11991

BARTIN İLİ DOĞUM RİTÜELLERİ

Geçiş dönemlerimizin (doğum-evlenme-ölüm) ilkini oluşturan ve kültürümüzde çok önemli bir yer tutan doğum; kadının en hassas olduğu dönemlerden birisidir. Her ne kadar doğum olayı aileyi ve toplumu son derece mutlu eden bir evre olsa da bu dönemlerde kadını çeşitli tehlikelerden korumak ve yeni bir sürece hazırlamak amacıyla birtakım dinsel ve büyüsel ritüeller uygulanır. Bunların hepsinin amacı da kadının bu geçiş dönemindeki yeni durumunu belirlemek, kutsamak, aynı zamanda da bu süreçte yoğunlaştığına inanılan zararlı etkilerden onu korumaktır. Geleneksel kültürümüzde çok önemli bir yere sahip olan doğum, beraberinde pek çok inanışı ve ritüeli ortaya çıkarmıştır. Her toplumun kendi inançları, gelenekleri, kültürleri etrafında şekillendirdiği bu ritüeller, kuşaktan kuşağa aktarılarak zaman içerisinde birtakım değişimler ve gelişmelerle günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışma, Bartın halkının geçmişten günümüze gelen doğum ritüellerinin öncesi, sırası ve sonrası şeklinde derlenip incelenmesi üzerine kuruludur. Bartın’a ait âdetler zincirini göstererek dayandığı geçmiş incelenmeye ve bu gelenekler hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Amacımız atalarımızdan kalma geleneklerin, örf ve âdetlerimizin halk üzerindeki tesirini ve hala geçerliliğini koruyup korumadığını araştırmaktır. Yaptığımız araştırma sonucunda da Bartın ilinde özellikle kırsal alanlarda geçmişten gelen ritüellerin bütün canlılığı ile korunurken şehir merkezine doğru yaklaştıkça geçmişle olan bağların silinmeye yüz tuttuğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bartın, Doğum, Ritüel, Gelenek, Kültür

PDF

___

Artun, Erman. “Tekirdağ Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri- Doğum Evlenme Ölüm.” Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 9-10, İstanbul,1998, s. 85-l07.

Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul: Gerçek Yayınları, 1984.

İpekoğlu, H., Usta, N. “Isparta ve Çevresinde Cinsiyet Belirlemede Kullanılan Geleneksel İnanma ve Uygulamalara Sembolik Bir Yaklaşım”. JASSS- The Journal of Academic Social Science Studies, 44, 2016: 183-192.

Kabak, Turgay. “Nevşehir-Derinkuyu İlçesi’nde Doğum ile İlgili İnanış ve Uygulamalar”. 1. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri (16-19 Kasım 2011). 8: 51-72.

Örnek, Sedat Veyis. Türk Halkbilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2000.

K.Ş.-1: Maviş DÖNMEZ, 68, Eğitim görmemiş, Ev Hanımı, Karainler Köyü/Bartın

K.Ş.-2: Gülcan BOZAR, 47, İlkokul mezunu, Ev Hanımı, Aydınlar Köyü/Bartın

K.Ş.-3: Selma GÜNDÜZ, 34, İlkokul mezunu, Ev Hanımı, Gencali Köyü/Bartın

K.Ş.-4: Fatma AYRAÇ, 61, Eğitim görmemiş, Ev Hanımı, Yeşilkaya Köyü/Bartın

K.Ş.-5: Arzu AKAR, 29, Üniversite mezunu, Yurt Yöneticisi, Merkez/Bartın

K.Ş.-6: Melahat AKAR, 47, Ortaokul mezunu, Yurt Yöneticisi, Esenyurt Köyü/Bartın

K.Ş.-7: Şadiye GÜNEŞ, 46, İlkokul mezunu, Temizlik Görevlisi, Yıldız Köyü/Bartın

K.Ş.-8: Saadet SUNAR, 63, Eğitim görmemiş, Ev Hanımı, Merkez/Bartın

K.Ş.-9: Elif ATILGAN, 45, İlkokul mezunu, Ev Hanımı, Merkez/Bartın

K.Ş.-10: Nevin ÇAKAR, 41, İlkokul mezunu, Ev Hanımı, Ağdacı Köyü/Bartın

K.Ş.-11: Hatice VAROL, 40, İlkokul mezunu, Ev Hanımı, Ellibaş Köyü/Bartın

K.Ş.-12: Durkadın ÖZEREN, 35, Ortaokul mezunu, Ev Hanımı, Merkez/Bartın

K.Ş.-13: Metin ÖZKAYRAN, 40, Ortaokul mezunu, Şoför, Arıt Darıören Köyü/Bartın

K.Ş.-14: Aysun KARAN, 35, Üniversite mezunu, Özel Güvenlik, Merkez /Bartın

K.Ş.-15: Emine GÜNEŞ, 39, İlkokul mezunu, Ev Hanımı, Merkez/Bartın

K.Ş.-16: Sevim COŞKUN, 52, İlkokul mezunu, Ev Hanımı, Amasra/Bartın

K.Ş.-17: Hatice KARAMAN, 85, İlkokul mezunu, Emekli, Kozcağız/Bartın

K.Ş.-18: Sanem CANER, 33, İlkokul mezunu, Ev Hanımı, Gömü Köyü/Bartın

K.Ş.-19: Ayşe ÇEVİK, 50, Eğitim görmemiş, Ev Hanımı, Mekeçler Köyü/Bartın

K.Ş.-20: Cemile KELEŞ, 70, İlkokul mezunu, Emekli, Ali Obası Köyü/Bartın