TÜKETİCİ ÖZGÜVENİ VE HARCAMA ÖZDENETİMİ İLİŞKİSİNDE HİPEROPİNİN ROLÜ

Çalışmanın amacı tüketici özgüven boyutları ile tüketicilerin harcama özdenetimleri arasındaki ilişkiyi ve hiperopi kavramının bu ilişki içerisindeki rolünü belirlemektir. Tüketici özgüveni, bir bireyin pazarla ilgili kararları ve davranışları konusunda kendini yetenekli ve güvende hissetme seviyesidir. Harcama özdenetimi, kişilerin harcamaya ilişkin düşüncelerini ve kararlarını kendi kendine uygulayacakları standartlara göre izleme ve düzenleme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Hiperopi kavramı ters öz denetim olarak tanımlanmaktadır. Yüksek özdenetime sahip insanların stresli durumlara karşısında davranışsal tepkilerini daha iyi yönetebilecekleri düşünülmektedir. Özgüven ve özdenetim kavramları arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır. Hiperopi ve yüksek özdenetim kavramları uzun vadeli hedeflere odaklanmaktadır. Tüketici özgüveni ve hiperopi kavramları arasındaki ilişkiye literatürde yeterince yer verilmemiştir. Ancak kavramlara dair tanımlar incelendiğinde özgüven ve hiperopi kavramları arasında negatif bir ilişki bulunduğu söylenebilir. Araştırmanın örnek kütlesini 698 kişi oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında kolayda örnekleme yöntemi kullanılmış ve yüz yüze anket uygulanmıştır. Verilerin toplanması 2019 Eylül-Kasım ayları arasında gerçekleştirilmiştir. Örnek kütle içinde yer alan katılımcılar Türkiye genelinde toplam 95 farklı üniversitede öğrencidir. Tüketici özgüveni, tüketici özdenetimi ve hiperopi değişkenleri arasındaki ilişkiler belirlenirken korelasyon ve regresyon analizi kullanılmıştır. Özgüven ve özdenetim kavramları arasındaki ilişki çalışmalara konu olmuş olsa da her iki kavram üzerinde hiperopinin rolü yeterince incelenmemiştir. Araştırma sonucunda hiperopinin tüketici özgüveni ve özdenetimi ile pozitif yönde bir ilişkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Ancak özdenetim üzerindeki etkisi özgüvene kıyasla daha yüksek olduğu gerçekleştirilen analizlerden elde edilen bulgular arasındadır.

