Üniversite öğrencilerinin kentsel çevre algısı üzerine bir araştırma: İzmir örneği
Coğrafyanın alt dallarından biri olan davranışsal coğrafya, insanın ilgi alanları, sosyo-kültürel altyapısı, eğitim, bilinçlenme düzeyi ve ilgi alanlarındaki farklılıklardan hareketle yaşadığı çevreyi nasıl farklı biçimlerde algıladığını ve bu farklı algılama süreçleri üzerinde etkili faktörlerin ne olduğunu inceler. ùüphesiz her insanın kendine özgü bir coğrafyası vardır ve bu coğrafya; insanların yaş, cinsiyet, deneyim, ihtiyaç ve istekleri doğrultusunda şekillenerek yorumlanır (Aliağaoğlu, 2007; Bunting, Guelke 1979). Aynı nedenle, çevre ve insan arasındaki etkileşim de sürekli ve karşılıklı bir etkileşimdir. Sözü edilen etkileşim sırasında çevre, insana birtakım mesajlar gönderir ve bunların insanların zihinlerinde süzgeçten geçirilmesi “çevresel algı” olarak ifade edilir (Örer, 1993). Fiziki ve beşeri coğrafya unsurlarının insanların çevre algısı üzerinde etkili olması bu konuyu davranışsal coğrafyanın temel araştırma konuları arasına almıştır. Kentler, insan ve çevre arasındaki karşılıklı etkileşimin en yoğun ve aktif biçimde gözlenebildiği yerleşim birimleridir. Bu çerçevede davranışsal coğrafya yaklaşımıyla, insan-çevre ilişkilerinin nasıl algılandığı ve insanlar tarafından ne şekilde ifade edildiğine ilişkin çalışmalar için kentler son derece önemli ve öncelikli mekânlardır. Bu çalışmada Ege Üniversitesi öğrencilerinin yaşadıkları kent olan ve kent geleneğini geçmişten bu yana sürdüren İzmir’le ilgili çevresel algıları ve buna kaynaklık eden nedenleri incelenmiştir. Konuyla ilgili alan araştırmasında örneklem olarak kent yaşamıyla daha fazla iç içe olan bölümleri ile dikkat çeken Edebiyat Fakültesi öğrencileri seçilmiştir. Öğrencilere İzmir’in kentsel çevre algısını belirlemeye yönelik sorular yöneltilmiş ve yaşadıkları kente ilişkin memnuniyet dereceleri, kentin beğendikleri ya da rahatsız oldukları yönleri konusunda görüşleri alınmaya çalışılmıştır. Ayrıca katılımcılardan İzmir’le ilgili çağrışımları yazmaları ve bunları sembollerle zihin haritalarına yansıtmaları istenmiştir. Elde edilen bilgiler istatistiksel yöntemlerle sayısallaştırılarak tablo ve grafiklere aktarılmış, ek olarak çağrışım burcu analizleri yapılmıştır. Buradan hareketle Edebiyat Fakültesi öğrencilerinin eğitim, kültürel geçmiş ve ilgi alanlarına bağlı olarak, İzmir kentini algılamaları konusunda ortaya çıkan farklılık, karşılaştırmalı bir şekilde ortaya konmaya çalışılmıştır
A Research on urban environment perception of undergraduate students: Case of Izmir
Behavioral geography, one of the sub-branches of geography, examines how differently people perceive the environment where they live and what the factors that are influential on these different perception processes are, considering the variations in people’s areas of interest, socio-cultural background, education, and level of consciousness. Actually, every person has his/her unique geography, and this geography is interpreted by being shaped in line with people’s age, gender, experience, needs, and wishes (Aliagaoglu, 2007; Bunting, Guelke, 1979). So, there is a permanent and mutual interaction between the environment and human beings. During the interaction concerned, the environment sends several messages to the people and people’s evaluating and straining them is expressed as perception (Orer, 1993). The fact that elements of physical and human geography are effective on people’s perception of the environment has made it inevitable that the issue of “perception of the environment” be included in the behavioral geography. Cities are settlement units where the mutual interaction between human beings and the environment can be observed in the most considerable and active way. Within this framework, how human being-environment relationships are perceived and expressed by people constitutes the basic research subject in the subbranch of behavioral geography. In this study, the environmental perceptions, by the students at Ege University, of Izmir that is the city where students at Ege University live and that has maintained the urban tradition since the past and the reasons for this were examined. For the field research on the matter, the students in the Faculty of Letters that attracted the attentions with its departments that were nested more with urban life were selected as the sample. The students were asked questions to determine their perception of the urban environment in Izmir, and it was intended to obtain their opinions about their degrees of satisfaction with the city they lived in and the aspects of the city that they liked or felt uncomfortable with. Furthermore, the participants were asked to write the connotations of Izmir and to reflect them on their mental maps with symbols. The obtained information was turned into figures by means of statistical methods and transferred into tables and graphs. In addition, connotations were made. Considering this, depending on the education, cultural background and areas of interest of the students in the Faculty of Letters, it was intended to make a comparative evaluation of the variation in their perception of the city of Izmir
Keywords:
Geographical environment, behavioral geography, mental map urban environment perception, Ege University,
___
- Akurgal, E. (1946), Arkaik ve Klasik Ça÷larda øzmir, Belleten X 37, Ankara.
- Alia÷ao÷lu, A. (2007), "DavranÕúsal co÷rafyaya bir örnek: ö÷renci merkezli BalÕkesir úehir imajÕ", FÕrat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:17, SayÕ:1, Sayfa: 17-44, ElazÕ÷.
