Kenar etkisinin Burdur-Ağlasun yöresindeki bazı memeli yaban hayvanları ile ilişkisi

Bu çalışma, kenar etkisi ve memeli yaban hayvanları arasındaki ilişkinin tespit edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Burdur-Ağlasun yöresinde yürütülen bu çalışmada orman-su, orman-çalılık, orman-ziraat, ormaniskan, çalılık-su, çalılık-ziraat ve çalılık-iskan yapılarını kapsayan 7 farklı arazi örtü-kullanım tipi esas alınmıştır. Her bir tipten 10 adet olmak üzere toplam 70 adet örnek alanda çalışılmıştır. Arazi çalışmaları esnasında memeli yaban hayvanlarına ait iz ve belirtiler taranmıştır. Çalışma sonucunda örnek alanlarda, Yaban tavşanı Lepus europaeus L. , Yaban domuzu Sus scrofa L. , Porsuk Meles meles L. , Kaya sansarı Martes foina L. ve Tilki Vulpes vulpes L. türleri tespit edilmiştir. Çalışmada ilk olarak, shannon çeşitlilik indeksiyle farklı türlere ait birey sayıları kullanılarak memeli yaban hayvanlarının farklı arazi örtü-kullanım tipi tercihleri tespit edilmiştir. İkinci adımda ise çalışma alanına ait beta çeşitliliği hesaplanmıştır. Buna ek olarak, sırasıyla beta çeşitliliğine etki eden memeli yaban hayvanları ve arazi örtü-kullanım tiplerinin katkı oranları tespit edilmiştir. Çeşitlilik indeksi hesaplarında Past programı kullanılırken, en ideal çeşitlilik indeks değerinin belirlenmesi için SPSS.20 paket programı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, BurdurAğlasun yöresinde çeşitlilik indeksi hesaplarıyla, en yüksek shannon çeşitlilik değerinin çalılık-iskan 1,45 tipinde olduğu, en düşük shannon çeşitlilik değerinin ise orman-ziraat 0,85 tipinde olduğu bulunmuştur. Çalışma alanına ait beta çeşitliliği 0,83 olarak hesaplanmıştır. Beta çeşitlilik değerine en fazla katkıyı çalılık-su arazi örtü-kullanım tipi sağlamıştır. Yine beta çeşitliliğine en yüksek katkıyı Yaban tavşanı % 51,2 ve Yaban domuzu % 36,1 türlerinin yaptığı tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

kenar etkisi, yaban hayatı, memeli yaban hayvanı, çeşitlilik indeksi, arazi örtü-kullanım tipi

The relation of edge effect on some wild mammals in Burdur-Ağlasun Turkey district

This study was carried out to determine the relationship of edge effect on some wild mammals. This study performed in Burdur-Ağlasun district, 7 different land use-cover types consisting of forest-water resource, forestshrubbery, forest-agricultural area, forest-settlement, shrubbery-water source, shrubbery-agricultural area and shrubbery-settlement were based on. It was studied in the 70 sample plots, including 10 pieces of each type. Sign and track of wild mammals were tracked at field working. In the result of study, European hare Lepus europaeus L. , Wild boar Sus scrofa L. , Badger Meles meles L. , Beech marten Martes foina L. and Red fox Vulpes vulpes L. were identified in sample areas. In the study; first of all, the numbers of individuals belonging to different species in different land use-cover type distribution of species were determined by means of shannon diversity index. And the second step, beta diversity of study area was calculated. In addition, the contribution rates of wild mammals and different land usecover typies affecting beta diversity were measured. While diversity index was calculated by Past programme, SPSS.20 was used to analyze the most appropriate type of diversity index. As a result of study, higher shannon diversity value was found to shrubbery-settlement 1,45 , lower shannon diversity value was also found with forest-agricultural area 0,85 . Beta diversty of study area was calculated as 0,83. The most contribution to beta diversity was provided by shrubbery-water source land use-cover type. European hare 51,2 and wild boar 36,1 also contributed to beta diversity of the study area

