Hülya CİN, Berk Hakan YILMAZ, Arıkan EKTİRİCİ

Sporcularda Öfke ve Saldırganlık Algısının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı sporcularda öfke ve saldırganlık algısının çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını kartopu örnekleme yöntemiyle belirlenen 373 (187 kadın, 186 erkek) sporcu oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Maxwell ve Moore (2007) tarafından geliştirilen, Gürbüz, Kural ve Özbek (2019) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Sporda Saldırganlık ve Öfke Ölçeği (SSÖÖ) kullanılmıştır. Cronbach Alpha iç-tutarlılık analizi sonucunda bu değer “Öfke” alt boyutu için 0,84, “Saldırganlık” alt boyutu için 0,78, ölçeğin geneli için ise 0,86 olarak hesaplanmıştır. Cinsiyet ve spor branşına yönelik olarak gerçekleştirilen bağımsız örneklemler t-testi sonucuna göre saldırganlık alt boyutunda gruplar arasında anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0,05). Gerçekleştirilen ANOVA testi sonuçlarına göre anne eğitim düzeyi ve aile aylık gelir düzeyi değişkenlerinde anlamlı farklılık tespit edilmemiştir (p>0,05). Baba eğitim düzeyi, spor yaşı ve sporcunun eğitim düzeyi değişkenlerine yönelik olarak gerçekleştirilen ANOVA testi sonuçlarına göre ise gruplar arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Yaş değişkeni ile ölçek alt boyutları arasında gerçekleştirilen Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi sonuçlarına göre ise yaş ile öfke arasında düşük düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır (p<0,05). Sonuç olarak, sporcuların öfke ve saldırganlık düzeylerinin yaş, cinsiyet, spor branşı, sporcunun eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve spor yaşı değişkenlerine göre farklılaştığı ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Sporcularda öfke, Sporcularda saldırganlık, Fair-play, Futbolcularda saldırganlık, Sporda öfke ve saldırganlık

The Investigation of Anger and Aggression Perception of Athletes in Terms of Various Variables

The aim of this study is to examine the perception of anger and aggression of athletes in terms of various variables. The survey method, one of the quantitative research methods, was used in the study. The participants of this research are 373 (187 female, 186 male) athletes determined by the snowball sampling method. Competitive Aggressiveness and Anger Scale (CAAS) which was developed by Maxwell and Moore (2007) and adapted into Turkish by Gürbüz et al. (2019) was used in this study as data collection tool. As a result of the Cronbach Alpha internal-consistency analysis, the values were calculated as 0.84 for the “Anger” sub-dimension, 0.78 for the “Aggression” sub-dimension, and 0.86 for the overall scale. According to the results of the independent samples t-test for gender and sports branch variables, a significant difference was found between the groups in the aggression sub-dimension (p<0,05). According to the results of the ANOVA test, no significant difference was found in the mother's education level and family monthly income level variables (p>0,05). According to the results of the ANOVA test conducted for the variables father's education level, sports age and the education level of the athlete, a significant difference was found between the groups. The Pearson Correlation Analysis indicated that there was a low level of positive and significant relationship between age and anger (p<0,05). As a result, it has been revealed that the anger and aggression levels of the athletes differ according to the variables of age, gender, sports branch, education level of the athlete, father education level and sports age.

Keywords:

Anger in athletes, Aggression in athletes, Fair-Play, Aggression in soccer players, Anger and Aggression in sports,

