Yalçın TÜKEL, Andaç AKÇAKESE, Alperen Fatih YOLCU, Mehmet DEMİREL

Doğayla İlişkinin Ekorekreasyona Yönelik Tutum Üzerine Etkisi

Bu araştırmanın amacı, düzenli olarak rekreasyonel doğa yürüyüşlerine katılan bireylerin Doğayla İlişki (Dİ) düzeyleri ile Ekorekreasyona Yönelik Tutum (EYT) düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırmanın evrenini sosyal medya platformlarında bulunan doğa sporları topluluklarında üye olan ve düzenli olarak doğa yürüyüşlerine katılan bireyler oluşturmaktadır. Araştırmada basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi çerçevesinde bu topluluklara üye olan toplam 336 bireye ulaşılmıştır. Araştırmanın verileri online anket yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırma verilerinin analizi doğrultusunda, araştırma kapsamında kullanılan ölçme araçlarının güvenirlik ve normallik testleri yapılmıştır. Değişkenler arası farklılıkların tespiti doğrultusunda tek yönlü varyans analizi ve değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre Dİ ve EYT düzeyleri, doğa yürüyüşüne katılım sıklığı açısından anlamlı olarak farklılaşmaktadır. Ayrıca Dİ ve EYT değişkenleri arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu ortaya konmuştur. Sonuç olarak doğa yürüyüşüne katılım sıklığı arttıkça Dİ ve EYT’nin arttığı görülmektedir. Bununla birlikte Dİ arttıkça EYT’nin de aynı şekilde arttığı, Dİ’nin EYT üzerinde önemli bir yordayıcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Doğa Yürüyüşü, Doğayla İlişki, Ekorekreasyon, Açık Alan Rekreasyonu, Doğa Temelli Rekreasyon, Hiking, Nature Relatedness, Ecorecreation, Outdoor Recreation, Nature-Based Recreation.

The Effect of Nature Relatedness on Attitude Towards Ecorecreation

The aim of this study is to determine the relationship between the level of Nature Relatedness (NR) and the level of Attitude Towards Eco-recreation (ATE) of individuals who regularly participate in recreational hiking. The population of the research consists of individuals who are members of nature sports communities on social media platforms and participate in hiking regularly. In this study, a simple random sampling method was used. Within the framework of the sample of the research, a total of 336 individuals who are members of these communities were reached. The data of the research was obtained via the online survey method. Throughout the analysis of the data, the reliability and normality tests of the measurement tools were used. In order to determine the differences between the variables, one-way analysis of variance and correlation analysis were used to determine the relationship between the variables. According to the research findings, NR and ATE levels differ significantly in terms of the frequency of participation in hiking. In addition, it was revealed that there was a positive relationship between the NR and ATE variables. As a result, it was seen that as NR and ATE increase frequency of participation in hiking increases. Thus, it was concluded that as NR increases, ATE increases in the same way, and NR was an important predictor of ATE.

Keywords:

Hiking, Nature Relatedness, Ecorecreation, Outdoor Recreation, Nature-Based Recreation,

