TÜRKİYE’DE ORGAN NAKLİNE YÖNELİK POLİTİKALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Organ nakli son yıllarda tıbbın en hızlı ilerleyen güncel dallarından bir tanesi olmuştur. An ca k d ü n ya genelinde organ talebi ve arzı arasında dengesizlik bulunmaktadır. Türkiye'de organ nakli için gerekli organ teminini sağlamakta güçlük çeken ülkeler arasındadır. Organ naklinin gerçekleşmesinin önünde yasal, dinsel, eğitimsel, yönetsel ve psik olojik olmak üzere çeşitli sorunlar bulunmaktadır. Ayrıca hastaların yaşam kalitesi, yaşam süresi ve tedavi maliyetleri organ nakli ve bağışı konusunda politika geliştirme ve uygulama zorunluluğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, konu ile ilgili örnek ül ke politikaları incelenmekte ve Türkiye'de organ nakli politikaları değerlendirilmekte, önerilere yer verilmektedir

EVALUATION OF POLICIES FOR ORGAN TRANSPLANTATION IN TURKEY

Organ transplantation has become one of the fastest growing branches of medicine in recent years. However, there is an imbalance between organ demand and supply throughout the world. Turk ey is among the countries that have difficulty in providing the organ necessary for organ transplantation. There are various legal, religious, educational, administrative and psychological problems in front of organ procurement. In addition, the quality of life, life expectancy and treatment costs of the patients r eveals the necessity of policy development and implementation in organ transplantation and donation. In this study, sample country policies related to the subject are examined and organ transplantation policies are evaluated in Turk ey and recommendations are given