PDF

___

Ağlamaz, T. (2006). Lise öğrencilerinin saldırganlık puanlarının kendini açma davranışı, okul türü, cinsiyet, sınıf düzeyi, anne-baba öğrenim düzeyi ve ailenin aylık gelir düzeyi açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
Archer, J. (2009). Does sexual selection explain human sex differences in aggression? Behavioral and brain sciences, 32(3-4), 249-266. https://doi.org/10.1017/S0140525X09990951.
Baron, R. A., & Richardson, D. R. (1994). Human aggression. New York: Plenum Press.
Baykan, E. (2018). Y ve Z nesil taekwondocuların sürekli öfke düzeylerinin saptanması ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yozgat Bozok Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yozgat.
Baştürk, S., & Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. İçinde S. Baştürk (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (ss. 129-159). Ankara: Vize Yayıncılık.
Bayram Y., (2012). Spor yapan ve yapmayan 14-18 yaş grubu öğrencilerin saldırganlık tutumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kütahya.
Bazli, N. N., Sukor, M. S. M., & Mahfar, M. (2021). The aggressive behaviour in sports among athletes an a public university. Sains Humanika, 13(2-2), 17-23.
Berkout, O. V., Tinsley, D. & Flynn, M. K. (2019). A review of anger, hostility, and aggression from an ACT perspective. Journal of Contextual Behavioral Science, 11, 34-43. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2018.12.001.
Bolat-Karataş, Z. (2002). Anne baba saldırganlığı ile lise öğrencilerinin saldırganlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana.
Cassiello-Robbins, C., & Barlow, D. H. (2016). Anger: The unrecognized emotion in emotional disorders. Clinical Psychology: Science and Practice, 23(1), 66-85.
Certel, Z., & Bahadır, Z. (2012). Takım sporu yapan sporcularda benlik saygısı ve sürekli öfke ve öfke ifade tarz ilişkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(2), 157-164.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis (2. baskı). Hillsdale NJ: Erlbaum.
Coulomb‐Cabagno, G., & Rascle, O. (2006). Team sports players' observed aggresion as a function of gender, competitive level, and sport type. Journal of Applied Social Psychology, 36(8), 1980-2000. https://doi.org/10.1111/j.0021-9029.2006.00090.x.
Çavdar, S. (2018). Lise öğrencilerinin öfke kontrolleri, saldırganlık eğilimleri ve tolerans düzeylerinin spora katılım açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Trabzon.
Deffenbacher, J. L. (2011). Cognitive-behavioral conceptualization and treatment of anger. Cognitive and Behavioral Practice, 18(2), 212–221. https://doi.org/10.1016/j.cbpra.2009.12.004.
Demir, H., Sezan, T., Demirel, H., Yalçin, Y. G., & Altin, M. (2017). Sporcuların öfke ifade tarzları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 408-414. https://doi.org/10.20875/makusobed.295361.
Doğan, V. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri ile problem çözme becerilerinin tespiti. Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Konya.
Edmondson, H. & Bullock, L. (1998). Youth with aggressive and violent behaviors: pieces of a puzzle. Preventing School Failure, 42(3), 135-141. https://doi.org/10.1080/10459889809603181.
Elkin, N., & Karadağlı, F. (2016). Üniversite öğrencilerinin öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences, 21(1), 64-71.
Eroğlu, S. E. (2009). Saldırganlık davranışının boyutları ve ilişkili olduğu faktörler: Lise ve üniversite öğrencileri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 205-221.
Ersoy, Ş. (2001). Çocuk yuvasında kalanlarla ailesiyle yaşayan dokuz-onbir yaş grubundaki çocukların saldırganlık ğilimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
Gümüşdağ, H., & Aydoğan, M. (2021). Examination of aggression profiles of athletes and sedanter individuals. Journal of Psychopathology, 27, 156-162. https://doi.org/10.36148/2284-0249-432.
Günay, G., & Bener, Ö. (2011). Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153(153), 157-171.
Gürbüz, B., Kural, S., & Özbek, O. (2019). Sporda saldırganlık ve öfke ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 206-217. https://doi.org/10.33468/sbsebd.94.
Güvendi, B., & Keskin, B. (2020). Sporcuların antrenörlerinden algıladıkları etik dışı davranış algısına göre saldırganlık ve öfke davranışlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 134-145.
Güvendi, B., & Pehlivan, M. Y. (2020). Dövüş sporcularının kendi kendilerine konuşmaları ile saldırganlık ve öfke davranışlarının incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 168-176.
Irmak, F. (2021). Üniversiteli gençlerde öfke ve saldırganlık davranışının borderline kişilik yapılandırılmasıyla ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisanüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
Kahveci, İ., Karagün, E., & Kahveci, M. S. (2020). Kocaeli ilinde çalışan lisanslı taekwondocuların saldırganlık ve mutluluk düzeylerinin belirlenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16, 3456-3473. https://doi.org/10.26466/opus.728250.