PDF

___

Adiwena, B. Y., & Djuwita, R. (2019). Nature relatedness as a predictor of psychological well-being: A Study of Indonesian urban Society. ANIMA Indonesian Psychological Journal, 34(4), 175-187. https://doi.org/10.24123/aipj.v34i4.2578
Ardahan, F., ve Mert, M. (2013). Bireyleri doğa yürüyüşü yapmaya motive eden faktörler ölçeği ve bu faaliyetlere katılarak elde edilen faydalar ölçeğinin Türk popülasyonu için geçerlilik güvenirlilik çalışması. International Journal of Human Sciences, 10(2), 338-355.
Ardahan, F., ve Yerlisu-Lapa, T. (2011). Açık alan rekreasyonu: Bisiklet kullanıcıları ve yürüyüşçülerin doğa sporu yapma nedenleri ve elde ettikleri faydalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1327-1341.
Ayyıldız Durhan, T., ve Karaküçük, S. (2020). Ecorecreational attitude of participants in sportive recreation activities. European Journal of Physical Education and Sport Science, 6(7), 60-81. https://dx.doi.org/10.46827/ejpe.v6i7.3329
Balcı, V., ve Koçak, F. (2014). Spor ve rekreasyon alanlarının tasarımında ve kullanımında çevresel sürdürülebilirlik. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 5(2), 46-58.
Barut, A. İ., Demir, A., Ballıkaya, E., ve Çiftçi, F. (2019). Doğa yürüyüşü ve yamaç paraşütü sporu yapan bireylerin yaşam doyumu ve özyeterliklerinin incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 3(2), 137-145.
Bell, S., Tyrväinen, L., Sievänen, T., Pröbstl, U., & Simpson, M. (2007). Outdoor recreation and nature tourism: A European perspective. Living Reviews in Landscape Research, 1(2), 1-46.
Berns, G. N., & Simpson, S. (2009). Outdoor recreation participation and environmental concern: A research summary. Journal of Experiential Education, 32(1), 79-91.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (28. basım). Ankara: Pegem Akademi.
Choe, E. Y., Jorgensen, A., & Sheffield, D. (2020). Does a natural environment enhance the effectiveness of Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR)? Examining the mental health and wellbeing, and nature connectedness benefits. Landscape and Urban Planning, 202, 103886. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2020.103886
Cole, D. N. (1993). Minimizing conflict between recreation and nature conservation. In Smith, D.S., Hellmund, P.C., eds. Ecology of greenways: Design and function of linear conservation areas (p.105-122). Minneapolis, MN: Univ. of Minnesota Press.
Cole, D. N. (1999). Recreation, ecological impacts. In Encylopedia of Environmental Science (p.506-508). Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
Cole, D. N. (2021). Reflections on the early history of recreation ecology. UC Berkeley Parks Stewardship Forum, 37(2), 379-400. https://doi:10.5070/P537253243
Collins‐Kreiner, N., & Kliot, N. (2017). Why do people hike? Hiking the Israel national trail. Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 108(5), 669-687. https://doi.org/10.1111/tesg.12245
Çakır, B., Karaarslan, G., Şahin, E., ve Ertepınar, H. (2015). Doğayla ilişki ölçeğinin Türkçe’ye adaptasyonu. İlkogretim Online, 14(4), 1370-1383. https://doi.org/10.17051/io.2015.95299
Çetinkaya, G. (2015). Doğa sporlarına katılım çevre tutumunu etkiler mi? Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2), 137-142. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000278 de Vaus, D. (2002). Analyzing social science data: 50 key problems in data analysis. SAGE Publications.
Dean, J. H., Shanahan, D. F., Bush, R., Gaston, K. J., Lin, B. B., Barber, E., … Fuller, R. A. (2018). Is nature relatedness associated with better mental and physical health? International journal of environmental research and public health, 15(7), 1371. https://doi.org/10.3390/ijerph15071371
Driver, B. L., Brown, P. J., & Peterson, G. L. (1991). Benefits of Leisure. Preliminary drafts of the chapters in this volume were presented at a workshop of the authors in Snowbird, Utah, May 1989. Venture Publishing.
Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (Fourth Edition). SAGE Publications.
Gaffar, V., Yuniawati, Y., & Ridwanudin, O. (2019). A study of outdoor recreation motivation and activity preferences. Journal of Southwest Jiaotong University, 54(3), 1-10. https://doi.org/10.35741/issn.0258-2724.54.3.23
Geng, L., Xu, J., Ye, L., Zhou, W., & Zhou, K. (2015). Connections with nature and environmental behaviors. PloS one, 10(5), e0127247. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0127247