PDF

___

Altınanahtar, A. (2016). Dünya’da ve Türkiye’de Organ Tedariki ve Nakli: İktisadi Perspektifler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Sosyoekonomi, 24 (28): 11-30.
Cillimoğlu. A. Ö., Yılmaz, S. ve Oğurlu, M. (2016). Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi Personelinin Organ-Doku Bağışı ve Nakli Hakkındaki Bilgi ve Düşünceleri. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 25 (3): 254-262.
Dalen, H. P. ve Henkens, K. (2014). Comparing the effects of defaults in organ donation systems. Social Science&Medicine, 106 (2014): 137-142
Dontlu, A. Ç. (2004). Organ Bağışı ve Naklinde Etik, Dinsel ve Yasal Yaklaşımlar. Diyaliz Transplantasyon ve Yanık, 15(2): 69-76.
Edirne, T. (2004). Türkiye’de Organ ve Doku Nakil Uygulamaları: Sonuçları ve Strateji Önerileri. T Klin J Med Sci, 24: 261-266.
Ersöz, S. (2011). İnce Bağırsak Transplantasyonu. Cerrahi Dergisi, 6 (1): 27-29.
European Commission (2014). Journalist Workshop on Organ Donation and Transplantation 2014; http://ec.europa.eu/health//sites/health/files/blood_tissues_organs/docs/ev_20141126_factsfigures_en.pd f (Erişim: 02.02.2017).
Eyting, M., Hosemann, A. ve Johanesson, M. (2016). Can monetary incentives increase organ donation? Economics Letters, 142 (2016): 56-58.
Gavriluta, C. (2013). The organ transplant from human solidarity to informed behaviour. Social and Behavioural Science, 92 (2013): 354-357.
Genç, R. (2009). Türkiye’de ve dünyada transplantasyon cerrahisi: Transplantasyon lojistiğinin yönetimi. Ulusal Cerrahi Dergisi, 25 (1): 40-44.
Hippen, B. (2015). Debating organ procurement policy without illusions. Am J Kidney Dis.,66 (4): 577-582.
IRODAT (2016). Preliminary Numbers 2015 http://www.irodat.org/img/database/pdf/NEWSLETTER2016_SecondEdition.pdf Erişim: (02.02.2017).
Kahveci, E., Bozoklar C. A. Ve Topçuoğlu M. A. (2015). Beyin Ölümünden Organ Nakline Temel İlkeler ve Pratik Uygulamalar. Ankara:Özyurt Matbaacılık.
Kara, S., Salman, Z. ve Öngel, K. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Personelinin Organ Bağışına Bakışı. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11 (1): 33-40.
Kaserman D. L. (2005). Should we sell human organs? International Journal of Social Economics, 32 (10): 893- 898.
Kaya, A. ve Taşdelen, B. (2013). Basında Organ Nakli Haberlerinin Sunumu. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2): 65-83.
Keçecioğlu, N. B. (2003). Organ Bağışı Sayısını Artırmak İçin Uzun Vadeli Yatırım: Toplum Eğitimi. Diyaliz Transplantasyon ve Yanık, 14 (3): 163-166.
Kılıç, S., Koçak, N., Türker. T., Gürpınar, H. ve Gülerik, D. (2010). Kız Üniversite Öğrencilerinin Organ Bağışı Konusundaki Tutumları ve Bu Tutumlara Etki Eden Faktörler. Gülhane Tıp Dergisi, 52 (1): 36-40.
Kıraklı, C., Uçar, Z. Z, Anıl, A. B. ve Özbek, İ. (2011). Yoğun Bakımda Beyin Ölümü Kesin Tanı Süresinin Kısalmasının Organ Bağışı Oranlarına Etkisi. Yoğun Bakım Dergisi, 1 (1): 8-11.
Lacetera, N., Macis, M. ve Stith S. S. (2014). Removing financial barriers to organ and bone marrow donation: The effect of leave and tax legislation in the U.S. Journal of Health Economics, 33 (2014): 43-56.
Manzano, A. Pawson, R. (2014). Evaluating deceased organ donation: a programme theory approach . Journal of Health Organization and Management, 28 (3): 366-85.
Newsletter Transplant (2015). International figures on donation and transplantation. http://www.ont.es/publicaciones/Documents/NEWSLETTER%202016%20NIPO.pdf (Erişim 12.11.2016).
Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği 01.02.2012 tarih ve 28191 sayılı Resmi Gazete.
Parlak, Ş. (2009). Organ Bağışı ve Organ Naklinde Ortaya Çıkan Sorunlar. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 83: 189-222.
Petrini, C. (2016). Organ allocation policies after 10 years UNESCO’s universial declaration on bioethics and human rights. Transplant Proceed, 48 (2): 296-304.
Sağlık Bakanlığı. (2016). Organ Nakli ve Bağışı Hizmetlerinin Geliştirilmesi. http://www.thsk.gov.tr/dosya/birimler/cok_paydasli_saglik_sorumlugu/dokumanlar/cok_paydasli_sagli k_sorumlulugu/tedavi/Organ_Bagisi_ve_nakil_Hizmetlerinin_Gelistirilmesi.pdf (Erişim: 22.10.2016).
Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2016). Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı İstatistikleri. https://organ.saglik.gov.tr/0TR/70Istatistik/ORGAN_010103.aspx (Erişim: 01.02.2017).
Sarı, Ö. (2015). Sosyal Boyutlarıyla Kronik Böbrek Yetmezliği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2): 71-80.
Sezek, F., Kaya, E., Akman, Z., Erbil, B., Aslan, B., Özgen, R. ve Keleş, Ö. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Öğrenim Gördükleri Alana Göre Organ Nakli ve Bağışı ile İlgili Görüşleri. Ekev Akademi Dergisi, 19 (62): 471-487.
Süren, Ö. K. (2007). Organ ve Doku Naklinin Yasal ve Etik Açıdan İncelenmesi. TBB Dergisi, 73: 176-95.
Şıpkın, S., Şen, B., Akan, S. ve Malak, A. T. (2010). On Sekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, İlahiyat Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Elemanlarının Organ Bağışına Bakış Açılarının İncelenmesi. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 11 (1): 19-25
Tomur, A. (2015). Türkiye’de Organ Naklinin Karşılaştığı Tıbbi ve Hukuki Sorunların Belirlenmesi ile Organ Nakli Kalitesinin Geliştirilmesi ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Türkiye Organ Nakli Vakfı. 2002-2013 Türkiye Organ Bağışı ve Nakline İlişkin Tablo ve Grafikler. http://tonv.org.tr/admin/pages/files/TURKEY-2002-2013-ORGAN-DONATION-ANDTRANSPLANTATION-STATISTICS.pdf (Erişim: 01.11.2016).
Vicdan, A. K., Peker, S. ve Üçer, B. (2011). Akşehir Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Organ Bağışı ile İlgili Tutumlarının Belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 10 (2): 175-80.
Yaşar, M., Oğur, R., Uçar, M., Göçgeldi, E., Yaren, H., Tekbaş, Ö. F. ve Korkmaz, A. (2008). Bir Sağlık Meslek Yüksekokulu son öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Genel Tıp Dergisi, 18 (1): 33-37.
Yeter, E. ve Demirtaş, S. (2010). Organ Nakilleri ve Organ Bağışının Önemi. http://kisi.deu.edu.tr/bulent.cavas/ders/bok3.pdf (Erişim: 08.02.2017).
Yiğit, V. ve Erdem, R. (2015). Türkiye’de Diyaliz ve Böbrek Transplantasyonu Tedavisinin Maliyet Etkililik Analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (13): 182-205.
Yücetin, L., Keçicioğlu, N. ve Ersoy, F. F. (2013). Türkiye’de Organ Nakil Koordinatörünün Önemi ve Sorunları. Diyaliz Tranplantasyon ve Yanık , 14 (2): 105-108.
Yüksel, H. (2016). Türkiye’de Organ ve Doku Bağışının Bilgisayarlı Argüman Delfi Yöntemiyle Öngörülmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 2 (1): 12-24.