PDF

___

Arouri, M. E. (2011). Does Crude Oil Move Stock Markets in Europe? A Sector Investigation. Economic Modelling, 28(4), 1716-1725.
Arouri, M. E., Jouini, J. & Nguyen, D. K. (2011). Volatility Spillovers Between Oil Prices and Stock Sector Returns: Implications for Portfolio Management. Journal of International Money and Finance, 30(7), 1387- 1405.
Arouri, M. E., Jouini, J. & Nguyen, D. K. (2012). On the Impacts of Oil Price Fluctuations on Europe Equity Markets: Volatility Spillover and Hedging Effectiveness. Energy Economics, 34(2), 611-617.
Broadstock, D. C., Cao, H. & Zhang, D. (2012). Oil Shocks and Their Impact on Energy Related Stocks in China. Energy Economics, 34(6), 1888-1895.
Ciner, C. (2013). Oil and Stock Returns: Frequency Domain Evidence. Journal of International Financial Markets, Institutions&Money, 23(C), 1-11.
Elmastaş Gültekin, Ö. & Aktürk Hayat, E. (2016). Altın Fiyatını Etkileyen Faktörlerin VAR Modeli ile Analizi: 2005-2015 Dönemi. Ege Akademik Bakış, 16(4), 611-625.
Ghosh, S. & Kanjihal, K. (2014). Co-movement of International Crude Oil Price and Indian Stock Market Evidences from Nonlinear Cointegration Tests. Energy Economics, 53(C), 111-117.
Gujarati, N. & Porter, C. (2010). Essentials of Econometrics. McGraw-Hill Irwin.
Güler, S. & Nalın, H. T. (2013). Petrol Fiyatlarının İMKB Endeksleri Üzerindeki Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırma Dergisi, 9(2), 79-97.
İşcan, E. (2010). Petrol Fiyatının Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki etkisi. Maliye Dergisi, 2010(158), 607- 617.
Jain, A. & Biswal, P. (2016). Dynamic Linkages Among Oil Price, Gold Price, Exchange Rate and Stock Market in Indıa. Resources Policy, 49(C), 179-185. DOI: 10.1016/j.resourpol.2016.06.001
Kamışlı, M., Kamışlı, S., Temizel, F. & Esen, E. (2016). Do Commodity Return Shocks Affect Financial Sector Index REturns Asymmetrically? The Case of Euro Area. International Research Journalof Applied Finance, VII(11), 334-343.
Kaya, A. & Binici, Ö. (2014). BİST Kimya, Petrol, Plastik Endeksi Hisse Senedi Fiyatları ile Petrol Fiyatları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 383-395.
Koyuncu, T. (2018). BİST-100 Endeksinin Makroekonomik Değişkenler ile İlişkisi: Ampirik Bir Çalışma. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(3), 615-624.
Kuzu, S. (2017). Petrol fiyatları ve bazı makro ekonomik değişkenlerin borsa İstanbul'da yer alan bir takım endeksler üzerindeki etkisinin araştırılması. Yonetim ve Ekonomi, 24(2), 579-599.
Maghyereh, A. I., Awartani, B. & Bouri, E. (2016). The Directional Volatility Connectedness Between Crude Oil Markets: New Evidence from Implied Volatility. Energy Economy, 57(C), 78-93.
Narayan, P. K. & Sharma, S. S. (2011). New Evidence on Oil Price and Firm Returns. Journal of Banking&Finance, 35(12), 3253-3262.
Özmerdivanlı, A. (2014). Petrol Fiyatları ile BİST100 Endeksi Kapanış Fiyatları Arasındaki İlişki. Akademik Bakış Dergisi. 2014(43), 1-12.
Papapetrou, E. (2001). Oil Price Shocks, Stock MArket, Economic Activity and Employment in Greece. Energy Economics, 23(5), 511-532.
Sandal, M., Çemrek, F., & Yıldız, Z. (2017). BİST 100 Endeksi ile Altın ve Petrol Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin İncelenmesi. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 26(3), 155-170.
Syzdykova, A. (2017). Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasasına Etkisi: Kazakistan Borsası Örneği. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(4), 259-269.
Şener, S., Yılancı, V. & Tıraşoğlu, M. (2013). Petrol Fiyatları ile Borsa İstanbul'un Kapanış Fiyatları Arasındaki Saklı İlişkinin Analizi. Selçuk Üniveristesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(26), 231-248.
Tsai, C.L. (2015). How Do U.S. Stock Returns Respond Differently to Oil Price Shocks pre-Crisis, within The Financial Crisis, and post-Crisis? Energy Economics, 50(C), 47-62.
Tunç, R., Güler, S. & Orçun, Ç. (2010). Petrol Fiyat Riski ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Türkiye'de Enerji Sektörü Üzerinde Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 297-315.
Zhang, B. & Wang, P. (2014). Return and Volatility Spillovers Between China and World Oil MArkets. Economic Modelling, 42(C), 413-420.
Zhu, H.M., Li, S.F. & Yu, K. (2011). Crude Oil Shocks and Stock Markets: A Panel Threshold Cointegration Approach. Energy Economics, 33(5), 987-994.
Zortuk, M. & Bayrak, S. (2016). Ham Petrol Fiyat Şokları-Hisse Senedi Piyasası İlişkisi: ADL Eşik Değerli Koentegrasyon Testi. Eskişehir Osmangazi Üniveristesi İİBF Dergisi, 11(1), 7-22.