Arzu KÖSE

Aspir Carthamus tinctorius L. bitkisinde melez gücü üzerine araştırmalar

Bu araştırma, altı aspir hattı ile yarım diallel melezleme metoduna uygun olarak elde edilen 15 F1 hibritinde atalar ortalamasına ve üstün ataya göre melez gücü değerlerini belirlemek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Deneme; Eskişehir ekolojik şartlarında, 3 tekerrürlü ve tesadüf blokları deneme desenine uygun olarak yürütülmüştür. İncelenen özellikler bakımından en yüksek heterosis ve heterobeltosis değeri % 61.1 ve % 31.3 değerleri ile tablada tane sayısında tespit edilmiştir. Çalışmada tane ile çiçek verimi bakımından yapılan değerlendirmede, en yüksek heterosisis değeri sırasıyla % 50.5 ve % 12.6 olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak; tane verimi yüksek genotipler elde etmek üzere Emek-21 x Ekay-1, Es-8517 x Emek-16, Es-8517 x Ekay-1, Es-8517 x Emek-21 kombinasyonlarının umut verici olduğu sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Aspir, heterosis, heterobeltiosis, melez gücü, çiçek verimi, tane verimi

Researches on hybrid vigor in Safflower Carthamus tinctorius L.

It was aimed to determine hybrid vigor heterosis and heterobeltosis 15 F1 hybrid obtained from half diallel crosses of 6 safflower lines. F1 plants and their parents were tested in randomized complete block design with three replications at Eskisehir ecological condition. The highest heterosis 61.1 % and heterobeltosis 31.3 % was observed for number of seed per head. In terms of seed and flower yield, the highest heterosis values were determined 50.5 % and 12.6 %, respectively. In conclusion, promising findings of the crosses Emek-21 x Ekay-1, Es-8517 6, Es-8517 x Ekay1, Es-8517 x Emek-21were obtained to genotype higher seed yield

Keywords:

Safflower, heterosis, heterobeltiosis, hybrid vigor, flower yield, seed yield,

PDF

___

Balcı, A., Turgut İ. (2011). Kendilenmiş mısır hatlarının diallel melez döllerinde genel ve özel uyum yetenekleri ile heterosisin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(1), 39-46.
Baydar, H., Erbas, S. (2014). Estimates for broad sense heritability and heterosis of agronomic and quality characters of safflower (Carthamus tinctorius L.). Scientific Papers - Series A, Agronomy, 57, 110-115.
Bilgin, O., Balkan, A., Korkut, K.Z., Başer, İ. (2011). Heterotic and heterobelthiotic potentials of bread wheat (Triticum aestivum L.) hybrids for yield and yield components. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 8(2), 133-142.
Burton, J.W., Brownie, C. (2006). Heterosis and inbreeding depression in two soybean single crosses. Crop Science, 46, 2643-2648.
Deshmukh, M.P., Patil, B.R., Ghorpade, P.B. (1991). General evaluation of some selected lines of Safflower (Carthamus tinctorius L.). Indian J. Agril. Res., 25(4),181-188.
Dumlupinar, Z., Karakuzulu, H., Demirtas, M.B., Ugurer, M., Gezginci, H., Dokuyucu, T., Akkaya, A. (2015). A heterosis study for some agronomic traits in oat. Journal of Agricultural Sciences, 21,414-419.
Fonseca, A., Patterson, F.L. (1968). Hybrid vigour in a seven parent diallel cross in common winter wheat (T. aestivum L.). Crop Science, 8, 85-88.
Gupta, R.K., Singh S.P. (1990). Genetic analysis of earliness and its inheritance in Safflower (Carthamus tinctorius L.). Transactions of Indian Society of Desert Technology, (15),109-116.
Güngör, H., Efe, L. (2017). Pamukta lif kalite özelliklerinde melez azmanlığı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20(1), 54-66
Katar, D., Arslan, Y., Kodas, R. Subası, İ., Katar, N. (2016). Determining of performances on different characteristics in Safflower (Carthamus tinctorius) genotypes under organic and conventional production systems. Biological Diversity and Conservation, 9(1), 172-181
Kınay, A., Yılmaz, G. (2016). Effects of heterosis on agronomically important traits of oriental tobacco hybrids. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1), 89-94.
Poehlman, J.M., Sleeper, D.A. (1995). Breeding field crops. USA: Iowa State University Press.
Rajvanshi, A.K. (2005). Development of safflower petal collector. Proceedings of Sixth International Safflower Conference, June 6-10, Istanbul, Turkey.
Rao, V.R. 1982. Heterosis for agronomic characters in safflower. Indian Journal of Genetic, 42(3), 364-371.
Singh, V., Deshpande, M.B., Nimbkar, N. (2001). Potential for commercial exploitation of hybrid vigour for flower yield in safflower and popularization of safflower flower as herbal health tea. Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences, 22/23(4A/1A), 303-307.
Shivani, D., Sreelakshmi, C., Kumar, C.V.S. (2011). Heterosis and inbreeding depression in safflower, (Carthamus tinctorius L.). Madras Agricultural Journal, 98(7/9), 216-218.
Taş, B., Yağdı, K. (2002). İki sıralı arpada (Hordeum vulgare conv. distichon) melez gücünün belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(4), 359-362.