Harp ve Denizaltı Filo Bağlısı Gemilerde Yaşam Mahallerinin İç Mekân Tasarımını Etkileyen Kriterler: Askeri Hiyerarşik Sistem

Denizler, tarihi boyunca insanlık için vazgeçilmez bir hayat sahası olmuştur. Denizlere hâkim olan dünyaya hâkim olur inancıyla İlk Çağ’dan günümüze dek birçok deniz savaşı yaşanmıştır. Bu savaşlarda kullanılmak üzere önceleri basit ahşap tekneler kullanılırken zamanla sanayi ve teknolojik gelişmelere paralel olarak deniz araçları gelişmiş ve çeşitlenmiştir. Harp gemileri, görev tanımları gereği bünyesindeki askeri personel için çalışma ve yaşam alanı sunmaktadır. Bu deniz araçlarında var olan yaşam alanları farklı tasarım gereksinimleri barındırmaktadır. Bu gereksinimler çerçevesinde belirlenen birçok tasarım kriteri bulunmaktadır. Bu kriterlerden en önemlilerinden biri olan askeri hiyerarşik sistemin harp gemilerinde yer alan mekânların biçimlenmesini ne şekilde etkilediği bu çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Aynı zamanda, bu çalışma ile harp gemileri ve iç mimarlık disiplini bağlamında var olan boşluğun doldurulması ve konuyla ilgili referans kaynak oluşturması amaçlanmaktadır. Araştırma evrenini harp filo envanterinde yer alan, fırkateyn, korvet, hücumbot ile denizaltı filoda yer alan denizaltı gemilerine ait yaşam mahalleri oluşturmaktadır. Veri toplama sürecinde literatür taraması, gözlem ve görüşmelerden faydalanılmıştır. Elde edilen veriler tümevarımcı bir yöntem ile analiz edilmiş ve komutan, subay, astsubay ve er/erbaşların kamaralarında kullanılan yatak ölçülerinin değişiklik göstermediği ancak hiyerarşik ilişkinin yatma düzenine, kamara hacim ve iç mekân kurgusuna etki ettiği saptanmıştır. Benzer şekilde yemek yeme alanlarında ve ıslak hacimlerde sağlanan düzenin hiyerarşik sisteme göre şekillendiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Harp Gemisi, Denizaltı, İç Mekân Tasarımı, Askeri Hİyerarşi

Criteria Affecting Interior Design of Living Quarters in Warships and Submarines: Military Hierarchical System

The seas have been an essential living space for humanity throughout its history. There have been many naval wars from the Ancient Age to the present day, with the belief that whoever dominates the seas will dominate the world. At first, simple wooden sandals were used for these wars. Then, warships, which were used together with industrial and technological opportunities, developed and diversified. Warships provide work and living quarters for the military personnel on board. The living quarters in these vessels have different design requirements. There are many design criteria determined within the framework of these requirements. How the military hierarchical system, which is one of the most important of these criteria, affects the shaping of the quarters in warships constitutes the scope of this study. At the same time, with this study, it is aimed to fill the existing gap in the context of warships and interior architecture discipline and to create a reference source on the subject. The scope of research consists of frigates, corvettes, fast attack crafts in the war fleet inventory and the living quarters of submarine ships in the submarine fleet. Literature review, observation and interviews were conducted during the data collection process. The data were analyzed with an inductive method and because of the analysis, it was revealed that the bed dimensions used in the bunk of the commander, officer, petty officer, and privates had no change but that the hierarchical relationship influenced the interior of the cabin. Similarly, the order provided in mess, heads, and toilets has been determined to be shaped according to the hierarchical system.

Keywords:

Warship, Submarine, Interior Design, Military Hierarchy,

PDF

___

Akın, M. Z. (1987). Karasuları, iç sular, gemilerin bu sulardaki rejimi ve kıt’a sahanlığı. 1978 Yayınevi.
Atalan, S. (2015). Modern deniz sistemleri harp gemileri. Dstil Tasarım.
Aydoğan, E. (2015). Türkiye’de askeri gemi inşa sanayinde sivil tersanelerin rolü [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
Bostan, İ. (2004). Kadırga’dan Kalyon’a: 17. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı gemi teknolojisinin değişimi. Osmanlı Araştırmaları Dergisi, 24(24), 65-86.
Civelek, A., Başıbüyük, Ö. (2016). Antik dönem seramikleri ışığında gemiler. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 13-22.
Coollib. (t.y.). Nanuchka I korveti. Coollib. https://coollib.com/b/141057/read (02.10.2021).
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Fırkateynleri. (t.y.). Gabya sınıfı. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. https://www.dzkk.tsk.tr/Destek/icerik/gabya-sinifi (07.04.2021).
Gövül, F. (1948). Savaş gemileri tarihçesi ve bunların terakkisine yardım eden teknik ve taktik sebepler. T.C. Deniz Basımevi, Genelkurmay Başkanlığı.
Kılıç, D. (2019). Hücumbotların iç mekân tasarımı ve genel yerleşim planlarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi].
Kuran, S. (2005). Savaş gemilerinin dokunulmazlığı ve yargı bağışıklığı. İstanbul Üniversitesi Milletlerarası Hukuk Bülteni, 25(1-2), 229-240.
McIntosh, J. (2009). Handbook of life in Prehistoric Europe. Oxford University Press.
Menteşe, H. (2011). Arkaik dönemden roma dönemine kadar önemli donanma savaşları [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi].
Ministry of Defence. (2002). Defence standard 02-107. 2. Kategori, 18.
North Atlantic Treaty Organization (NATO), NATO Standardization Office (NSO). (2017). NATO Standard ANEP-77 naval ship code: Goals, functional objectives and performance requirements. Baskı G Sürüm 1, NATO ve NSO.
North Atlantic Treaty Organization (NATO), Military Agency for Standardization (MAS). (1993). Allied naval engineering publication-24, (ANEP-24): Guidelines for shipboard habitability requirements for combatant surface ships. NATO.
Özbek, O. V. (2004). Türk silahlı kuvvetlerinde yönetsel başarıyı yönlendiren parametrelerin belirlenmesi ve deniz kuvvetleri komutanlığında bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi, Deniz Harp Okulu].
Pryor, J., Jeffreys, M. E. (2006). The age of the ΔΡΟΜΩΝ: The Byzantine Navy. Brill Academic Publishers.
Royal Navy. (t.y.). HMS Astute submarines. Royal Navy Forum. https://bit.ly/3p3bFkS (16.10.2021).
Tarakçı, N. (2013). Sorumluluk ve gururun zirvesi: Gemi komutanlığı. Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi.
TAUSS Marine. (t.y.). Denizcilik terimleri sözlüğü. Tauss Marine. http://www.taussmarine.com/index.php/k/ (02.06.2021).
TRT Haber. (2018). TCG-18 Mart denizaltısının 1 günü [Video]. YouTube. https://bit.ly/3cQZKyX (20.03.2021).
Usta, O. (2020). Numerical analysis of resistance characteristics of a submarine form inspired by nature. Gemi ve Deniz Teknolojisi Dergisi, 218(1), 65-78.