İNGİLİZLER VE GAYRİMÜSLİM İZMİRLİLERİN KALEMİNDEN ŞEHRİN İŞGALİ VE YÖNETİMİ TARTIŞMALARI

Bu çalışma, Britanyalı arkeolog Ronald M. Burrows’un, Paris Barış Konferansı (1919) devam ederken İngiliz The Times gazetesinde yayınlanan Yunan yanlısı mektuplarını ve bu mektuplara İzmirli gayrimüslimlerin verdikleri tepkileri değerlendirmektedir. Tartışmalar, Burrows’un 24 Mart 1919 tarihinde yayınlanan ilk mektubu ve İzmir’de yaşayan bazı etnik ve dini unsurların bu mektuba cevap vermesiyle başlamıştır. Bir helenofil olan Burrows, The Times gazetesi editörüne yazdığı mektupta İzmir’in Yunanistan’a bağlanmasını talep etmiş, ancak bazı İzmirli gayrimüslimler Burrows’un taleplerine karşı çıkmış, bazıları ise onu destekler mahiyette yazılar kaleme almışlardır. Şehir hakkında bilgi sahibi olduğu belli olan bu kişiler yazılarında bir takım bilgi ve istatistikleri de kullanmışlardır. Bu istatistiklerden; ticaret, etnik yapı, üretim kalemleri, ihraç ürünleri gibi bir takım özel bilgilere ulaşmak da mümkündür. Burrows’a cevap niteliğindeki mektuplardan bazıları isimsiz veya müstear kullanılarak yazılmıştır. Mektuplardaki taleplerde, İzmir şehrinin yönetimi için Osmanlı Devleti dışındaki merkezler işaret edildiğinden mektup sahiplerinin Müslüman-Türk unsurdan olmadığı tahmin edilmektedir. Satır aralarında bu kişilerin ticari kaygıları da ön plana çıkmıştır. Çalışmada Paris Barış Konferansı devam ederken İzmir’in işgali ve yönetimi tartışmalarına gayrimüslimlerin nasıl baktıklarına dair de bir katkı sunulmuş, onların görüşleri, kaygıları ve yeni düzende mevkilerini koruma reflekslerinden örnekler verilmiştir. Ayrıca Burrows’un talepleri bağlamında, konferans sırasında Yunanistan’ın lobi faaliyetlerine Batılıların sunduğu katkı da örneklendirilmişti

Anahtar Kelimeler:

İzmirli Gayrimüslimler, Azınlıklar, İzmir’in İşgali, Paris Barış Konferansı, Ronald M. Burrows, İzmirli Rumlar

OCCUPATION AND MANAGEMENT DEBATES OF THE CİTY FROM THE PERSPECTIVE OF THE BRITISH AND THE NON-MUSLIMS OF IZMIR

This study examines British archaeologist Ronald M. Burrows’ individual letters published in The Times during the Paris Peace Conference (1919) that attracted attention of non-Muslims of Izmir. Discussions regarding his letters that originally stand in favor of Greek official ideology started with the first letter published on 24 March 1919 as well as reactions against Burrows’ points led by certain ethnic groups in İzmir. As a Hellenophile, Burrows’ letters were directly addressed to the editor of The Times and often stated that Izmir must be included to the Greek administrative structure. While some non-Muslims supported Burrows’ idealizations, some others did not agree with his demands. Since the letters mention certain statistical data regarding the city, this article provides information about trade, ethcnic structure, mode of production and exported goods. The letters in response to Burrows were often written anonymously, or with a nom de guerre. Since the letters indicated forming a non-Ottoman administration for Izmir, it is estimated that the owners of the letters were originally not having Muslim-Turkish backgrounds. Moreover, analyzing the letters deeply revealed the commercial concerns of these people. This study contributes how the non-Muslims viewed the occupation and administration of Izmir during the Paris Peace Conference. Certain examples were provided for understanding their views, concerns and the reflexes to protect their position vis-à-vis the possible subsequent order. Furthermore, the Western contribution to the lobbying of Greece during the conference was also exemplified within the context of Burrows’ standings.

Keywords:

Non-muslims of Izmir Ethnic Minorities, Occupation of Izmir, Paris Peace Conference, Ronald M. Burrows, Greek Occupation, Greeks of Izmir,

