Şiirsel Düzyazı Çevirisine Yaklaşımlar

Edebiyat çevirisi düz yazı, şiir ve tiyatro eserlerinin çevirisini kapsar. Şiirsel düzyazı duyguların, imgelerin ve romantik anlatıların yer aldığı özel bir düzyazı türüdür. Dilbilimsel bakış açısıyla yaklaşıldığında, bir düzyazının şiirsel olabilmesi için metnin yapısında açımlanmış metaforlar, metinlerarası göndermeler ve metnin diziselleştirilmesi (W. Schmid) gibi birtakım araçlar kullanılmış olmalıdır. Bu makalede ise, bir başka şiirsel düzyazı aracı olan “biçimsel benzeşim” üzerine yoğunlaşılmıştır. Çeşitli biçem araçlarını bir arada bulundurduğu için diğer araçlara kıyasla benzeşime daha büyük bir önem verildiği söylenebilir. Ancak bu durum çeviride zorluklar yaratmaktadır. Bu makale, günümüz çok-kısa öykülerinin yanı sıra, O. Wilde, K. Chopin ve D. Thomas gibi tanınmış İngiliz ve Amerikalı yazarların kısa hikayelerinde biçemsel benzeşimin bir şiirsellik aracı olarak ne şekillerde kullanıldığını saptamaya odaklanmaktadır. Makalede, benzeşmelerin yapısı belirlenmekte ve şiirsel düzyazıların kısım kısım Ukraynaca çevirileri verilmektedir. (Klasik düzyazı metinlerinin içerisindeki) metaforların ve aliterasyonların yanı sıra (çok-kısa öykülerin içerisindeki) zıtlık oluşturan tümcelerin ve sözcük oyunlarının nasıl aktarılması gerektiğine dair en etkili çeviri stratejileri belirlenmektedir. Ayrıca, şiirsel düzyazı çevirisinin araştırılmasına ilişkin görüşler önerilmektedir. 

Approaches to Translating Poetical Prose

Literary translation involves translating prose, poetry, and drama. Poetical prose is a special type of prose which is associated with emotions, images, romantic narratives. Prose can be called poetical from the linguistic point of view if several devices of the text organization are used: extended metaphors, intertextual allusions, text paradigmatization (W. Schmid). In this paper the emphasis is made on another device of prose poeticalness—stylistic convergence. It can be considered the most foregrounded device as convergence involves the combination of different stylistic devices. Such concentration creates difficulties in translation. This paper concentrates on determining the ways of rendering stylistic convergence as a device of poeticalness in the short stories of such famous British and American writers as O. Wilde, K. Chopin, D. Thomas, as well as in modern flash fiction stories. The conclusions are made concerning the structure of convergences, and the Ukrainian translations of the fragments of poetical prose are suggested. The most efficient translation strategies of rendering metaphors and alliteration (in classical prose) and oxymoronic phrases and play of words (in flash fiction) are formulated. The prospects of research of poetical prose translation are suggested. 

___

  • Bednarova-Gibova, Klaudia. Non-Literary and Literary Text in Translation, Presov University, 2012. Hermans, Theo. “Literary Translation.” A Companion to Translation Studies. Multilingual Matters, 2007, pp. 77-91. Jakobson, Roman. “Linguistics and Poetics.” Style in Language. The M. I. T. Press, 1964, pp. 350-377. Newmark, Peter. A Textbook on Translation. Prentice Hall, 1988. Schmid, Wolf. “Prose and Poetry in Povesti Belkina.” Canadian Slavonic Papers, vol. 29, no. 2-3, 1987, pp. 210-227. Riffaterre, Michael. “Criteria for Stylistic Analysis.” Essays on the Language of Literature, 1967, pp. 310-318 Solganik, Gregory. Syntactic Stylistics (in Russian). LKI Publishers , 2007. Tynyanov, Yuri. Poetics. History of Literature. Cinema (in Russian). Sovetsky pisatel, 1977. Wilde, Oscar. The Canterville Ghost (with parallel Ukrainian text). Folio, 2009. Yemets, Alexander. Investigating Poeticalness of Prose. Lambert Academic Publishing, 2012. ——. English Stylistics. KhNU, 2018. Вайлд О. Кентервільський привид: переклад Д. Радієнко, Фоліо, 2009.