İNGİLİZ DİPLOMAT DAVİD URQUHART›IN SÜVEYŞ KANALI›NIN AÇILMASINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE DEĞERLENDİRMELERİ

Bu çalışma, İngiliz siyasetçi ve diplolamat olan David Urquhart’ın 1853 yılında Londra’da yayımlanan “Progress of Russia in the West, North, and South, by Opening the Sources of Opinion and Appropriating the Channels of Wealth and Power” eserindeki Süveyş kanalına dair verdiği bilgilere ve değerlendirmelere dayanmaktadır. Çalışmanın amacı, kanalın tarihsel geçmişi, kanal açılmadan önce bölgenin sahip olduğu jeo-stratejik öneme bağlı olarak İngiltere, Fransa ve Rusya gibi büyük devletlerin kanal projesine karşı izledikleri diplomasi ve yine Osmanlı Devleti ve Mısır özelinde bölgede yaşanan gelişmeleri ele alarak değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler:

19. yüzyıl, David Urquhart, Süveyş, Süveyş kanalı, Büyük Güçler.

THE OPINIONS AND ASSESSMENTS OF THE ENGLISH DIPLOMAT DAVID URQUHART REGARDING THE OPENING OF THE SUEZ CANAL

This study is based on the assessments of the Suez Canal in the work of British politician and diplomat David Urquhart titled “Progress of Russia in the West, North, and South, by Opening the Sources of Opinion and Appropriating the Channels of Wealth and Power” published in London in 1853. The study aims to evaluate the historical background of the canal, the diplomacy followed by the great states such as England, France and Russia against the canal project, and the developments which occurred in the region, especially in the context of the Ottoman State and Egypt

Keywords:

19th century, David Urquhart, Suez, The Suez Canal, Great Powers.,

PDF

___

AKALIN, Durmuş, Süveyş Kanalı Açılışı ve Osmanlı Devleti’ne Etkisi (1854-1882). (Unpublished PhD Thesis). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli 2011.
ALLAIN, Jean, Imperial Attitude toward the Suez Canal. International Law in the Middle East: Closer to Power than Justice. Ashgate Publishing, UK 2004.
ALTINDAĞ, Şinasi, Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı ve Mısır Meselesi, TTK, Ankara 1988.
ALTINDAĞ, Şinasi ,“Said Paşa”, İA, C. X, M.E.B, İstanbul 1967, pp. 86-89.
ARMAOĞLU, Fahir, Siyasi Tarih (1789-1914), TTK, Ankara 1997.
CHESNEY, Francis R,. Narrative of the Euphrates Expedition, Longmans Green and Co, London 1868.
CRABITES, Pierre, The Spoliation of Suez. George Routledge and his sons, London 1940.
FAHMY, Khaled, Paşanın Adamları: Kavalalı Mehmed Ali Paşa, Ordu ve Modern Mısır (trans. D. Zarakolu). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010.
GOLDFINCH, Gary, Steel in the Sand, the History of Egypt and its Railways, Dorset Press, England 2003.
GÜLER, Zeynep, Süveyş’in Batısında Arap Milliyetçiliği: Mısır ve Nasırcılık, Yeni Hayat Kütüphanesi, 1. Baskı, İstanbul 2004.
GÜLSARAN, Arif Uğur, The Role of David Urquhart within the Framework of the Ottoman-British Relations During the 19th century, Master of Arts (Unpublished). Yeditepe University Department of History, Istanbul 2020.
İRTEM, Süleyman Kani, Osmanlı Devleti’nin Mısır, Yemen, Hicaz Meselesi, haz. Osman Selim Kocahanoğlu, Temel Yayınları, İstanbul 1999.
ISSAWI, Charles, An Economic History of the Middle East and North Africa. Columbia University Press, NY 1982.
JENKS, Margaret H., The Activites and Influences of David Urquhart 1833–1856, with Special Reference to The Affairs of The Near East, ( Unpublished Ph.D. Thesis), University of London, 1964.
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi (1856-1861) Islahat Fermanı Devri, VII, TTK, Ankara 1995.
KÜTÜKOĞLU, Mübühat, Osmanlı-İngiliz İktisadi Münasebetleri I (1580-1838). Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1991.
LESSEPS DE, Frederick, Lettres, (Seance de 10 Avril 1870) Histoire Du Canal Du Suez Par, Libraires Editeurs, Paris 1870.
LESSEPS DE, Frederick, The History of the Suez Canal (trans. S. H. Drummond Wolff), W. Blackwood and sons Edinburg 1875.
LESSEPS DE, Frederick, Origines Du Canal De Suez, C. Marpon et E. Flammarion, Paris 1890.
LOUIS, W. Roger, The Ends of British Imperialism: The Scramble for Empire, Suez and Decolonization. IB Tauris, London 2006.
MANSFIELD, Peter, A History of the Middle East,. Penguin, New York 1991.
MARLOWE, John, The Making of Suez Canal, London Cresset Press, London 1964.
NASH, Geoffrey, From Empire to the Orient, IB Tauris, London& New York 2005.
ORAL, Cavid, Akdeniz Meselesi I, Bugün Matbaası, Adana 1943.
PEEVERS, Charlotte, The Politics of Justifying Force: The Suez Crisis, the Iraq War, and International Law, Oxford, Sydney 2013.
RICHMOND, John C. B., Egypt 1798-1952, Methuan & Co., London 1977.
ROBINSON, Gertrude, David Urquhart: Some Chapters in the Life of a Victorian Knight-Errant of Justice and Liberty, B. Blackwell, Oxford 1920.
ROBINSON, Ronald-Gallagher, John, Africa and the Victorians: The Official Mind of British Imperialism. Macmillan, New York 1961.
SAFFET, Mehmet Mustafa, İngiltere ve Süveyş Kanalı (1951-1854), İskenderiye 1903.
SENIPR, Hereward, The Activities of David Urquhart in British Dİplomacy and Politics, 1830- 1841, Master of Arts (Unpublished), Department of History and Classical Studies, McGill University, 1951.
TAYLOR, A. Percivale J., The Trouble Makers: dissent over foreign policy, 1792-1939: the ford lectures delivered in the University of Oxford in Hilary Term 1956, Indiana University Press, USA 1958.The Opinions and Assessments of the English Diplomat David ...
UÇAROL, Rıfat, Siyasi Tarih (1789-1994). (4. Ed.), Filiz Kitabevi, İstanbul 1995.
URQUHART, David, The Progress of Russia in the West, North, and South, Trübiner & Co., London 1853.
AKBULUT, Uğur, Tozlu, Selahattin, “İngilizlerin Hindistan Yolunu Güvence Altına Alma Çabası: Fırat Nehrinde İlk Vapur İşletme İmtiyazı (1834). Selçuklu ve Osmanlı İdaresinde Orta Doğu’nun Siyasi ve İdari Vaziyeti”. Altıncı Uluslararası Orta Doğu Semineri (Elazığ 11-13 Ekim 2012), pp. 415-438.
AKBULUT, Uğur, İngilizlerin Hindistan’la Olan Haberleşmeyi Hızlandırma Çabaları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 13/25-26, 2014, pp. 99-124.
BELL, Katharine, “British Policy towards the Construction of the Suez Canal (1859-65)”, Transactions of the Royal Historical Society XV, 5th Ser., 1965, pp. 121-143.
BOLSOVER, George H., “David Urquhart and the Eastern Question 1833-1837: A Study in Publicity and Diplomacy”, The Journal of Modern History, 8/4, 1936, pp. 444-467.
CUFFE, Honae, “The Suez Canal: Its History and Significance” , Semaphore, 4, 2021, pp. 1-4.
DALYAN, Bediz, Süveyş Kanalının Önemi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 9/3, 1951, pp. 329- 352.
GÜCÜM, Kuntay, “Sömürgecilikten emperyalizme açılan suyolu Bir ‘çılgın proje’: Süveyş Kanalı”, Bilim ve Gelecek Dergisi, 99, 2012.
GÜRSU, Süreyya, “Dünyanın En Mühim Geçiti Süveyş Kanalı”, Deniz, VI/ 64, 1960, pp. 18-26.
HICKS, Geoffrey, “Disraeli, Derby and the Suez Canal, 1875:Some Myths,Reassessed”, History, 97/326, 2012, pp.182-203.
KENNEDY, Valerie, “Romantic Orientalists: Urquhart and Kinglake on The Ottoman Empire”, Nineteenth-Century Prose, 49/1, 2022, pp.1-26.
KHANDAKAR, Hossain, “Suez Canal: The Modern Maritime Wonder”, Symbiosis, 2018, p.1-10.
KING, Charles, Imagining Circassia: David Urquhart and the Making of North Caucasus Nationalism. The Russian Review, 66/2, 2007, 238-255.
LAMB, Margaret, Writing up the Eastern Question in 1835-1836. The International History Review, 15/2 (1993), pp. 239-268. Milojković-Djurić, Jelena, “David Urquhart’s Perceptions of the Eastern Question”, Balcanica, 45,2014, pp. 203-219.
NASR EL DIN, Amr, “Railroads in the Land of the Nile”, Young Scholars Conference, Economic and Business History Research Center (EBHRC), 2006.
OGEN, Olukoya, “The Economic Lifeline of British Global Empire: A Reconsideration of the Historical Dynamics of the Suez Canal, 1869- 1956”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1/5, 2008, pp. 524-533. PIM, Bedford, “Remarks on the Isthmus of Suez, with Special Reference to the Proposed Canal”, Proceedings of the Royal Geographical Society of London, 3/4, 1858-1859, pp.177-206.
PIQUET, Caroline, “The Suez Company’s Concession in Egypt, 1854-1956: Modern Infrastructure and Local Economic Development” Enterprise & Society, 5/1, 2004, pp. 107-127.
SERBEST, M. Bürkan, “Süveyş Kanalı’nın Ulusallaştırılması Sorunu ve Süveyş Bunalımı”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6/4, 2017, pp. 690-711.
ŞAHİN, Özlem, “Ferdinand De Lesseps’in Süveyş Kanalı Projesi (1854-1856)”, Yeni Türkiye, 86, 2016, pp. 164-170
TANOĞLU, Ali “Mısır ve Süveyş Kanalı”, İstanbul Üniversitesi Coğrafyaya Enstitüsü Dergisi , II/3-4 (1952-1953).
TIZLAK, Fahrettin, “İngiltere’nin Fırat Nehri’nde Vapur İşletme Girişimi Hakkında Yeni Bilgiler (1834-1836)”, Ondokuzmayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 1991, pp. 293-301.
UYGUR, Fatma, “Süveyş Kanalı Projesinde İstanbul’da Cereyan Eden Diplomatik Mücadeleler”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 22/3, 2018, pp. 699-720.
Dictionary_of_National_Biography1885-1900/Urquhart,_David.