Verbogen, zerschlagen, zerhackt - spuren ekstatischer inszenierungen in frühbronzezeitlichen graebern Anatoliens

Bu çalışmada, Avrupa Antik Çağ öncesi mezarlarında sıklıkla rastlanan madeni nesneleri kırma, bükme ve parçalama fenomeni ile Antik Çağ öncesi Anadolu'da tespit edilen benzeri bir geleneği karşılaştırılmıştır. Geç Erken Tunç Çağı Anadolu (MÖ 250-2000) mezar buluntuların arasında silahların, ziynet eşyaların ve çanak çömleklerin bilinçli olarak kullanılamaz hale getirilmesi, sıklıkla görülmektedir. Kimi zaman aynı mezar kon-tekst içinde sağlam metal nesneler de belgelenmiştir ve bunlardan bazıları korunmaları için bir kumaşa sarılmış olarak ele geçmiştir. Makalemizde, ölü kültü içinde yer alan hem bahsi geçen nesnelerin "bilinçli olarak kullanılamaz hale getirilmesi", hem de onların "korunma" amacını taşıyan gelenekler açıklanmaya çalışılacaktır. Son olarak, İç Anadolu Bölgesi'nde ve Karadeniz Bölgesi'nin iç kesimlerinde yapılacak araştırmaların, coğrafi açıdan sınırlı olan fenomen için, yeni belgeler bulunması umut edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Anadolu

PDF

___

Bachhuber, C.2009 "The treasure deposits of Troy: rethinking crisis and agency on the Early Bronze Age citadel", Anatolian Studies 59:1-18.

Bilgi, Ö.2001 Orta Karadeniz Bölgesi Madencileri, istanbul.

Bittel, K.1946 »Der Depotfund von Soloi-Pompeiopolis", Zeitschrift für Assyrologie und Vorderasiatische Archaologie 46 (N.F. Bd. 12): 183-205.

Görmer, G.2006 „Bronzezeitliche Depots in Mitteleuropa und ihre Deutung", Ethnographisch-Archaologische Zeitschrift 47: 289-298.

Hansen, S.1994 Studien zu den Metalldeponierungen wahrend der alteren Urnenfelderzeit zwischen Rhönetal und Karpatenbecken (Univer-sitatsforschungen zur Prahistorischen Archaologie 21), Bonn.

Hansel, A. - B. Hansel (eds.)1997 Gaben an die Götter. Schatze der Bronzezeit Europas, Berlin.

Harmankaya, N. S.1993 "Tülintepe Höyüğü (Elazığ) Maden Buluntuları", 8. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Ankara: 369-379.

Huth, Chr.1997 Westeuropaische Horte der Spatbronzezeit. Fundbild und Funktion (Regensburger Beitrâge zur prahistorischen Archaologie 3), Regensburg.

Korfmann, M. - A. Baykal-Seeher - S. Kılıç1994 Anatolien in der Frühen und Mittleren Bronzezeit, Wiesbaden.

Kökten, K. - N. Özgüç - T. Özgüç 1945 - "Türk Tarihi Kurumu adına yapılan Samsun bölgesi kazıları hakkında ilk kısa rapor", Belleten 9: 361-400.

Mellink, M. J.1963 "Excavations at Karataş-Semayük in Lycia, 1963", American Journal of Archaeology 68: 269-278.

1970 "Excavations at Karataş-Semayük in Lycia, 1969", American Journal of Archaeology 74: 245-259.

Nebelsick, L. D.1997 „Auf Biegen und Brechen. Ekstatische Elemente bronzezeitlicher Materialopfer - Ein Deutungsversuch", A. Hansel - B. Hânsel (eds.), Gaben and die Götter. Schatze der Bronzezeit Europas, Berlin: 35-41.

Özgüç, T. - R. Temizer 1993 "The Eskiyapar Treasure", M. J. Mellink - E. Porada - T. Özgüç (eds.),Aspects of Art and Iconography: Anatolia and its Neighbors. Studies in Honour of Nimet Özgüç, Ankara: 613-628.

Özsait, M. 1994 "1993 Yılı Harmanören Mezarlık Kazısı", 16. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, Ankara: 153-174.

Palmieri, A. 1981 - "Excavations at Arslantepe (Malatya)", Anatolian Studies 31:101-119.

Sazcı, G. 2007 Troia Hazineleri, istanbul.

Schmidt, E. F.1932 The Alishar Hüyük Seasons of 1928 and 1929. Part 1, Chicago.

Seeher, J.2000 Die bronzezeitliche Nekropole von Demircihöyük-Sarıket. Ausgrabungen des Deutschen Archaologischen Instituts in Zusammenarbeit mit dem Museum Bursa, 1990-1991, Tübingen.

Torbrügge, W.1985 „Über Horte und Hortdeutung", Archâologisches Korrespondenzblatt 15: 15-23.

Tütüncüler, Ö.2006 "Çorum-Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarliği'nda Kumaş Kullanımına İlişkin Yeni Bulgular", Anatolia/ Anadolu 30:137-148.

Yalçın, Ü. - H. G. Yalçın 2009 "Evidence for early use of tin at Tülintepe in Eastern Anatolia", TÜBA-AR 12: 123-142.

Yıldırım, T.2006 "An Early Bronze Age cemetery at Resuloğlu, near Uğurludağ, Çorum. A preliminary report of the archaeological work carried out between years 2003-2005", Anatolia Antiqua 14:1-14.

Yıldırım, T. - İ. Ediz 2007 - "2005 Yılı Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarlık Kazısı", 28. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, Ankara: 211-222.

2008 "2006 Yılı Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarlık Kazısı", 29. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, Ankara: 443-454.

Yıldırım, T. - Ö. İpek 2010 "2008 Yılı Resuloğlu Eski Tunç Çağı Mezarlık Kazısı", 31. Kazı Sonuçları Toplantısı 3. Cilt, Ankara: 21-35.

Zimmermann, T. 2006-2007 "Symbols of Salvation? - Function, Semantics and Social Context of Early Bronze Age Ritual Equipment from Central Anatolia", ANODOS - Studies of the Ancient World 5-6: 509-520.

2007 »Kalınkaya-Toptaştepe, eine chalkolithisch-frühbronzezeitli- che Siedlung mit Nekropole im nördlichen Zentralanatolien: Die Grabfunde der Kampagnen von 1971 und 1973", Istanbuler Mitteilungen 57: 7-26.

Zimmermann, T. - T. Yıldırım 2008 "Three Best to Have in Plenty - Rethinking Central Anatolian Early Bronze Age Alloying Traditions", Ü. Yalçın - H. Özbal - A. G. Paşamehmetoğlu (eds.), Ancient Mining in Turkey and the Eastern Mediterranean, Ankara: 87-97.

2010 "Çorum Arkeoloji Müzesi'nde Bulunan Erken Tunç Çağı Maden Buluntularının Zararsız XRF Analizi", 25. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Ankara 2010: 99-104.