George, D. (2011). SPSS for windows step by step: A simple study guide and reference, 17.0 update, 10/e. India: Pearson Education.
Grabowska-Chenczke, O., Wajchman-Świtalska, S., & Woźniak, M. (2022). Psychological well-being and nature relatedness. Forests, 13(7), 1048. https://doi.org/10.3390/f13071048
Hill, E., Goldenberg, M., & Freidt, B. (2009). Benefits of hiking: A means-end approach on the Appalachian Trail. Journal of Unconventional Parks, Tourism, & Recreation Research, 2(1), 19-27.
Høyem, J. (2020). Outdoor recreation and environmentally responsible behavior. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 31, 100317. https://doi.org/10.1016/j.jort.2020.100317
Hurly, J., & Walker, G. J. (2019). Nature in our lives: Examining the human need for nature relatedness as a basic psychological need. Journal of Leisure Research, 50(4), 290-310. https://doi.org/10.1080/00222216.2019.1578939
Jenkins, J. M., & Pigram, J. J. (2006). Outdoor recreation. In A Handbook of leisure studies (ss. 363-385). Springer.
Jenkins, J., & Pigram, J. (2005). Outdoor recreation management. Routledge.
Kaplan, A., ve Ardahan, F. (2013). Doğa sporları yapan bireylerin profilleri, doğa sporu yapma nedenleri ve elde ettikleri faydalar: Antalya örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 93-114.
Karaküçük, S., ve Akgül, B. M. (2016). Ekorekreasyon, rekreasyon ve çevre. Ankara: Gazi Kitabevi.
Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi. (35. basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kement, Ü., ve Demirci, B. (2017). Ekolojik farkındalığın çevre dostu rekreasyon davranışına etkisi: Turizm eğitimi alan öğrenciler üzerine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3), 135-148. https://doi.org/10.24010/soid.369930
Kement, Ü., Karaküçük, S., ve Çavuşoğlu, S. (2021). Ekorekreatif Tutum Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Tourism and Recreation, 3(1), 34-54.
Koçak, F., ve Balcı, V. (2010). Doğada yapılan sportif etkinliklerde çevresel sürdürülebilirlik. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 2(2), 213-222. https://doi.org/10.1501/Csaum_0000000037
Korpela, K., Borodulin, K., Neuvonen, M., Paronen, O., & Tyrväinen, L. (2014). Analyzing the mediators between nature-based outdoor recreation and emotional well-being. Journal of environmental psychology, 37, 1-7. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2013.11.003
Lackey, N. Q., Tysor, D. A., McNay, G. D., Joyner, L., Baker, K. H., & Hodge, C. (2021). Mental health benefits of nature-based recreation: A systematic review. Annals of Leisure Research, 24(3), 379-393. https://doi.org/10.1080/11745398.2019.1655459
Lawton, E., Brymer, E., Clough, P., & Denovan, A. (2017). The relationship between the physical activity environment, nature relatedness, anxiety, and the psychological well-being benefits of regular exercisers. Frontiers in psychology, 8, 1058. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.01058
Li, P., Ryan, C., & Bin, Z. (2020). The motivations of Chinese hikers: Data from Ningbo. Current Issues in Tourism, 23(23), 2893-2909. https://doi.org/10.1080/13683500.2019.1646224
Lloyd-Jones, D., Adams, R., & Brown, T. (2010). Health benefits of hiking. Circulation, 121, e1-e170.
Lynn, N. A., & Brown, R. D. (2003). Effects of recreational use impacts on hiking experiences in natural areas. Landscape and urban planning, 64(1-2), 77-87. https://doi.org/10.1016/S0169-2046(02)00202-5
Martyn, P., & Brymer, E. (2016). The relationship between nature relatedness and anxiety. Journal of health psychology, 21(7), 1436-1445. https://doi.org/10.1177/1359105314555169
Monz, C. A., Pickering, C. M., & Hadwen, W. L. (2013). Recent advances in recreation ecology and the implications of different relationships between recreation use and ecological impacts. Frontiers in Ecology and the Environment, 11(8), 441-446. https://doi.org/10.1890/120358
Nisbet, E. K., Zelenski, J. M., & Murphy, S. A. (2008). The Nature relatedness scale: Linking ındividuals’ connection with nature to environmental concern and behavior. Environment and Behavior, 41(5), 715-740. https://doi.org/10.1177/00139165083187
