ANTALYA’DA ANADOLU GAZETESİNE GÖRE ANKARA HEYETİ’NİN LONDRA KONFERANSI GÖRÜŞMELERİ VE ANADOLU’YA DÖNÜŞ YOLCULUĞU (22 Şubat-25 Nisan 1921)

21 Şubat-12 Mart 1921 tarihleri arasında Saint James Sarayı’nda yapılan Londra Konferansı’na Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey (Kunduh) başkanlığındaki Ankara Heyeti katılmıştır. İstanbul Heyeti Reisi Sadrazam Tevfik Paşa’nın sözü Ankara Heyeti’ne bırakması üzerine Türkler adına bütün konuşmaları, Bekir Sami Bey ile Dr. Nihat Reşat Bey (Belger) yapmıştır. Londra Konferansı’ndan kesin bir netice çıkmamıştır. Bekir Sami Bey 11 ve 12 Mart 1921 tarihlerinde Fransa, İtalya ve İngiltere ile ikili anlaşmalar imzalamıştır. Neticede Ankara Heyeti Paris, Roma, Brindisi, İstanbul, İnebolu, Samsun üzerinden 25 Nisan 1921 tarihinde Ankara’ya dönmüştür. Bekir Sami Bey’in imzaladığı ikili anlaşmaların Ankara Hükümeti tarafından kabul edilmemesi, onun Dışişleri Bakanlığı’ndan istifası ile neticelenmiştir. Çalışmada başta Antalya’da Anadolu gazetesinin döneme ait nüshaları olmak üzere konferansa gazeteci olarak katılan Ruşen Eşref Bey’in (Ünaydın) notları, diğer gazetelere yansıyan haberler, hatıralar ve araştırma eserler kaynak olarak kullanılmıştır. Londra Konferansı sırasında yaşananları, görüşülen konuları birinci elden kaynaklara dayanılarak ayrıntılı olarak kaleme almak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Londra Konferansı, Ankara Heyeti, Bekir Sami Bey, Fransa, İtalya, İngiltere

LONDON CONFERENCE MEETINGS OF ANKARA DELEGATION AND JOURNEY BACK TO ANATOLIA ACCORDING TO ‘ANTALYA’DA ANADOLU’ NEWSPAPER (22 February-25 April 1921)

Ankara Delegation headed by Foreign Minister Bekir Sami Bey (Kunduh) attended the London Conference held at the Saint James Palace between February 21 and March 12, 1921. After the Grand Vizier Tevfik Pasha, the Head of the Istanbul Delegation, gave the floor to the Ankara Delegation, all the speeches on behalf of the Turks were made by Bekir Sami Bey and Dr. Nihat Reşat Bey (Belger). No definite conclusion could be obtained from the London Conference. Bekir Sami Bey signed bilateral agreements with France, Italy and England on 11 and 12 March 1921. As a result, the Ankara Delegation returned to Ankara on April 25, 1921 via Paris, Rome, Brindisi, Istanbul, İnebolu and Samsun. The bilateral agreements signed by Bekir Sami Bey were not accepted by the Ankara Government, which resulted in his resignation from the Ministry of Foreign Affairs. In this study, especially the copies of Anadolu’da Antalya newspaper, the notes of Ruşen Eşref Bey (Ünaydın), who attended the conference as a journalist, news from other newspapers, memories and research works are used as sources. It is aimed here to write in detail what happened during the London Conference and the topics discussed, based on firsthand sources.

Keywords:

Londra Konferansı, Ankara Delegation, Bekir Sami Bey, France, Italia, England,

PDF

___

Antalya’da Anadolu, 25 Şubat 1337.
Antalya’da Anadolu, 27 Şubat 1337.
Antalya’da Anadolu, 28 Şubat 1337.
Antalya’da Anadolu, 1 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 2 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 3 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 4 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 7 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 8 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 10 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 11 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 13 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 14 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 15 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 16 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 18 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 20 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 21 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 22 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 23 Mart 1337.
Antalya’da Anadolu, 19 Nisan 1337.
Antalya’da Anadolu, 1 Mayıs 1337.
Antalya’da Anadolu, 3 Haziran 1337.
İleri, 4 Mart 1337
İkdam, 2 Mart 1337
TBMM. Gizli Celse Zabıtları, C. II, Ankara, 1985.
AKYÜZ, Yahya (1975), Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu 1919-1922, TTK. Yayınları, Ankara.
ATATÜRK, Mustafa Kemal (1997), Nutuk (1919-1927), Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara.
ATATÜRK, Kemal (2004), Nutuk (1919-1927), Yay. Haz. Zeynep Korkmaz, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara.
AYBARS, Ergün (2000), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, Ercan Kitabevi, İzmir.
BAYUR, Yusuf Hikmet (1995), Türkiye Devletinin Dış Siyasası, TTK. Yayınları, 2. bs. , Ankara.
BELGER, Nihat Reşat (2022), Maceradan Maceraya, Haz. Fatih Dalgalı, Siyasiyat Yayınları, Ankara.
Berthe Georges-Gaulis’den Mektuplar, Bir Fransız Gazetecinin Türkiye ve Ortadoğu İzlenimleri, Der. Aliye Pekin Çelik-Zeynep Kocabıyıkoğlu Çeçen, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2021.
BİRİNCİ, Ali (1990), Hürriyet ve İtilaf Fırkası II. Meşrutiyet Devrinde İttihat ve Terakki’ye Karşı Çıkanlar, Dergah Yayınları, İstanbul.
ÇELEBİ, Mevlüt (2002), Milli Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara.
ELLİSON, Grace (1999), Ankara’da Bir İngiliz Kadını, çev. Osman Olcay, Bilgi Yayınevi, Ankara.
GAULİS, Berthe G. (2006), Çankaya Akşamları, A. Göke Bozkurt, İlgi Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
GRASSİ, Fabio L. (2003), İtalya ve Türk Sorunu (1919-1923) Kamuoyu ve Dış Politika, Çev. Nevin Özkan-Durdu Kundakçı, TTK. Yayınları, İstanbul.
GÜÇLÜ, Muhammet (2011), “Milli Mücadele Döneminde Burdur’a Gelen yabancı Gazeteci ve Gözlemeciler” , Kuva-yı Milliye’den Cumhuriyet’e Burdur, Ed. Zafer Gölen, Fakülte Kitabevi, Isparta.
Antalya’da Anadolu Gazetesine Göre Ankara Heyeti’nin Londra ... Hüsrev Gerede’nin Anıları-Kurtuluş Savaşı, Atatürk ve Devrimler (2002), Haz. Sami Önal, 3. bs. , İstanbul.
İngiliz Yıllık Raporlarında Türkiye 1921, (2011), Der. Ali Satan, Çev. Sevtap Demirci, Tarihçi Kitabevi, İstanbul.
KADRİYE HÜSEYİN (1987), Mukaddes Ankara’dan Mektuplar, Çev. Cemile Necmeddin Sahir Sılan, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
KURAN, Ahmet Bedevi (1945), İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler, Tan Matbaası, İstanbul.
ÖZTOPRAK, İzzet (1981), Kurtuluş Savaşı’nda Türk Basını (Mayıs 1919-Temmuz 1921), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
PRİCE, Clair (2008), Türkiye’nin Yeniden Doğuşu, çev. Bilal Çölgeçen, İkarus Yayın Grubu, 2. bs. , İstanbul.
RAUF AHMET (2015), Büyük Harbe Nasıl Girdik ?, Dizi Editörü: Muhsin Mete, Cümle Yayınları, Ankara.
SONYEL, Salahi R. (2003), Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C. II, 3. bs. , TTK. Yayınları, Ankara..
SONYEL, Salahi R. (2010), Gizli Belgelerde Mustafa Kemal, Vahdettin ve Kurtuluş Savaşı, TTK. Yayınları, Ankara.
TANSEL, Selahattin (1991), Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C. 4, TTK. Yayınları, İstanbul. Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti (1934), Tarih IV, Türkiye Cumhuriyeti, Devlet Matbaası, İstanbul.
TUNÇ, Salih (1999), İşgal Döneminde İstanbul Basını (1918-1922), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
ÜNAYDIN, Ruşen Eşref (2020), İstiklal Yolunda, 2. bs. , TTK. Yayınları, Ankara.
YAVUZ, Bige (1994), Kurtuluş Savaşı Döneminde Türk-Fransız İlişkileri-Fransız Arşiv Belgeleri Açısından (1919-1922), TTK. Yayınları, Ankara III.
COŞKUN, Yasin, “İtalyan La Stampa Gazetesinin Yaklaşımı Çerçevesinde 1921 Londra Konferansı Üzerine Bir Değerlendirme”, Belgi, S. 22, Yaz 2021/ II, ss. 95-122.
GÜÇLÜ, Muhammet (2016), “Antalya’da Anadolu Gazetesine Göre Londra Konferansı’na Katılan Ankara Heyeti’nin Avrupa’ya Yolculuğu (6-22 Şubat 1921)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, S. XVI/33, 2016 Güz, s. 71-91.
ÖZTOPRAK, İzzet (1992), “Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey’in İstifası Meselesi” , Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, S. 25, Kasım 992.
TAGMAT, Çağla D. (2013), “1921 Londra Barış Konferansı’nda Yunan Heyeti ve Tezleri”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, S. 18, Güz 2013, s. 29-54.
ULUĞ, Naşit Hakkı (1972), “Milli Mücadele’de Türk-Fransız İlişkileri I”, Hayat Tarih Mecmuası, S.9, s. 17-18.