KUR’AN-I KERİM’İN YEMİN ÜSLUBU

Yemin, Kur’an’ın zengin üslubu içerisinde çok sayıdaki ayette yer almaktadır. Bu du- rum, Kur’an’ın anlatımında ve anlaşılmasında yeminin ne denli önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir. Kur’an’ı anlama çabaları çerçevesinde bir kaide ilmi olarak değerlendirilen yemin “Ulûmu’l-Kur’an” içerisinde “Aksâmu’l-Kur’an” başlığı altında yer almaktadır. Bu mesele, hakkında çok farklı görüşlerin serdedildiği nadir konulardan birisidir. Kur’an’ın Mekki surelerindeki yeminleri üç grupta toplamak mümkündür. 1. Allah’ın bizzat kendi zat ve sıfatına yemin etmesi, 2. Allah’ın fiilleriyle ile yapılan ye- minler 3. Allah’ın yarattıklarına dair yaptığı yeminlerdir. Medeni surelerdeki yeminle- rin farklı format içinde olduğu görülmektedir. Genel itibarıyla Medeni sure yeminleri, Mekki sure yeminlerinden farklı olarak açık yeminler olmadığı için bir kısım harfler, edatlar ve lafızların vurgusundan tespit edilmeye çalışılmıştır. Yemin lafızlarının geçtiği “muksemun bih”ler istidlali olmaktan çok, bilgi yüklü ve hüküm içerikli haberlerdir. Medine dönemi ayetlerdeki yemin içeriklerini; imanın hakikati, Allah yolunda müca- delenin tekidi, Allah yolunda savaşanların afla karşılanacakları, Yahudi ve Hıristiyanla- rın inanç durumu, Müslümanların onlara karşı alacağı tutum şeklinde ifade edebiliriz.

The Oath Method of the Holy Qur’an

Oath is a Qur’anic concept included in many verses in the Qur’an that has an enhanced methodology. This shows how important oath is in the narration and understanding of the Qur’an. Oath has been considered as a principal science in the framework of understanding the Qur’an, and has been dealt with under the title of Aqsām al-Qur’an (i.e. the parts of the Quran) among ‘Ulūm al-Qur’an (Qur’anic Sciences). This is one of those rare topics on which many different perspectives have been put forth. It is pos- sible to collect the oaths in Makki Surahs of the Qur’an under three groups: 1.“Oath of Allah on His own being and attributes; 2. Oaths taken with the actions of Allah; 3. Oaths taken on the creatures of Allah. It is seen that the oaths taken in Madani Surahs are in a different format. In general, the oaths in Madani Surahs are not apparent, which is different from the Makki Surahs; and therefore, some letters, prepositions, wording an emphasis have been used to determine the meanings. The “muqsam bih”s in which oaths are mentioned, are loaded with information and judgments rather than being in- ferential. It is possible to argue that the contents of the oaths in the Verses of the Qur’an in Madina Period are about the true nature of faith, reinforcement of the struggle for the sake of Allah, the forgiveness for those who fight for the sake of Allah, the belief status of the Jews and Christians, and the attitudes of the Muslims towards them.

