Geleneksel Ekolojik Bilgi Bağlamında Çanakkale Halk Botaniği

Öz Doğa bilgisi genellikle karmaşık bir ampirizmin ürünü olmakla birlikte bu deneyimden beslenen bilgi, kültür ve doğa karşıtlığında ortaya çıkan sınırların muğlaklığı noktasında geleneksel toplumların çevresel uyum becerilerini bize göstermektedir. Bu bağlamda geleneksel ekolojik bilgi; kültürel aktarım araçlarıyla kuşaktan kuşağa iletilen, ekolojinin bir parçası olan nesnelerle ilgili insanın bilgi ve inanç birikiminin bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsan ve çevre ilişkisine dayalı ortaya çıkan geleneksel ekolojik bilginin bir alt kolu olan halk botaniği, bitkilerin adlandırılmalarından kullanım biçimlerine, bitkilerle ilgili inançlardan büyüsel uygulamalara kadar bir dizi konuyu kapsamaktadır. Çanakkale yöresinde Güney Marmara ikliminin etkisiyle yetişen çeşitli ot, ağaç ve mantar türlerinin insanların günlük hayatında önemli işlevleri bulunmaktadır. Yörenin bitki örtüsü hem Kaz Dağları hem de Marmara ve Ege denizi etkisi nedeniyle zengindir. Makalede geleneksel ekolojik bilgi çerçevesinde Çanakkale yöresinde halk botaniği unsurları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

GEB (Geleneksel ekolojik bilgi), Halk Botaniği, Folklor, Kültür, Çanakkale

PDF

___

KK 15: Vasfiye Dinç, 1960, İlkokul, Ev Hanımı, Çanakkale-Dümrek Köyü
KK 14: Ünzile Sözen, 1962, İlkokul, Ev Hanımı, Ezine-Akpınar Köyü.
KK 13: Şerife Yıldırım, 1970, İlkokul, Ev Hanımı, Çan-Semedeli Köyü.
KK 12: Raife Avcı, 1951, İlkokul, Ev Hanımı, Ezine-Karagömlek Köyü.
KK 11: Özlem Özel, 1981, İlkokul, Ev Hanımı, Ezine-Çetmi Köyü.
KK 10: Osman Kibar, 1954, Yüksek Lisans, Öğretmen, Biga-Merkez.
KK 9: Nasuh Bıçkıcı, 1925, Eğitim Yok, Çiftçi, Yenice-Akçakoyun Köyü.
KK 8: Müesser Göçgen, 1964, İlkokul, Ev Hanımı, Çanakkale-Merkez.
KK 7: Mustafa Akar, 1952, İlkokul, Çiftçi, Lapseki-Yenice Köyü.
KK 6: Hanife Kaya, 1957, İlkokul, Ev Hanımı, Çan-Derenti Köyü.
KK 5: Cemile Yavuz, 1953, İlkokul, Ev Hanımı, Çanakkale-Dümrek Köyü.
KK 4: Dilber Çakıl, 1976, İlkokul, Esnaf, Çanakkale-Kepez Beldesi.
KK 3: Elif Üzel, 1949, İlkokul, Ev Hanımı, Ezine-Çetmi Köyü.
KK 2: Ali Beytaş, 1960, İlkokul, Çiftçi, Çan-Derenti Köyü.
KK 1: Ahmet Dinç, 1958, Yüksekokul, Emekli, Çanakkale-Dümrek Köyü.
RUDDLE, Kenneth - JOHANNES R. E. (Ed.) (1989). Traditional Marine Resource Management in the Pacific Basin: An Anthology. Jakarta: Unesco/RPSTSEA.
LASSERRE, Philippe - RUDDLE Kenneth. (1983). Traditional Knowledge and Management of Marine Coastal Systems, Paris: Unesco.
FREEMAN, M. M. R. - CARBYN, L.N. (Ed.) (1988). Traditional Knowledge and Renewable Resource Management in Northern Regions. Edmonton: University of Alberta.
BERKES, Fikret (1993). “Traditional Ecological Knowledge in Perspective”, Traditional Ecological Knowledge: Concepts and Cases, (Ed. Julian T. Inglis), Ottawa: Intemational Development Research Centre Press, 1-9.
AÇA, Mustafa (2016b). Denizin Çocukları: Giresun ve Trabzon Yöresi Balıkçılarının Meslek Folkloru, Saarbrücken, Deutchland: Türkiye Âlim Kitapları.
AÇA, Mustafa (2016a). “Halk Bilgisinin Takvim, Mevsim/İklim, Çevre, Sağaltma ve Hukuka Dönük Temsilleri”, Halk Bilimi El Kitabı, (Ed. Mustafa Aça), Konya: Kömen Yayınları, 559-591.