Karakuzulu, E. (2018). Savunma ve dövüş sporları yapan sporcular ile diğer bireysel sporları yapan sporcuların saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Karataş, Z. (2008). Lise öğrencilerinde öfke ve saldırganlık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.
Kaya, N., Kaya, H., Atar, N. Y., Turan, N., Eskimez, Z., Pallos, A., & Aktas, A. (2012). Characteristics of anger and loneliness in nursing and midwifery students. Journal of Education and Research in Nursing, 9(2), 18-27.
Kaya, Z., İkiz, F. E., & Asıcı, E. (2019). Ergenlerin saldırganlık düzeyinin değer yönelimleri, cinsiyet ve anne babanın eğitim düzeyi açısından yordanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 75-84. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2306.
Keeler, L. A. (2007). The differences in sport aggression, life aggression, and life assertion among adult male and female collision, contact, and non-contact sport athletes. Journal of Sport Behavior, 30(1), 57-76.
Kırkbir, F. (2020). Futbolcuların sürekli öfke ve öfke ifade tarzları ile saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Manisa.
Maxwell, J. P., & Moores, E. (2007). The development of a short scale measuring aggressiveness and anger in competitive athletes. Psychology of Sport and Exercise, 8(2), 179-193. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2006.03.002.
McKinnie, B.D. (2006). An investigation of anger styles in adolescent students. Negro Educational Review, 57(1-2), 35-47.
Mowlaie, M., Besharat, M. A., Pourbohlool, S., & Azizi, L. (2011). The mediation effects of self- confidence and sport self-efficacy on the relationship between dimensions of anger and anger control with sport performance. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 30, 138-142. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.027
Muhammad, H. (2019). Gender differences and aggression: a comparative study of college and university sport players. Putaj Humanities & Social Sciences, 26(2), 1-16.
Novaco, R. W. (2011). Anger dysregulation: Driver of violent offending. Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 22(5), 650-668.
Omli, J., & LaVoi, N. M. (2009). Background anger in youth sport: A perfect storm? Journal of Sport Behavior, 32(2), 242-260.
Özmen, D., Özmen, E., Çetinkaya, A., & Akil, I. Ö. (2016). Ergenlerde sürekli öfke ve öfke ifade tarzları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1), 65-73. https://doi.org/10.5455/apd.176085.
Özyürek, A. (2019). Yetişkin bakış açısından toplumsal değerleri tekileyen faktörler. I. Uluslararası İktisat, İşletme ve Sosyal Bilimler Kongresi bildiriler kitabı içinde (ss. 19-26). Karabük: Karabük Üniversitesi.
Pelegrín-Muñoz, A., Serpa, S., & Rosado, A. (2013). Conductas agresivas y antideportivas en deporte de competición: Análisis de variables personales y ambientales relacionadas. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 29(3), 701-713. https://doi.org/10.6018/analesps.29.3.175841.
Rice, M., & Howell, C. (2006). Differences in trait anger among children with varying levels of anger expression patterns. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 19(2), 51-61. https://doi.org/10.1111/j.1744-6171.2006.00047.x.
Robazzo, C., & Bortoli, L. (2007). Perceived impact of anger and anxiety on sporting performance in rugby players. Psychology of Sport and Exercise, 8(6), 875-896. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2006.07.005.
Singh, P. (2018). Aggression and will to win between university level male volleyball and American football players. International Journal of Physiology, Nutrition and Physical Education, 3(1), 349-351.
Sofia, R., & Cruz, J. F. A. (2017). Unveiling anger and aggression in sports: The effects of type of sport, competitive category and success level. Revista de psicología del deporte, 26(2), 21-28.
Terry, P. C., & Jackson, J. J. (1985). The determinants and control of violence in sport. Quest, 37(1), 27-37.
Ullah, H., & Iftikhar, S. (2021). Gender differences and aggression: a comparative study of young and adult athletes. Journal of Social Research Development, 2(1), 49-53. https://doi.org/10.53664/JSRD/02-01-2021-05-49-53
Weinberg, R. & Gould, D. (2015). Foundations of sport and exercise psychology (5. Baskı). Champaign, IL: Human Kinetics.
Yazıcı, Ö. F. (2021). Sporcu karakterinin sportmenlik davranışları rekabetçi agresiflik ve öfke ile ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Samsun.
Yeter, A. A. (2006). Sosyoloji ve spor. İstanbul: Marpa Kültür Yayınları
Yılmaz, S. (2013). Spor yapan ve yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin empatik eğilimleri ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (İstanbul ili Bayrampaşa ilçesi örneği). Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
Yücel, A. S., Atalay, A., & Gürkan, A. (2015). Sporda şiddet ve saldırganlığı etkileyen unsurlar. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, 2(2), 68-90.