PDF

___

Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd. Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-‘azîm ve’s-seb‘il-mesânî. Beyrut: Dârul’l-Kalem, ts.
Arendok, C. Van. “Hilf”, İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1964.
Boynukalın, Ertuğrul. “Yemin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. An- kara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2013.
Certel, Hüseyn. “Hz. Peygamberin Risalet Görevine Hazırlanması Bağlamın- da Çocukluk ve Gençlik Dönemi Yaşantıları”. Ekev Akademi Dergisi, 8/19 (2004): 31-56.
Cevad, Ali. el-Mufassal fî târîhi’l-‘Arab kable’l-İslâm. Bağdat: Bağdat Üniversi- tesi Yayınları, 1993.
Cevherî, Ebû Nasr, İsmail b. Hammâd. es-Sıhâh: tâcu’l-lüğa ve sıhâhu’l-‘Arabiyye. Nşr. Şihâbüddîn Ebû ‘Amr. Beyrut: Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn, 1998.
Çağatay, Neşet. İslam’dan Önce Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1957.
Çalışkan, Mehmet. Kur’an Dilinde Kasem (Yemin) Üslûbu. Doktora Tezi, Çu- kurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016.
Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîri’l-hadîs. Çev. Şaban Karataş-Ahmet Çe- len. İstanbul: Düşünce Yayınları, 2007.
Fahreddin er-Râzî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l-gayb. Bey- rut: Dâru’l-Fikir, 1981.
Ferâhî, Abdulhamid. İm‘ân fî aksâmi’l-Kur’ân. Beyrut: Mektebü Selefiyye 1994.
Halebî, Ebu’l-Abbas Şihâbüddîn Ahmed b. Yusuf b. İbrahim. ‘Umdetü’l-huffâz fî tefsîri eşrefi’l-elfâz. Thk. Muhammed Basil. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l- ‘İlmiyye, 1996.
Hamidullah, Muhammed. “Îlâf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. An- kara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.
Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. Çev. Salih Tuğ. İstanbul: İrfan Yayınları, 1972.
İbn Cevzî, Cemâlüddîn Ebü’l-Ferec Abdurrahmân. Nüzhetü’l-a‘yüni’n-nevâzir fî ‘ilmi’l-vucûh ve’n-nezâir. Thk. Muhammed Abdulkerim Kâzım er- Râzî. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 1984.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemalüddin Abdullah. Muğni’l-lebîb ‘an kütübi’l- e‘ârib. Beyrut: Türâsi’l-İslam, 2010.
İbn Kayyim el Cevziyye. et-Tıbyân fî eymâni’l-Kur’ân. Nşr. Abdullah b. Salim el-Batâtî, Mekke: Dâru’l-‘Âlemi’l-Fevâid, ts.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-‘arab. Mısır: Dâru’l-Me‘ârif, 1979.
İbrahim, M. Zakyı. “Kur’an’da Yeminlere Bintü’ş-Şati’nin Edebî Katkısı”, çev. Burhan Sümertaş, The Jurnal of Akademic Social Science Studies, 6/3 (2003).
Kattân, Mennâ Halil. Mebâhis fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Mektebetü’l-Vehbe, ts.
Kılıç, Sadık. Yemin olsun ki (Aksâmu’l-Kur’an). Erzurum: İhtar Yayınları 1996.
Nüceyrâmî, Ebû İshak İbrahim b. Abdillah, b. Muhammed. Eymânü’l-‘Arap fi’l- câhiliyye. Nşr. Muhibbuddin el-Hatib, Kahire: Mektebu Selefiyye, 1963.
Öztürk, Hayrettin. “Abdulhamîd el-Ferâhî’nin ‘Kur’an’daki Yeminler’ Adlı Makalesinin Üzerine Bir Değerlendirme”. On dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34 (2013): 37-70.
Öztürk, Nermin. “İlahi Dinlerde Yemin Keffaret ve Kurban”. Selçuk Üniversi- tesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/13 (2002): 167-192.
Pederse, Jhon. “Kasem”. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1967.
Rağıb el-Isfahânî, Ebu’l-Kâsım el-Hüseynî, b. Muhammed. el-Müfredât fî garîbi’l- kur’ân. Nşr. Muhammed Seyyid Kîlânî, Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife 1996.
Serahsî, Muhammed İbn Ahmed. Kitâbü’l-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, ts.
Suyûtî, Ebu’l-Fadl Celalüddin Abdurrahman. el-Itkân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. İstan- bul: Kahraman Yayınları, 1978.
Şahinoğlu, Nazif. “Yemin”. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Bakan- lığı Yayınları, 1986.
Turan, Abdulbaki, “Kur’an-ı Kerim’de Yeminler”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (1986): 97-114.
Tözluyurt, Mehmet, “Kur’an’da Yer Alan Geleneklerin Farklı Bir Açıdan De- ğerlendirilmesi”, Bilimname, XXVI, (2014/1): 133-156.
Yılmaz, M. Faik. “Aksâmu’l-Kur’an Bağlamında ‘Allah Nelere, Niçin ve Ne- den Yemin Eder?’ Sorularını Yeniden Düşünmek”. İslami İlimler Dergisi 5/1 (2010): 133-149.
Zerkeşî, Ebû Abdillah Bereddîn Muhammed. el-Burhân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân. Nşr. Muhammed Ebü’l-Fazıl İbrahim, Beyrut: el-Mektebetü’l-‘Asriyye, 1972.