Leyleklerin mevsimsel göçleri ile iklimsel parametreler arasındaki ilişkilerin istatistiksel analizi
Bu çalışmada leyleklerin göç tarihleri ile Kuzey Atlantik ve Arktik Salınım, Güneş lekeleri sayıları ve sıcaklıkların uzun yıllık etkileşimlerinin korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Leylekler, ülkemizde ve Avrupa’da yoğun olarak görülür ve Türkiye için transit ve yaz göçmeni statüsündedir. Leylekler yaz devresini Avrupa, kış devresini yavruları ile birlikte daha sıcak olan Afrika’da geçirirler. Leyleklerin göç tarihleri üzerinde etkili olan en önemli faktör sıcaklık olup, havalar soğumadan konaklama yerlerine ulaşmaları gerekmektedir. Çalışmada yapılan analizlere göre leyleklerin göç tarihleri ile Kuzey Atlantik Salınımı arasında orta dereceli pozitif yönlü bir korelasyon, Arktik Salınım ile leyleklerin göç tarihleri arasında daha yüksek korelasyon değeri ile orta dereceli pozitif yönlü ilişki tespit edilmiştir. Güneş lekeleri ile leyleklerin göç tarihleri arasında zayıf anlamlı bir ilişki, sıcaklık ile anlamlı pozitif yönlü bir korelasyon tespit edilmiştir. Bu analizlere göre leyleklerin erken göç ettikleri tarihleri izleyen kış mevsimi daha soğuk, geç göç ettikleri yazı izleyen kış mevsimi daha ılık geçmektedir. Böylece leyleklerin ortalama göç tarihinden erken göç etmeleri o yılın kışının daha sert geçmesi anlamına gelmektedir
Statistical analyses of relations among seasonal migration of storks and climatic parameters
Correlation analyses among the migration dates of storks North Atlantic and Arctic Oscillations, Sunspot numbers and annual mean temperatures have been made in this study. Stroks are very common in Turkey and Europe. And also Turkey is a kind of migration route for many kinds of migratory bird such as storks. While Storks lives in Europe in summers, they live in Africa in winters. Temperature is the most important factor on migration. These migratory birds must reach their accommodation places before cold weather. According to analyses in this study, there is a positive correlation between migration dates of storks and North Atlantic Oscillation and there is also a positive correlation between migration dates of storks and Arctic Oscillation but the positive corerelation between migration dates and Arctic Oscillation is stronger. In addition to this, while there is a weak positive correlation between sunspots and migration dates, there is significant correlation between temperature and migration dates. According to analyses, when storks migrate earlier in autumn, the winter becomes more brutal. However, when the storks migrate later in autumn, the winter becomes warmer. For this reason, early migration dates of storks means colder winters, generally
Keywords:
Storks migration, North Atlantic Oscillation, Arctic Oscillation Temperature, Correlation,
___
- Apak, Günay ve Ubay, Bahar (2007). "Türkiye øklim De÷iúikli÷i Birinci Ulusal Bildirimi", (www.meteor.gov.tr, 16.12.210).
- Bozyurt, O. (2010). Güneú Aktivitelerinin Kuzey Atlantik SalÕnÕmÕ ve Arktik SalÕnÕm Üzerindeki Etkileri ile BunlarÕn Ya÷Õú ve SÕcaklÕk De÷erleri BakÕmÕndan Türkiye'den Örnekler ile De÷erlendirilmesi, YayÕmlanmamÕú Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
- Can, O. (2004) Leylek Göçleri, (www.kad.org.tr/files/makale,13.02.2011).
- Çömlekçi, N., (1989). Temel østatistik ølke ve Teknikleri, Bilim Teknik YayÕnevi, Eskiúehir.
- Erlat, 2009, øklim Sistemi ve øklim De÷iúmeleri, Ege Üniversitesi BasÕmevi.
- Erol, O÷uz, 1993,Genel Klimatoloji, Çantay Kitabevi, øSTANBUL
- Fletcher C. And Saunders A., 2005, Winter North Atlantic Oscillation Hindcast Skill: 1900-2001, Journal Of ClÕmate, Volume 19.
- Folland C. K. 2001. Observed climate variability and change, Climate Change 2001, The scientific Basis, s. 99-181, Cambridge University.
- Hurrel J. W. 1995. Decadal trends in the North Atlantic Oscillation and relationships to regional temperature and precipitation. Science 269: 676-679.
- Hurrel J. W., van Loon H. 1997. Decadal variations in climate associated with the North Atlantic Oscillation. Climatic Change 36: 301-326.
- Hurrel J. W., 2001, North Atlantic Oscillation, Agriculture Journals, pg. 603.
- Hurrel J. W., 2003, North Atlantic and Arctic Oscillation, National Center for Atmospheric Research, Boulder, CO, USA.
- KadÕlar, C., (2005). SPSS UygulamalÕ Zaman Serileri Analizine Giriú, Bizim Büro BasÕmevi, Ankara.
- Mandias, 1997, Solar changes, Boston-USA.
- Orhunbilge, N., (1996). UygulamalÕ Regresyon ve Korelasyon Analizi, ø. Ü. øúletme Fakültesi, No: 267, østanbul.
- Türkeú, Murat Sümer, M. Utku Çetiner, Gönül (2000). "Küresel øklim De÷iúikli÷i ve OlasÕ Etkileri", Çevre BakanlÕ÷Õ, Birleúmiú Milletler øklim De÷iúikli÷i Çerçeve Sözleúmesi Seminer NotlarÕ, s. 7-24.
- Türkeú, M. 2000. 'Küresel ÕsÕnma: yeni rekorlara do÷ru', Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi, 673,s, 20-21.
- Türkeú, M., Erlat, E., 2008. Influnce of the Arctic Oscillation on variability of winter mean temperatures in Turkey.
- Theoretical and Applied Climatology 92: 75-85.
- http://www.kad.org.tr/, son eriúim: 10.02.2011.
- www.icecap.us/images/uploads/temperatureOscillation, son eriúim: 09.02.2011.
- www.havaturka.com son eriúim: 14.02.2011.
- www.koeri.boun.edu.tr/astronomy/güneú.html son eriúim: 19.09.2012
- www.sidc.oma.be/index.php3 son eriúim: 13.07.2012
- www.spaceweather.com son eriúim: 25. 07. 2012
- www.nasa.gov son eriúim: 25. 07. 2012
- www.cgd.ucar.edu son eriúim: 25. 07. 2012
- www.ngdc.noaa.gov son eriúim: 26. 07. 2012
- www.nasa.gov/mission_pages/solar-b/solar_018.html son eriúim: 25.07.2012
- http://www2.sunysuffolk.edu/mandias(lia/possible_causes.html son eriúim: 26. 07. 2012
- http://earth.usc.edu/geol150/evolution/lastmillenia.html son eriúim: 26. 07. 2012
- ISSN: 1303-5851
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2003
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Üniversite öğrencilerinin kentsel çevre algısı üzerine bir araştırma: İzmir örneği
Leyleklerin mevsimsel göçleri ile iklimsel parametreler arasındaki ilişkilerin istatistiksel analizi
Okan BOZYURT, Muhammet BAHADIR
Beypazarı İlçesi’nde jeomorfolojik birimler ile arazi kullanım ilişkisi