PDF

___

“Greek Claims in Asia Minor”, The Times, 25 Ekim 1918, s. 5.
“Greeks and Turks”, The Times, 1 Şubat 1919, s. 7.
“Greek and Armenian Claims”, The Times, 10 Şubat 1919, s. 5.
“Extermination of Greeks, Turk Plot Revealed”, The Times, 21 Mart 1919, s. 9.
“New Turkish Cabinet, In Agreement with Allies”, The Times, 10 Mart 1919, s. 9.
“Smyrna District Terrorized, Turks Harrassing Christians”, The Times, 14 Mart 1919, s. 9.
“The Future of Turkey, Greek Claim to Konstantinople”, The Times, 5 Şubat 1919,s. 3.
“The Problem of Turkey, C.U.P. Still in Control”, The Times, 1 Ocak 1919, s. 7.
“Turco-Greek Tension, Trouble in Smyrna District”, The Times, 13 Mart 1919, s. 10.
“Turkish Government Acts, Many Committee Members Arrested”, The Times, 8 Şubat 1919, s.7.
A British Resident of Fifty Years in Turkey, “Greeks in Asia Minor”, The Times, 22 Nisan 1919, s. 8.
A Smyrna Resident, “Greece and Asia Minor, The Prosperity of Smyrna”, The Times, 27 Mart 1919, s. 7.
A Smyrna Resident, “Greece in Asia Minor, Extent of the Hellenic Element”, The Times, 9 Nisan 1919, s. 9.
Burrows, Ronald M. “Greece in Asia Minor, Her Claim to Supersede Turkish Rule”, The Times, 2 Nisan 1919, s. 7.
Burrows, Ronald M. “Greece and Asia Minor, To the Editor of the Times”, The Times, 24 Mart 1919, s. 20.
Burrows, Ronald M. “Greece in Asia Minor, Dr. Burrows’s Reply”, The Times, 21 Nisan 1919, s. 6.
Canaris, B. J. “Greece in Asia Minor”, The Times, 12 Nisan 1919, s. 8.
Jas. Baker, “Greece in Asia Minor”, The Times, 4 Nisan 1919, s. 7.
Three Smyrniots, “To The Editor Of The Times” The Times, 21 Nisan 1919, s. 6. II.
AKINCI, Turan, İşgal, İstanbul’da Yabancı Güçler (1918-1923), Remzi Kitabevi, İstanbul, 2020.
ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), 28. Baskı, Kronik Kitap, İstanbul 2020.
BERBER, Engin, Sancılı Yıllar: İzmir 1918, Mütareke ve Yunan İşgali Döneminde İzmir Sancağı, Ayraç Yayınevi, Ankara, 1997.
BERBER, Engin, Yeni Onbinlerin Gölgesinde Bir Sancak: İzmir (30 Ekim 1918-15 Mayıs 1919), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1999.
BURROWS, Ronald, The Discoveries in Crete and Their Bearing on The History of Ancient Civilisation, London 1907.
BYRON, Lord, The Giaour, A Fragment of a Turkish Tale, London, 1813.
CLOGG, Richard, Anglo-Greek Attitudes, Macmillan Press, London 2000.
CLOGG, Richard, Politics and the Academy: Arnold Toynbee and the Koraes Chair, Routledge, New York, 2013.
ÇETİN, Nurten, Son Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2015.
FROMKİN, David, Barışa Son Veren Barış, Modern Ortadoğu Nasıl Yaratıldı?, 5. Baskı, Epsilon Yayınları, İstanbul 2008.
GİBBONS, Herbert Adams, Venizelos, The Giberside Press Cambridge, Boston and New York 1920.
GLASGOW, George, Ronald Burrows: A Memoir, Nesbit&Co., London 1924.
GÖKBİLGİN, M. Tayyib, Millî Mücadele Başlarken, Mondros Mütarekesinden Sivas Kongresine, Birinci Kitap, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1959.
KARPAT, Kemal, Osmanlı Nüfusu (1830-1914), Demografik ve Sosyal Özellikleri, Çev: Bahar Tırnakçı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2003.
KİNGLAKE, Alexander William, Eothen, Cosimo Classics, New York, 2005.İngilizler ve Gayrimüslim İzmirlilerin Kaleminden Şehrin İşgali ...
MACMİLLAN, Margaret, Barış Yapanlar, Paris 1919, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul 2015.
MACCARTHY, Fiona, Byron, Life and Legend, London, John Murray, 2002.
MORALI, Nail, Mütarekede İzmir, Önceleri ve Sonraları, Tekin Yayınevi, İstanbul, 1976.
RAMSAY, William Mitchell, The Historical Geography of Asia Minor, London, 1890.
RİCHTER, Heinz A. The Greek-Turkish War 1919-1922, Germany, 2016.
SMİTH, Michael Llewellyn, Yunanistan’ın Anadolu Hayali 1919-1922, Çev: Nilgün Engin, Tarihçi Kitabevi, İstanbul 2017.
ŞİMŞİR, Bilal, Malta Sürgünleri, Milliyet Yayınları, İstanbul 1976.
TAÇALAN, Nurdoğan, Ege’de Kurtuluş Savaşı Başlarken, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1970.
TOWNSHEND, Charles V.F. Mezopotamya Seferim, Çev: Gürol Koca, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2012. III.
DEMİRHAN, Hasan, “Paris Barış Konferansı’nda (1919) Yunanistan’ın Toprak Talepleri ve Batı Anadolu’nun İşgal Kararının Alınması, Asia Minor Studies, Cilt: 7, Sayı: 2 (2019), s. 201-219.
MARKOVİCH, Slobodan G. “Eleftherios Venizelos, British Public Opinion and the Climax of Anglo-Hellenism (1915-1920)”, Balcanica, Cilt: XLIX (2018), s. 125-156.
YELLİCE, Gürhan, “1878’den 1931’e Kıbrıs’ta Enosis Talepleri ve İngiltere’nin Yaklaşımı” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları, Cilt: XII, Sayı: 24 (Bahar, 2012), s. 13-26.