Keywords:

edge effect, wildlife, wild mammals, diversity ındex, land use-cover type,

PDF

___

Aksan, Ş., Özdemir, İ., Oğurlu, İ. 2014. Modeling the distributions of some wild mammalian species in Gölcük Natural Park: Biological Diversity and Conservation. ISSN 1308-8084. 7/1, Turkey.
Andren, H., Angelstam, P., 1988. Elevated Predation Rates as an Edge Effect in Habitat Islands: Experimental Evidence. Ecology, Vol. 69, No:2, pp.544-547.
Bannerman, S., 1998. Biodiversity and Interior Habitats: The Need to Minimize Edge Effects. Extension note/British Columbia. Min. of forests. Research program, part 6 of 7.
Berger, W.H., Parker F.L., 1970. Diversity of Planktonic Foraminifera in Deep-Sea Sediments. Science. 168:1345–134.
Brillouin, L., 1956. “Science and information theory”. Academic Press, New York. 16-20.
Cafaro, P., 2015. Biological Conservation. Volume 181, 245-257. United States.
Chiarucci, A., Bacaro, G. and Scheiner, S.M., 2011. Old and new challenges in using species diversity for assessing biodiversity. Philosophical Transactions of the Royal Society of London B: Biological Sciences,366(1576), pp.2426-2437.
Fisher, R. A., Corbet, A. S., Williams, C. B., 1943. The relation between the number of species and the number of individuals in a random sample of an animal population. The Journal of Animal Ecology, 42-58.
Fox, M.P., Estay, S.A., 2016. Correspondence Between the Habitat of the Threatened Pudş (Cervidae) and The National Protected‑Area System of Chile. Pavez‑Fox and Estay BMC Ecol (2016) 16:1, 7p.
Fraser, D., MacRae, A., 2011. Four Types of Activities That Affect Animals: Implications For Animal Welfare Science and Animal Ethics Philosophy. Animal Welfare, Volume 20, Number 4, November 2011, pp. 581-590(10).
Herlin, I. S. 2010. Approaches to forest edges as dynamic structures and functional concepts. Landscape Research, 26(1), 27-43.
Iğırcık, M., Bekiroğlu, S., Okan, T., Bucak, C., 2008. Kazdağı Yöresinde Yaban Hayatı Kaynaklarının Yönetim Çalışmalarına İlgili Kesimlerin Katkı ve Katılımlarının Araştırılması. Teknik Bülten No: 41, 47s.
Jost L. 2007. Partitioning diversity into independent alpha and beta components. Ecology 88, 2427–2439 (doi:10.1890/06-1736.1)10.1890/06-1736.1.
Kandır, E.H., 2015. İkinci Bir Yaşam Şansı ‘’Yaban Hayatı Rehabilitasyonu’’. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi, 15-18.
Keten, A. 2013. Bolu Orman Bölge Müdürlüğü Seben Orman İşletme Müdürlüğü Ormanlarının Yaban Hayatı. Düzce Üniversitesi, Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümü, Düzce.
Margalef, R., 1957. La Teoria De La Informacion En Ecologia. Mem. Real Acad. Cienc. Artes Barcelona, 32:373-449 Çeviri: W. Hall, Gen, 3:36-71.
Menhinick, E.F., 1964. A comparison of some species-individuals diversity indices applied to samples of field insects. Ecology, pp.859-861.
Oğurlu, İ., Aksan, Ş., 2013. Bazı Memeli Yaban Hayvanlarının Potansiyel Habitatları İçin Gösterge Odunsu Bitki Türlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14: 81-87.
Ramp, D., Ben-Ami, D., Boom, K., Croft, DB., 2013. Compassionate conservation: a paradigm shift for wildlife management in Australasia. Ignoring Nature No More: the case for compassionate conservation, 2013, 1, pp. 295-315.
Shannon, C. E., W. Weaver., 1949. The mathematical theory of communication.Univ. Illinois Press, Urbana.
Simpson, E. H. (1949). Measurement of diversity. Nature. Nature, Vol 163, 688.
Süel, H., Ertuğrul, E.T., Aksan, Ş., Ünal, Y., Akdemir, D., Cengiz, G., Bayrak, H., Ersin, M.Ö., Oğurlu, i., Özkan, K., Özdemir, İ., 2013. Köprüçay Yöresinde Yaban Hayvanların Habitat Tercihlerine Yönelik Gösterge Türler. 3rd International Geography Symposium-GEOMED,553-565.
Usher, M. B. 1986. Wildlife conservation evaluation: attributes, criteria and values. In Wildlife conservation evaluation, ed. B. Usher. Chapman & Hall, London, pp. 3-44.
Uzun, S.P., Uzun, A., Terzioğlu, S., 2012. Orman Ekosistemlerinde Habitat Parçalanmaları ve Biyolojik Çeşitlilik Üzerine Etkileri. KSÜ DoğaBil. Dergisi, Özel Sayı, 136-144.