AZERBAYCAN’DA MİLLİ DEVLET’İN KORUNMASI VE SİYASİ İSTİKRARIN SAĞLANMASI MÜCADELESİ, 1993-1995

Bu makale, Evrensel Halk Lideri Haydar Aliyev’in ikinci kez iktidara döndüğü tarih olan 15 Haziran 1995’te meydana gelen olayları, Aliyev’in sosyo-politik denge siyasetini, ülkede milli egemenliğin tesisi yönünde atmış olduğu adımları ve milli özgürlük hareketinin başlamasının ardında yatan nedenleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bağımsızlığını kazanmasından sonra, Azerbaycan Cumhuriyeti sadece dış saldırılara değil, aynı zamanda iç güçlerin saldırılarına da maruz kalmıştır. Bu iç saldırıların bir sonucu olarak Haziran 1993’te, Ekim 1994’te ve Mart 1995’te darbe girişimleri vuku bulmuş, ancak tüm bu girişimler Aliyev’in siyasi iradesi sayesinde bertaraf edilmiş, içeride siyasi iktidar önemli ölçüde güvence altına alınmıştır. Aliyev’in iktidara dönmesiyle birlikte, ülkede bir iç savaş önlenmiş, cumhuriyetin bölünmesinin önüne geçilmiş ve modern Azerbaycan’ın kurulmasının temelleri atılmıştır.

THE FIGHT FOR POLITICAL STABILITY AND PRESERVATION OF NATIONAL STATEHOOD IN AZERBAIJAN, 1993-1995

This article analyzes the events which took place on June 15, 1995, when the Universal People’s Leader Heydar Aliyev returned to power for the second time, the reasons for the beginning of the national liberation movement were clarified, and after the Great Leader regained power, he went on to pursue social-political stability in the country policies have been studied and steps taken to combat national sovereignty have been demonstrated. After the restoration of the state independence, the Republic of Azerbaijan had to face not only foreign aggressors, but also internal forces. Thus, attempts to make coup d’état in June 1993, October 1994 and March 1995 were disposed by the political will of Heydar Aliyev and afterwards, domestic political stability was largely ensured. Thus, the author rightly notes that the arrival of Heydar Aliyev to the Azerbaijani leadership solved the historical destiny of the republic, the civil war was prevented, the occupation of the land was stopped, the threat of separation of the republic was eliminated and the foundations of Azerbaijan’s modern development were laid.

PDF

___

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Arxivi (ARMMA), f.2941, siy.1, iş 152, v. 91-107; iş 154, v.58; iş 204, v.19; iş 215, v.43; iş 246, v.1; iş 313, v.87-95.
Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyinin Arxivi (ARXİNA) 5.X.1994, 117/52 saylı sənəd; 30.03.1995, 634/12 saylı hesabat.
“Azərbaycan” qəzeti, 4 oktyabr 1994-cü il; 20 may 1995-ci il.
“Bakinskiy raboçiy” qəzeti, 12 iyul 1995-ci il.
“Şərq qapısı” qəzeti, 16 iyun 1993-cü il.
“Xalq” qəzeti, 21 iyul 1993-cü il; 28 iyun 1997-ci il.
Azərbaycan Respublikası (1991-2001). Bakı: Azərnəşr, 2001.
Dövlət müstəqilliyimizdə Heydər Əliyev amili. Bakı: Oskar NPM, 2003. Əliyev H. Qayıdış 1990-1993. Bakı, 1996.
Əliyev H. Qayıdış 1990-1993. Təkmilləşdirilmiş və yenidən işlənmiş ikinci nəşr. Bakı: Azərbaycan, 2008.
Əliyev H. Müstəqillik yollarında. Ваkı: «Azərbaycan», 1997, 1,2,3,4-cü hissə., 2 h.,
Heydər Əliyev yolu: Azərbaycan inkişafın yeni mərhələsində. Konfrans materialları. Bakı: Azərnəşr, 2008.
Hüseynova İ. Müstəqil Az ərbaycan dövlətinin yaranması və möhkəmlənməsində Heydər Əliyevin rolu: Tarix elm.dok. dis. Bakı, 2003.
Hüseynova İ. Müstəqilliyimizin təminatçısı. Bakı, 2003.
Qətiyyətin təntənəsi (sənədli xronika). Tərtibçi Ş. Yaqubov. Bakı: Qorqud, 1995.
Qurbanı A. Heydər Əliyev v ə Azərbaycan ordusu. Bakı: Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2002.
Mehdiyev Ə.B. Azərbaycan 1993. Anarxiyadan sabitliyə. redaktəsi ilə. Bakı, 2000.
Orucov H.X. Azərbaycan oktyabr - 94, mart - 95. Qəsd. Bakı, Azərnəşr, 1995.