Balıkesir aktarlarında satılan yabani tıbbi bitkiler ve kullanım özellikleri

Balıkesir, batıda Çanakkale Boğazı ve Ege Denizi; kuzeyde ise İstanbul boğazı ve Marmara Denizine kıyısı bulunan stratejik bir kent konumundadır. Bu sebeple, Balıkesir Türkiye’nin binlerce yıllık sosyal ve kültürel birikimine katkı sağlayan göç yollarının önemli ağlarından bir tanesi olmuştur. Bu çalışmada Balıkesir ilindeki aktar dükkanlarında yöre halkına satılan yabani bitkiler ve bu bitkilerin tıbbi kullanım özellikleri araştırılmıştır. Çalışma süresince 18 aktar dükkanı ziyaret edilmiş ve yöre halkının en fazla tükettiği tıbbi bitkiler belirlenmiştir. Araştırma sonucunda 25 familyaya ait toplam 46 taksonun tıbbi amaçlarla aktarlarda satıldığı tespit edilmiştir. Yöre halkının bitkileri daha çok infüzyon ve dekoksiyon yöntemleriyle e çay olarak tükettiği görülmüş ve daha çok üst solunum yolu enfeksiyonları başta olmak üzere midevi ve diüretik gibi rahatsızlıkları gidermede kullandıkları tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

tıbbi bitkiler, Balıkesir, aktar, etnobotanik

Wild medicinal plants sold in Balıkesir/Turkey herbal markets and their using properties

Balıkesir is located in a strategic area where surraounded with Çanakkale Bosphorus and Agean Sea on the West and Istanbul Bosphorus and Marmara Sea on the North. Therefore, Balıkesir has been one of the most important migration routes contributing Turkey’s social and cultural heritage for thousands of years. In this study, wild plants sold in Balıkesir herbal markets and their medicinal use were investigated. During the course of study, 18 herbal markets were visited and medicinal plants consumed mostly by local people were identified. According to the results, 42 plants belong to 25 families were determined to be sold for medical purposes in herbal markets. Also, it was observed that plants were comsumed more as tea with the methods of infusion and decoction by local people and as treatment of upper respiratory tract infections as well as stomachic and diuretic disorders

Keywords:

medicinal plants, Balıkesir, herbal market, ethnobotany,

PDF

___

Açar, M., Satıl, F. 2014. Flora of Akdag (Balikesir, Dursunbey/Turkey). Biological Diversity and Conservation.7/2: 38-56.
Baytop, T. 1999. Türkiye’de Bitkiler İle Tedavi. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.
Dirmenci, T. 2006. Gölcük (Dursunbey-Balıkesir) florası üzerine bir çalışma. Ot Sistematik Botanik Dergisi. 13/1: 97-124.
Doğan, S., Özen, F. 1999. Değirmenboğazı (Balıkesir) ve çevresinin florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi. 6/1: 17-38.
Duran, A., Satıl, F., Tümen, G. 2001. Balıkesir Yöresinde Yenen Yabani Meyveler ve Etnobotanik Özellikleri. Ot Sistematik Dergisi. 8: 87-94.
Güner, Ö., Akçiçek, E. 2013. Flora of Ulus Mountain(Balikesir/Turkey). Biological Diversity and Conservation. 6/1: 101-113.
Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayınları, İstanbul.
Karademir, M., Öztürk, B. 2002. İzmir aktarlarında Halka Sunulan Tıbbi Bitkiler. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, 29-31 Mayıs 2002, Eskişehir.
Malyer, H., Öz Aydın, S., Tümen, G., Er, S. 2004. Tekirdağ ve çevresindeki aktarlarda satılan bazı bitkiler ve tıbbi kullanım özellikleri. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 7:103-112.
Özen, F. 1997. Balıkesir Değirmen Boğazı ve çevresinin vejetasyonu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Dergisi. 8/1:54-76.
Polat, R., Satıl, F. 2010. An ethnobotanical survey of medicinal plants in Edremit gulf (Balıkesir-Turkey), Journal of Ethnopharmacology, 139/2: 626-641.
Polat, R., Satıl, F., Cakilcioglu, U. 2011. Medicinal plants and their use properties of sold in herbal market in Bingöl (Turkey) district, Biodicon, 4/3 (2011) 25-35.
Sanön, B., Özen, F. 2001. Balıkesir Üniversitesi Çağış Kampüsü ve çevresinin flora ve vejetasyonu. Ot Sistematik Botanik Dergisi. 8/2: 47-67.
Sargın,.S.A., Selvi, S., Erdoğan, E. 2013. The handling characteristics of the medicinal plants which sold in herbalists in Alaşehir (Manisa) region. Biological Diversity and Conservation. 6/3:40-45.
Sargın, S.A., Akçiçek, E., Selvi, S. 2013. An ethnobotanical study of medicinal plants used by the local people of Alaşehir (Manisa) in Turkey. Journal of Ethnopharmacology. 150:860-874.
Satıl, F., Tümen, G., Dirmenci, T., Çelik, A., Arı, Y., Malyer, H. 2007. Kazdağı Milli Parkı ve çevresinde (Balıkesir) etnobotanik envanter çalışması.. TUBA Kültür Envanter Dergisi. 5:171-203.
Satıl, F., Akçiçek, E., Selvi, S. 2008. Madra Dağı (Balıkesir/İzmir) ve çevresinde etnobotanik bir çalışma. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi. 1/1: 31-36.
Selvi, S., Dağdelen, A., Kara, S. 2013. Kazdağlarından (Balıkesir-Edremit) toplanan ve çay olarak tüketilen tıbbi ve aromatik bitkiler. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 10/2:26-33.
Selvi, S., Satıl, F., Polat, R., Çakılcıoğlu, U. 2012. Kazdağlarından (Balıkesir-Edremit) toplanan ve bölgedeki aktarlarda satılan tıbbi bitkiler üzerine bir araştırma, Kazdağları III. Ulusal Sempozyumu, 24-26 Mayıs 2012, Edremit Balıkesir, 505-513.
Tulukçu, E., Sağdıç, O. 2011. Konya’da aktarlarda satılan tıbbi bitkiler ve kullanılan kısımları. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 27/4: 304-308.
Tuzlacı, E., Aymaz, P.E. 2001. Turkish folk medicinal plants, Part IV: Gönen (Balıkesir). Fitoterapia. 72: 323-343.
Tümen, G, Sekendiz, O.A. 1991. Balıkesir ve merkez köylerinde halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. VIII. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, İstanbul.
Zeybek, N., Zeybek, U. 1994. Farmasötik Botanik. Ege Üniversitesi Basım Evi, İzmir.