Türkiye Bal Arısı Apis mellifera L. biyoçeşitliliğinin mevcut durumu ve koruma çalışmaları

Literatür sonuçlarına göre ülkemizde 5 farklı bal arısı alttürünün varlığı söz konusudur. Ancak son yıllarda modern arıcılık faaliyetleriyle birlikte ortaya çıkan göçer arıcılık, ticari ana arı üretim ve satışı nedeniyle söz konusu biyoçeşitliliğin yok olduğuna yönelik tartışmalar başlamıştır. Bu çalışmanın amacı; Türkiye’nin farklı ırk ve ekotipleri temsil edecek şekilde örnekleme yaparak bugün itibariyle Türkiye arı biyoçeşitliliğinin mevcut durumunu ortaya koymaktır. Bu amaçla Türkiye’nin 32 ayrı lokasyonundan toplanan örneklerin sağ ön kanatlarında 31 morfometrik karakter çalışılmıştır. Populasyonlar ilk kez bu çalışmada ele alınan DA, PDK, DİU, RU, İKU, İKG karakterlerine göre karşılaştırıldığında, Ardahan DA ve PDK, Hatay İKU, Gaziantep DİU ve İKU, Artvin DBİ karakterleri bakımından birbirlerinden ve diğer populasyonlardan önemli düzeyde farklılık göstermiştir p

Anahtar Kelimeler:

Apis mellifera L., Anadolu, biyoçeşitlilik, koruma, morfometri

The current situation of Turkey Honey Bee Apis mellifera L. biodiversity and conservations studies

Previous scientific studies showed that there are 5 diffirent honey bee subspecies in Turkey. But discussions initiated in recent years about extinction of this biodiversity due to migratory beekeeping and commercial queen bee production and sales that urges as a result of modern beekeeping. The aim of the present study was displaying the current situation of Turkey bee biodiversity. For this purpose, 31 morphometric characters were studied in right front wings of samples collected from 32 different locations of Turkey. Worker honeybee samples from local area Ardahan, Hatay, Gaziantep and Artvin were compared regarding DA, PDK, DİU, RU, IKU, IKG which were studied for the first time in this study, Ardahan, Hatay, Gaziantep and Artvin showed significant differences P

Keywords:

Apis mellifera L., Anatolia, biodiversity, conservation, morphometry,

PDF

___

Adam, B. (1983). In Search of Best Strains of Honeybees, UK: Northern Bee Books.
Adl, M.B.F., Gencer, H.V., Fıratlı, Ç. and Bahreini, R. (2007). Morphometric characterization of İranian (Apis mellifera meda), Central Anatolian (Apis mellifera anatoliaca) and Caucasian (Apis mellifera caucasica) honey bee population. Journol of Apicultural Research and Bee World, 46(4), 225-231.
Alpatov, W.W. (1929). Biometrical studies on variation and races of the honeybee Apis mellifera. The Quarterly Review of Biology, 4(1),1-58.
Başköse, İ., Paksoy, M.Y., Savran, A. (2012). The flora of Nigde University campus area and Akkaya dam lake environments (Nigde/Turkey). Biological Diversity and Conservation, 5(3), 82-97.
Bodenheimer, F.S. (1941). Studies on the honeybee and beekeeping in Turkey. Ankara: Merkez Ziraat Mücadele Enstitüsü.
Buttel-Reepen, H. (1906). Beitrage zur Systematic, Biologie, sowie zurgeschichtlichen und geographischen verbreitung der honigbiene (Apis mellifera L), ihrer varietaten und der übrigen apis-arten. Apistica, 118-120.
Çakmak, İ., Fuchs, S., Çakmak, S.S., Koca, A.Ö., Nentchev, P. and Kandemir, İ. (2014).
Morphometric analysis of honeybees ditributed ın northern Turkey along the black sea coast. Uludağ Arıcılık Dergisi, 14(2), 59-68.
Demirsoy, A. (2008). Genel zoocoğrafya ve Türkiye Zoocoğrafyası “Hayvan Coğrafyası.” Ankara: Meteksan Yayınevi.
DuPraw, E. (1965). Non-Linnear taxonomy and the systematics of honey bees. Systematic Zoology, 14 (1), 24.
Gençer, H.V. ve Fıratlı, Ç. (1999). Orta Anadolu ekotipleri (Apis m. anatoliaca) ve Kafkas ırkı (Apis mellifera caucasica) bal arılarının morfolojik özellikleri. Turkish Journal of Veterinary Animal Science, 23(3),103-107.
Güler, A. ve Kaftanoglu, O. (1999). Türkiye’deki önemli bal arısı ırk ve ekotiplerinin morfolojik özellikleri-I. Turkish Journal of Veterinary Animal Science, 23(3) 565-575.
Güler, A. (2001). Artvin Borçka Camili (Macahel) yöresi bal arısı (Apis mellifera L.)’nın morfolojik özellikleri. Turkish Journal of Veterinary Animal Science, 25, 473-481.
Güler, A. ve Bek, Y. (2002). Forewing angles of honey bee (Apis mellifera) samples from different regions of Turkey. Journal Of Apicultural Research, 41(2), 43-49.
Güler, A., Akyol, E., Gökçe, M. ve Kaftanoglu, O. (2002). Artvin ve Ardahan yöresi bal arıları (Apis mellifera L.)’nın bazı morfolojik özellikler yönünden ilişkilerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Veterinary Animal Science, 26, 595-603.
Güler, A. ve Demir, M. (2005). Beekeeping potentialin Turkey. Bee World, 86, 114-118.
Güler, A. (2010). A morphometric model for determining the effect of commercial queen bee usage on the native honeybee (Apis mellifera L.) population in a Turkish province. Apidologie, 41(1), 622–635.
Güler, A., Bek, Y. ve Yeniar, H. (2010). The ımportance of morphometric geometry on discrimination of Carniolan (Apis mellifera carnica) and Caucasian (A. m. caucasica) honey bee subspecies and in determining their relationship to Thrace region bee genotype. Journal of the Kansas Entomologıcal Socıety, 83(2),154–162.
Güler, A., Bıyık, S. ve Güler, M. (2013). Batı Karadeniz Bölgesi balarılarının (Apis mellifera L.) morfolojik karakterizasyonu. Anadolu Journal of Agricultural Sciences, 28(1), 39-46.
Kambur, M. (2017). Türkiye bal arısı (Apis mellifera L.) biyoçeşitliliğinin geometrik morfometrik yöntemler ile belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Biyoloji Bölümü, Düzce Üniversitesi, Düzce, Türkiye.
Kandemir, İ., Kence, M., ve Kence, A. (2000). Genetic and morphometric variation in honeybee (Apis mellifera) population of Turkey. Apidologie, 31(1), 343-356.
Kandemir, İ., Kence, M., ve Kence, A. (2005). Morphometric and electrophoretic variation in different honeybees (Apis mellifera) population. Turkish Journal of Veterinary Animal Science, 29(1), 885-890.