Nisbet, E. K., Zelenski, J. M., & Murphy, S. A. (2011). Happiness is in our nature: Exploring nature relatedness as a contributor to subjective well-being. Journal of Happiness Studies, 12(2), 303-322. https://doi.org/10.1007/s10902-010-9197-7
Nunnally, J. C. (1994). Psychometric Theory 3E. Tata McGraw-hill education.
Otto, S., & Pensini, P. (2017). Nature-based environmental education of children: Environmental knowledge and connectedness to nature, together, are related to ecological behaviour. Global Environmental Change, 47, 88-94. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2017.09.009
Puhakka, S., Pyky, R., Lankila, T., Kangas, M., Rusanen, J., Ikäheimo, T. M., … Korpelainen, R. (2018). Physical activity, residential environment, and nature relatedness in young men—A population-based MOPO study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(10), 2322. https://doi.org/10.3390/ijerph15102322
Redondo, R., Valor, C., & Carrero, I. (2022). Unraveling the relationship between well-being, sustainable consumption and nature relatedness: A study of university students. Applied Research in Quality of Life, 17(2), 913-930. https://doi.org/10.1007/s11482-021-09931-9
Rosa, C. D., Collado, S., Profice, C. C., & Larson, L. R. (2019). Nature-based recreation associated with connectedness to nature and leisure satisfaction among students in Brazil. Leisure Studies, 38(5), 682-691. https://doi.org/10.1080/02614367.2019.1620842
Seeley, I. H. (1973). Outdoor recreation and the urban environment. Springer.
Sezer, B., Öğretmenoğlu, M., ve Akova, O. (2020). Yeni ekolojik paradigmanın rekreasyon faaliyetlerine katılım ve demografik değişkenlerle ilişkisi: İstanbul örneği. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 73-94.
Svarstad, H. (2010). Why hiking? Rationality and reflexivity within three categories of meaning construction. Journal of Leisure Research, 42(1), 91-110. https://doi.org/10.1080/00222216.2010.11950196
Swami, V., Barron, D., Weis, L., & Furnham, A. (2016). Bodies in nature: Associations between exposure to nature, connectedness to nature, and body image in US adults. Body Image, 18, 153-161. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2016.07.002
Sümbül, S., Asma, M., ve Yıldız, K. (2019). Doğa sporcularının merak ve keşfetme eğilimlerinin yaşam doyum düzeylerini yordayıcı etkisi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 229-242. https://doi.org/10.31680/gaunjss.566576
Tütüncü, Ö., ve Kuşluvan, Z. (1997). Çevre sorunlarının doğada rekreasyon faaliyetlerine duyulan gereksinimi artırıcı etkisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 8(1), 9-11.
Vaizoğlu, Z. (2021). Doğa sporları ile ilgilenen bireylerin ekorekreasyonel tutumu. Yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Elazığ.
Wang, H.-H., Hong, Z.-R., Lin, H., & Tsai, C.-Y. (2020). The relationships among adult sustainability attitudes, psychological well-being, nature relatedness, and interest in scientific issues. Current Psychology, 1-12. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00708-1
Wilcer, S. R., Larson, L. R., Hallo, J. C., & Baldwin, E. (2019). Exploring the diverse motivations of day hikers: Implications for hike marketing and management. Journal of Park and Recreation Administration, 37(3), 1-18. https://doi.org/10.18666/JPRA-2019-9176
Wilkie, S., & Trotter, H. (2022). Pro-environmental attitudes, pro-environmental behaviours and nature-relatedness: Differences based on place preference. European Review of Applied Psychology, 72(2), 100705. https://doi.org/10.1016/j.erap.2021.100705
Wolsko, C., Lindberg, K., & Reese, R. (2019). Nature-based physical recreation leads to psychological well-being: Evidence from five studies. Ecopsychology, 11(4), 222-235. https://doi.org/10.1089/eco.2018.0076
Yıldız, K., Güzel, P., Çetinöz, F., & Beşikçi, T. (2017). Outdoor camp effects on athletes: Orienteering example. Baltic Journal of Sport and Health Sciences, 1(104), 55-64. https://doi.org/10.33607/bjshs.v1i104.18
Yildiz, K. (2022). Experiential learning from the perspective of outdoor education leaders. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 30, 100343, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.jhlste.2021.100343
Zelenski, J. M., & Nisbet, E. K. (2014). Happiness and feeling connected: The distinct role of nature relatedness. Environment and behavior, 46(1), 3-23. https://doi.org/10.1177/0013916512451901