Türkiye’de aylık 07.00, 14.00, 21.00 ortalama termal konfor koşullarının zaman-mekânsal analizi (1975-2008)
Bu çalışmada Türkiye’de termal konfor koşulların yıl içindeki ve gün içindeki değişimi, mekânsal dağılımı 69 istasyondan elde edilen 07:00, 14.00 ve 21.00 ölçümleri kullanılarak analiz edilmiştir. Termal konfor koşullarının mekânsal dağılımı fizyolojik eşdeğer sıcaklık dizini değerlerinin (FES) çoklu çizgisel regresyon modeli aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. FES, hava sıcaklığı, nispi nem, rüzgâr, bulutluluk ve solar radyasyon ölçümlerinin kullanımıyla termal algılama değerlerinin santigrat derece cinsinden hesaplanabildiği, insanın fizyolojik özelliklerinin de hesaplamalara dâhil edilebildiği, dünyada yaygın kullanıma sahip bir dizindir. Hesaplamalar sonucunda, Türkiye’de gelen güneş enerjisinin arttığı koşullarda (14.00 ve/veya mayıs-eylül arası dönem) en yüksek FES değerlerinin karasallığın kuvvetli olduğu alçak alanlarda, tersi durumlarda ise (07.00, 21.00 ve/veya ekim-nisan arası), denizelliğin daha baskın olduğu kıyı kuşaklarındaki alçak alanlarda gözlendiği bulunmuştur. Lokasyonların enlem, yükselti ve denizellik özellikleriyle termal algılama değerleri arasında ters orantı olduğu hesaplanmıştır. Enlem, yükselti ve denizellik arttıkça FES değerleri düşmektedir. Bu üç etkinin gün ve yıl içinde şiddetinin değişmesi Türkiye’nin biyoklimatik koşullarını çeşitlendirmektedir
The spatiotemporal analysis of monthly 07.00, 14.00, 21.00 mean thermal comfort conditions in Turkey (1975-2008)
The bioclimatic conditions of Turkey have been carried out by the multi linear regression analysis of latitude, elevation and maritime parameters and monthly mean physiologically equivalent temperatures (PET) of 69 stations which has measurements at 07:00, 14.00 and 21.00 LST (local standard time) between 1975 and 2008. PET is one of the thermal comfort indexes which can included the physiological responds of human being into its calculations by air temperature, relative humidity, wind speed, cloudiness, solar radiation. In Turkey, in the conditions which the incoming solar energy is high (at 14.00 and/or from May to September) the highest PET values have been calculated at terrestrial lowlands, at the opposite side (07:00, 21.00 and/or from October to April) the highest PET values have been found at maritime parts of the country. Furthermore, as a result it is found that when latitude, elevation and maritime values increase, the PET values of the location decrease. The changing impact of these three parameters controls the daily and monthly bioclimatological conditions of Turkey
Keywords:
Bioclimatic conditions, physiologically equivalent temperature, multiple linear regression spatiotemporal analysis, Turkey,
___
- Akman, Y. (1990) øklim ve Biyoiklim: Biyoiklim MetotlarÕ ve Türkiye øklimleri, Palme YayÕn Da÷ÕtÕm, Ankara.
- ASHRAE (American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers) 55-2004 ASHRAE Standard 55-
- 2004-Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy.
- Driscoll, D.M. (1992) "Thermal Comfort Indexes. Current Uses and Abuses", Nat. Weather Digest, 17, 33-38.
- Epstein, Y.; Moran, D. S. (2006) "Thermal Comfort and the Heat Stress Indices", Industrial Health, 44, 388-398.
- Gagge, A. P.; Stolwijk, J. A. J.; Nishi, Y. (1971) "An Effective Temperature Scale Based on a Simple Model Of Human
- Physiological Regulatory Response", ASHRAE Transactions, 77, 247-257.
- Gates, D., M., (1963) "The energy environment in which we live", American Scientist, 51, 327-348.
- Höppe, P. (1999) "The Physiological Equivalent Temperature-A Universal Index For The Biometeorological Assessment Of The Thermal Environment", International Journal Biometeorology, 43, 71-75.
- ISO (International Organization for Standardization) 7726 (2002) Ergonomics of the thermal environment - Instruments for measuring physical quantities.
- Landsberg, H. E. (1972) The Assessment of Human Bioclimate, a Limited Review of Physical Parameters. World Meteorological Organization, Technical Note No. 123, WMO-No. 331, Geneva.
- Maarouf, A. R.; Munn R.E., (2005) "Bioclimatology", In Oliver, E. J. (ed), Encyclopedia of World Climatology,., Springer, Dordrecht, 158-165.
- Matzarakis, A.; Mayer, H. (1996) "Another Kind of Environmental Stress: Thermal Stress". WHO News, 18, 7-10.
- Matzarakis A.; Mayer, H.; Iziomon M. G. (1999) "Applications of A Universal Thermal Index: Physiological Equivalent Temperature", International Journal of Biometeorology, 43, 76-84.
- Parsons, K. C. (2003) Human Thermal Environments: The Effects Of Hot, Moderate, And Cold Environments On Human Health, Comfort And Performance. Taylor & Francis, London, New York.
- VDI. (1998) Environmental Meteorology, Methods for The Human Biometeorological Evaluation Of Climate And Air Quality For The Urban And Regional Planning At Regional Level. Part I: Climate, Beuth, Berlin.
- ISSN: 1303-5851
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2003
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Leyleklerin mevsimsel göçleri ile iklimsel parametreler arasındaki ilişkilerin istatistiksel analizi
Okan BOZYURT, Muhammet BAHADIR
Üniversite öğrencilerinin kentsel çevre algısı üzerine bir araştırma: İzmir örneği
Beypazarı İlçesi’nde jeomorfolojik birimler ile arazi kullanım ilişkisi