Kandemir, I., Kence, M., Sheppard, W.S. and Kence, A. (2006a). Mitochondrial DNA variation in honey bee (Apis mellifera L.) populations from Turkey. Journal of Apicultural Research, 45(1), 33-38.
Kandemir, İ., Pinto, M.A., Maixner, M. and Sheppard, W.S. (2006b). Hinf-I digestion of cytochrome oxidase I region is not a dignostic test for A.m. lamarckii. Genetic and Molecular Biology, 29(4),747-749.
Karacaoglu, M. ve Fıratlı, Ç. (1998). Bazı Anadolu bal arısı ekotipleri (Apis m. anatoliaca) ve melezlerinin özellikleri I, morfolojik özellikleri. Turkish Journal of Veterinary Animal Science, 22, 17-21.
Kauhausen-Keller, D., Ruttner, F., and Keller, R. (1997). Morphometric studies on the microtaxonomy of the species Apis mellifera L. Apidologie 28, 295– 307.
Kekeçoğlu, M. (2007). Türkiye balarılarının mtDNA ve bazı morfolojik özellikleri bakımından karşılaştırılmasına yönelik bir araştırma. Doktora tezi, Zootekni Bölümü, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ, Türkiye.
Kekeçoğlu, M. and Soysal, M.İ. (2010). Genetic diversity of bee ecotypes in Turkey and evidence for geographical differences. Romanian Biotechnological Letters, 15 (5), 5646-5653.
Kekeçoğlu, M., Bouga, M.İ., Soysal, İ. and Harizanis, P. (2007). Morphometrics as a tool for the study of genetic variability of honey bees. JOTAF/Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(1), 7-15.
Kence, A. (2006). Türkiye bal arılarında genetik çeşitlilik ve korunmasının önemi. Uludağ Arıcılık Dergisi, 1(1), 25-32.
Koca, A.Ö. (2012). Ortadoğu’da yayılış gösteren Apis mellifera L. (Hymenoptera: Apidae) alttürlerinin geometrik morfometri yöntemleriyle analizi. Doktora tezi, Biyoloji Bölümü, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Koca, A.Ö. and Kandemir, İ. (2013). Comparison of two morphometric methods for discriminating honey bee (Apis mellifera L.) populations in Turkey. Turkish Journal of Zoology, 37(2), 205-210.
Lodesani, M., and Costa, C. (2003). Bee breeding and genetics in Europe. Bee World 84, 69–85.
Maa, T.C. (1953). An inquiry into the systematics of the Tribus Apidini or honeybees (Hymenoptera). Treubia, 21(1), 525-640.
Moritz, R.F.A. (1991). The limitations of biometric control on pure race breeding in Apis mellifera. Journal of Apiculture Reearch. 30, 54–59.
Moritz, R.F.A. (2004). Beekeeping and biodiversity in Europe. First Conference of Apidologie, Udine 19–23 September.
Özbakır, G.Ö. (2011). Türkiye’nin Güneydoğu sınırboyu bal arısı populasyonlarının (Apis mellifera L.) morfolojik özellikleri. Doktora tezi, Zootekni Bölümü, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Palmer M.N., Smith D.R., and Kaftanoglu, O. (2000). Turkish honeybees: Genetic variation and evidence for a fourth lineage of Apis mellifera mtDNA. The Journal of Heredity, 91(1), 42-66.
Rinderer, E.T. (1986) Bee Genetics and Breeding, London: Academic Press.
Ruttner, F. (1988). Biogeography and taxonomy of honeybees. Berlin: Springer.
Ruttner, F., Tassencourt F. ,and Louveaux, J. (1978). Biometrical-Statistical analysis of the geographic variability of Apis mellifera L. Apidologie, 9(4), 363-381.
Settar, A. (1983). Ege Bölgesi arı tipleri ve gezginci arıcılık üzerine arastırmalar. Doktora tezi, Ege Ziraai Arastırma Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
Sıralı, R., Şengül, T. ve Yıldız, İ. (2003). Investigations on some morphological characteristics of the honey bees (Apis mellifera L.) of the Harran plain Turkey. Uludağ Arıcılık Dergisi, 11(4), 30-36.
Smith, D.R., Slaymaker, Palmer A. M. and Kaftanoglu, O. (1997). Turkish honey bees belong to the east Mediterranean mitochondrial lineage. Apidologie, 28 (1), 269-274.
Turan, H. (2011). Trakya bölgesi balarısında (Apis mellifera l.) geometrik morfometrik çalışmalar. Yüksek lisans tezi, Zootekni Bölümü, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ, Türkiye