Geyikli ve Kumkale’de örnekleme yapılan yerlerde ise ilaçlamadan dolayı zararlının bulaşıklılığının yoğun olmadığı belirlenmiştir. Bu çalışma ile başta domates olmak üzere sebze alanlarında önemli zararlar yapan H. armigera’nın 2017 ve 2018 yılındaki Çanakkale ve çevresindeki yayılışı ve bulaşıklılık durumu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale, sebze, domates, yeşil kurt, Helicoverpa armigera

PDF

___

Anonim, 2016a. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim tarihi: 11.02.2018)
Anonim, 2016b. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim tarihi: 11.02.2018)
Alkan, B., 1948. Orta Anadolu Hububat Zararlıları (Zararlı Hayvan ve Böcekler). A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları. Sayı:1, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 71 s.
Becan, A., Özpınar, A., Polat, B., 2004. Çanakkale ili domates alanlarında zararlı yeşilkurt (Helicoverpa armigera Hbn.) (Lep.;Noctuidae)’un populasyon gelişmesi ve predatörlerinin belirlenmesi. Türkiye I. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 8-10 Eylül, Samsun.
Bueno, A.F., Sosa-Gómez, D.R., 2014. The Old World bollworm in the Neotropical region: the experience of Brazilian growers with Helicoverpa armigera. Outlooks on Pest Management 25: 261–264.
Çetin, G., Göksel, P., Dura, O., Hantaş, C., 2014. Spreading, Infestation and Damage Rates and Adult Population Monitoring of Tomato Leaf Miner [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera:Gelechiidae)] on Open Field Tomato Grown in the South Marmara Region of Turkey. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences. Special Issue (2): 1618-1624.
Durmuşoğlu, E., Öncüer, C., 1990. Manisa ilinde sanayi domateslerinde görülen zararlılar ve yoğunlukları üzerinde incelemeler. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3): 167-171.
Eltez, S., Karsavuran, Y., 2013. İzmir (Bergama, Kınık) İli’nde Sanayi Domatesi Üretim Alanlarında Görülen Zararlı Türlerin Yayılışı ve Bulaşma Oranları Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50 (1): 29-38.
Karaağaç, S. U., Konuş, M., 2012. Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera:Noctuidae)’nın hassas populasyonu üzerinde topikal biyoanaliz yöntemiyle on iki insektisit için lethal doz (LD50) değerlerinin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 52 (3): 289-298.
Karagöz, M., Kaşkavalcı, G., 1998. Aydın İli’nde sanayi domateslerinde görülen zararlılar ve önemlilerinin populasyon yoğunlukları. Ege Bölgesi 1. Tarım Kongresi (7-11 Eylül, Aydın), Bildirileri, Cilt (1): 379-386.
Karsavuran, Y., Durmuşoğlu, E., 2004. Mustafakemalpaşa (Bursa)’da sanayi domateslerinde Helicoverpa armigera (Hübn.) (Lepidoptera:Noctuidae)’ya karşı ilaçlama zamanının saptanmasında feromon tuzaklarından yararlanma olanakları. Türk. entomol. derg., 28 (4): 253-266.
Kaya, M., Kovancı, B., 2000. Bursa İlinde Yeşilkurt, Helicoverpa armigera (Hübn.) (Lepidoptera:Noctuidae)’nın Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 10(1):37-43.
Kaya, K., 2008. Hatay İlinde Önemli Yazlık ve Kışlık Sebze Alanlarında Bulunan Zararlı Lepidopter Türleri, Populasyon Yoğunlukları ve Parazitoitleri Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
Koçlu, T., Karsavuran, T., 2000. Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)’nın Manisa İli’nde biyolojisi ve populasyon düzeyi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 24 (3): 179-194.
Konuş, M., Karaağaç, S.U., 2014. Adana’da pamukta yeşilkurt (Helicoverpa armigera (Hübner))’un insektisitlere karşı dayanıklılık oranlarının belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilim. Derg., 29 (2):106-112.
Krinski, D., Godoy, A.G., 2015. First record of Helicoverpa armigera (Lepidoptera: Noctuidae) feeding on Plectranthus neochilus (Lamiales: Lamiaceae) in Brazil. Florida Entomol. 98(4):1238–1240.
Liu, Z., Li, D., Gong, P., Wu, K., 2004. Life table studies of the cotton bollworm, Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera:Noctuidae), on different host plants. Env. Entomol. 33(6):1570–1576.
Mironidis, G.K.., Savopoulou-Soultani, M., 2008. Development, survivorship and reproduction of Helicoverpa armigera (Lepidoptera, Noctuidae) under constant and alternating temperatures. Env. Entomol. 37: 16–28.
Murua, M.G., Scalora, F.S., Navarro, F.R., Cazado, L.E., Casmuz, A., Villagran, M.E., Lobos, E., Gastaminza, G., 2014. First record of Helicoverpa armigera (Hubner) (Lepidoptera: Noctuidae) in Argentina. Fla. Entomol. 97: 854–856.
Öncüer, C., Karsavuran, Y., Yoldaş, Z., Durmuşoğlu, E., 1992. Sanayi domateslerinde görülen zararlılar, yayılış ve bulaşma oranları üzerinde araştırmalar. Türkiye II. Entomoloji Kongresi Bildirileri (28-31 Ocak, Adana) Bildirileri, Türkiye Entomoloji Derneği Yayınları, No (5): 705-713.
Öngören, K., Kaya, N., Türkmen, Ş., 1977. Ege Bölgesinde Domateslerde Zarar Yapan Yeşil Kurt (Heliothis armigera Hb.)’un Morfolojisi Biyoekolojisi ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni Cilt 17 (1): 3-28.
Özgür , E., Yücel, M., Öktem, H. A., 2009. Identification and characterization of hydrolytic enzymes from the midgut of the cotton bollworm, Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae). Turk J Agric For 33: 285-294.
Venette, R.C., Davis, E.E., Zaspel, J., Heisler, H., Larson, M., 2003. Mini Risk Assessment Old World bollworm, Helicoverpa armigera Hübner (Lepidoptera: Noctuidae). Department of Entomology, University of Minnesota p.27. St. Paul, MN 55108, September, 28. Retrieved online from: https://www.aphis.usda.gov/plant_health/plant_pest_info/owb/downloads/mini-risk-assessment-harmigerapra.pdf (last accessed 23 January 2017).
Yabaş, M. N., Özer, M., 1983. Çukurova Bölgesinde Heliothis armigera (Hbn.)’ nin Biyo-Ekolojisi Üzerinde Araştırmalar. TÜBİTAK VII. Bilim Kongresi Bitki Koruma Seksiyonu Tebliğleri, 141-154