- Arslano÷lu R. (1998), Kent, Kimlik ve Küreselleúme, Ezgi Kitabevi, Bursa.
- Bilgin N. (1999), "Biliúsel haritalar-sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalÕúmalar", Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi YayÕnlarÕ No: 91. Ege Üniversitesi BasÕmevi, Bornova, øzmir.
- Bunting T.E.- Guelke L. (1979), "Behavioral and perception geography: a critical appraisal", Annals of Association of American Geographers, 69/3:448-462.
- Erkan, N.-Yenen Z. (2010), "Yerleúme imaj analizi konusunda bir yöntem : Kastamonu örne÷i", Megaron 2010; 5 (2) ; 67- 81, østanbul.
- Gökten, C., Südaú ø. 2011. "Mental Representations of Australia: A Preliminary Study on Turkish Immigrants" European Association of Geographers Annual Meeting Athens, Greece (Sözlü bildiri)
- Göregenli M. (2005) Çevre Psikolojisinde Temel Konular, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi YayÕnlarÕ, No: 130, øzmir.
- IúÕk, ù. (2005), "1995-2000 döneminde øzmir'e yönelik göçler", Türk Co÷rafya Dergisi, sayÕ 52: 9-16.
- Karada÷, A. (2000), Kentleúme Süreci, Çevresel Etkileri ve SorunlarÕ ile øzmir, Egekoop Yay., øzmir.
- Karada÷ A.-Koçman A. (2009), "øzmirlilik bilinci üzerine bir alan araútÕrmasÕ", øzmirli Olmak Sempozyumu (22-24 Ekim 2009, øzmir), Bildiriler KitabÕ, s. 200-225, øzmir Büyükúehir Belediyesi Yay., øzmir.
- Karada÷ A.-Turut H.-Mirio÷lu G. (2011), "DavranÕúsal co÷rafya yaklaúÕmÕ ile øzmir'de kentsel çevre algÕsÕ üzerine de÷erlendirmeler" I. UluslararasÕ KatÕlÕmlÕ Türk Co÷rafya Kongresi Bildiriler KitabÕ (Elektronik Cd ortamÕnda), (Sözlü bildiri geniúletilmiú özet) Türk Co÷rafya Kurumu YayÕnÕ, østanbul.
- Karada÷ A.-Turut H.-Mirio÷lu G. (2012), "øzmirlilerin øzmiri : Kentsel Çevre AlgÕsÕ Üzerine Bir Alan AraútÕrmasÕ" UluslararasÕ Türkbilim Dergisi, sayÕ 10, s. øzmir.
- Lynch, K. (1960), The Image of the City, The M.I.T. Press, London.
- Lynch, K. (2011), Kent ømgesi, Çev. ørem Baúaran, Türkiye øú BankasÕ Kültür Yay., østanbul.
- Örer G. (1993), østanbul'un Kentsel Kimli÷i ve De÷iúimi, øTÜ Fen Bilimleri Enst. YayÕnlanmamÕú Yüksek Lisans Tezi, østanbul.
- Özgüç N. Tümertekin E. (2000), Co÷rafya, Geçmiú, Kavramlar, Co÷rafyacÕlar, Çantay Kitabevi, østanbul.
- Özgüç N. Tümertekin E. (2004), Beúeri Co÷rafya: ønsan, Kültür, Mekân, Çantay Kitabevi, østanbul.
- Saarinen T. F. (1988), "Centering of mental maps of the World", National Geographic Research, 4/1: 112-127.
- Sevgi C. (1988), Kentleúme Sürecinde øzmir ve Gecekondular, øzmir -Konak Bel. Kültür Hiz., Uzman YayÕncÕlÕk, øzmir.
- Südaú ø.-Göregenli M. (2009), "Türkiye'nin modernleúme macerasÕnda üniversite ö÷rencilerinin Avrupa temsilleri", Book of E.U. 12th International Cultural Studies, Symposium, øzmir.
- Südaú ø.-Göregenli M. (2013) "Europe in Mind: Social Representations of Turkey-Europe Relations in Case of Turkish University Students" EUROPEAN JOURNAL OF GEOGRAPHY (BaskÕda).
- Südaú, ø. 2012. "Turkey and Europe: Understanding Turkey-Europe Relations in a Historical and Geographical Context" Lecture at Windesheim University. 14.03.2012. Zwolle, The Netherlands (sözlü bildiri)
- Südaú, ø. 2011. "Turkey in/and Europe?" Lecture for Europe- Work in Progress Minor Programme Fontys University of Applied Sciences, Department of Geography. Tilburg, The Netherlands (sözlü bildiri)
- Südaú, ø., Göregenli, M. 2010 "Europe In Mind: Perspectives From University Students On Europe - Turkey Relations" IJAS Conference, 22-25 KasÕm 2010, Roma (sözlü bildiri)
- Tunçel H. (2002) "Türk ö÷rencilerinin zihin haritalarÕnda øslam ülkeleri", FÕrat Üniversitesi Sosyal Bil. Derg., 12/2: 83- 103.
- Tunçel H. (2008) "Kent mekanÕnÕn kullanÕmÕ : ElazÕ÷ Örne÷i", Ankara Üniversitesi V. Ulusal Co÷rafya Sempozyumu (16-17 Ekim 2008), sözlü bildiri, Ankara
- TÜøK (2010) Türkiye Nüfus østatistikleri, Ankara.
- ISSN: 1303-5851
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2003
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi