Antalya’nın merkez ilçelerindeki antropolojik baskı altındaki alanların tespiti ve temel floristik özellikleri

Doğal zenginlikler üzerine en büyük olumsuz etki insan kaynaklıdır. Antalya’nın nüfusunun son yıllarda büyük bir hızla artması nedeniyle şehirde yeni binalara, yeni yollara ve yeni yaşam alanlarına ihtiyaç duyulmuştur. Bu nedenle şehirde var olan yeşil alanlar kaybolmuş ya da sıkışmışlardır. Çalışmada Antalya merkez ilçelerindeki yerleşim ve insan baskısı gibi antropolojik etki altındaki yeşil alanların tespiti, parsel ölçümleri ve temel floristik özelliklerinin tespiti araştırılmıştır. Araştırma sonucunda Antalya merkez ilçeleri olan Aksu’da 4, Döşemealtı’nda 5, Kepez’de 6, Konyaaltı’nda 9 ve Muratpaşa’da 7 olmak üzere antropolojik faaliyetten etkilenen toplam 31 önemli alan tespit edilmiştir. Antalya merkez ilçelerinde tespit edilen bu bölgelerin kapladıkları alanların ilçe alanına oranlarına göre ilk sırada Muratpaşa ilçesi %16,69 ile gelmektedir. Bunu sırasıyla Döşemealtı %13.36, Kepez %10.03, Aksu %7.73 ve Konyaaltı %1.58 ile takip etmektedir. Muratpaşa ilçesinde alan yüzdesinin fazla çıkmasının nedeni ilçede bulunan Falezler ve Lara sahilidir. Gelecek nesillere daha yaşanabilir ve yeşil bir dünya bırakmak adına tespit edilen alanların mutlaka korunması ve devamlılığının sağlanması gerekmektedir. Bu tür alanlar şehirleşme baskısı altındaki Antalya için önemli yutak alan olma özelliği göstermektedir. Söz konusu alanlar aynı zamanda Floristik, Ekolojik, Sosyolojik ve Peyzaj değerler taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Antalya, antropolojik etki, doğal alan, floristik özellik

Determination of Anthropological Pressure Areas in The Central Districts of Antalya and Basic Floristic Characteristics

The greatest negative impact on natural wealth is human-induced. Due to the rapid increase in the population of Antalya in recent years, the city needed new buildings, new roads and new living spaces. For this reason, the existing green areas in the city have been lost or stuck. In the study, the determination of green areas under anthropological influence such as settlement and human pressure in the central districts of Antalya, parcel measurements and determination of basic floristic features were investigated. As a result of the research, a total of 31 important areas affected by anthropological activities were identified, 4 in Aksu, 5 in Döşemealtı, 6 in Kepez, 9 in Konyaaltı and 7 in Muratpaşa, which are the central districts of Antalya. According to the ratio of the areas covered by these regions, which are determined in the central districts of Antalya, to the district area, Muratpaşa district comes first with 16.69%. This is followed by Döşemealtı with 13.36%, Kepez with 10.03%, Aksu with 7.73% and Konyaaltı with 1.58%. The reason for the high percentage of area in Muratpaşa district is the Falezler and Lara coasts in the district. In order to leave a more livable and green world to future generations, the identified areas must be protected and maintained. Such areas are important sink areas for Antalya, which is under the pressure of urbanization. These areas also have Floristic, Ecological, Sociological and Landscape values.

Keywords:

Antalya, anthropological impact, natural area, floristic feature,

PDF

___

[1] Ekim, T. (2005). Türkiye’nin Biyolojik Zenginlikleri (Bitkiler), Türkiye Çevre Vakfı Yayınları, 170, 167‐193.
[2] Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z. & Adıgüzel, N. (2000). Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı. Barışcan Ofset Ankara, 246 syf.
[3] Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., & Babaç, M. T. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler), Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, Flora Araştırmaları Derneği.
[4] Göktürk, R. S., & Sümbül, H. (1997). Flora of Antalya City, Tr. J. of Botany; Vol. 21, 341-378. ISSN: 1300-008X / 1303-6106
[5] Ünal, O. (1996). Akdeniz Üniversitesi Kampüsü’nün Bitki Sosyolojisi ve Ekolojisi yönünden bir botanik bahçesi kurulması amacına yönelik olarak incelenmesi ve haritalanması, Akdeniz Üniv Fen Bil Enst. Yüksek Lisans Tezi, Antalya, Türkiye (viii+66 s.).
[6] Ünal, O. & Gökceoğlu, M. (2003). Akdeniz Üniversitesi Kampüs florası (Antalya-Türkiye), Akdeniz Üniv Ziraat Fak Derg., 16(2), 143-154, https://dergipark.org.tr/tr/pub/akdenizfderg/issue/1584/19675
[7] Sayan, S., Korostoff, N., Ortaçeşme, V., Atik, M., Dipova, N., Ünal, O., Erdoğan, A., Karaardıç, H., Öz, M., Çevik, N. & Saatcı B. (2009). Akdeniz Üniversitesi Botanik Bahçesi Ekolojik ve Arkeolojik Rezervi, 26 syf. Antalya.
[8] Ünal, O. & Altunbaş, G. (2020). Geçmişten Günümüze Akdeniz Üniversitesi Kampüsündeki Antropojenik Etkinin Bitki Toplulukları Açısından İncelenmesi, Eskişehir Technical Teknik Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi-C Yaşam Bilimleri ve Biyoteknoloji, 9 (2) , 160-168. https://doi.org/10.18036/estubtdc.668666
[9] Altuntaş, A. & Ortaçeşme, V. (2017). Determination of landscape quality objectives at local level: the case of Antalya Aksu, Mediterranean Agricultural Sciences, 30 (2), 121-131, https://dergipark.org.tr/tr/pub/mediterranean/issue/30609/333579
[10] Alpaslan, A. Ö. & Ortaçeşme, V. (2009). Side-Manavgat Kıyı Kesimi Alan Kullanımlarının Kıyı Planlaması ve Yönetimine Yönelik Değerlendirilmesi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2), 169-178, https://dergipark.org.tr/tr/pub/akdenizfderg/issue/1571/19462
[11] Atik, M. (2019). Antalya Akdeniz Örnekleri İle Kırsal Kültürel Peyzaj Karakterleri, Peyzaj Araştırmaları ve Uygulamaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 18-25.
[12] Davis, P. H. (1965-1982). Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. I-IX Edinburgh Univ. Press, Edinburgh, England.
[13] Davis, P. H., Mill, R. R. & Tan, K. (1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. X Edinburgh Univ. Press, Edinburgh, England.
[14] Güner, A., Özhatay N. T. & Başer, K. H. C. (2000). Flora of Turkey and The East Aegean Islands.
[15] Heywood, V. H. & Tutin, G. T. (1964-1981). Flora Europaera, Vol. I-V. Cambridge Univ. Press, Cambridge, U.K.
[16] Pignatti, S. (1982). Flora D’Italia, Vol. 1-3, Roma, İtalya.
[17] Anonim (2022). https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/ S. Erişim Tarihi: 16.03.2022
[18] Anonim (2022). Google Earth Pro. https://www.google.com/intl/tr/earth/versions/#earth-pro
[19] Dindaş, F. & Emre, Y., (2020). Kırkgöz Su Kaynakları ve Çırnık Köprüsü Arasında Yaşayan Pseudophoxinus antalyae, Bogutskaya, 1992’nın Kas Dokusunda Bazı Ağır Metal Düzeylerinin Araştırılması, Lımnofısh-Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research 6(3):261-269, ISSN: 2148-9300 / 2149-4428
[20] Altuntaş, A., Benliay, A. & Ortaçeşme, V. (2011). Antalya Kentsel Gelişiminin Lara Kumul Ormanları Üzerine Etkileri, Conference: I. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu: Kahramanmaraş.
[21] Anonim (2022). http://obanettr.org/default.asp?baslik=laraperakende_kumullari&page=2&a=83&b=1&c=83 S. Erişim Tarihi: 18.03.2022
[22] Anonim (2022). http://obanettr.org/images/pdf/64.pdf S. Erişim Tarihi: 18.03.2022
[23] Vuruşkan, A. & Ortaçeşme, V. (2009). Antalya Kentindeki Doğal Sit Alanlarına İlişkin Sorunların İrdelenmesi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2), 179-190, https://dergipark.org.tr/tr/pub/akdenizfderg/issue/1571/19463
[24] Anonim (2022). https://www.tuik.gov.tr/ S.Erişim Tarihi: 17.03.2022
[25] Özdede, S., Hazar Kalonya D. & Aygün A. (2021). Pandemi Sonrası Dönemde Kişi Başına Düşen Kentsel Yeşil Alan İhtiyacını Yeniden Düşünmek, İdealKent, Sayı: Covıd-19 Sonrası Kentsel Kamusal Mekânların Dönüşümü, 362-388, https://doi.org/10.31198/idealkent.843386
[26] Olgun, R. (2019). Evaluation of Pedestrianized Streets in Terms of Landscape Design and User Satisfaction: The Case of Antalya-Şarampol Street, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21 (2), 327-335. DOI: https://doi.org/10.24011/ barofd.541874
[27] Eskin, B. & Doğanay, S. (2019). Aksaray İli Örneği ile Öngörülen ve Mevcut Yeşil Alan Varlığının İncelenmesi, Kent Akademisi, Cilt:12 Sayı:14, ISSN:1309-0550
[28] Koçan, N. (2021). Bayburt Kenti Kentsel Açık Yeşil Alan Yeterliği Üzerine Bir Araştırma, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 33 (1), 21-29, https://dergipark.org.tr/tr/pub/fufbd/issue/60456/799691
[29] Ortaçeşme, V., Karagüzel, O., Atik, M. & Sayan S. (2000). Antalya Kentinin Aktif Yeşil Alan Varlığı Üzerinde Bir Arastırma, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (1), 11-22, https://dergipark.org.tr/tr/pub/akdenizfderg/issue/36152/406330
[30] Manavoğlu, E. & Ortaçeşme, V. (2015). Antalya kenti yeşil alanlarının çok ölçütlü analizi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1), 11-19, https://dergipark.org.tr/tr/pub/akdenizfderg/issue/25317/267424
[31] Akpınar, A. & Cankurt, M. (2015). Türkiye'de Kişi Başına Düşen Yeşil Alan Miktarı ile Ölüm Oranı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12 (2), 101-107, https://dergipark.org.tr/tr/pub/aduziraat/issue/26415/278100
[32] Aksoy, Y. & Akpınar, A. (2011). Yeşil Alan Kullanımı ve Yeşil Alan Gereksinimi Üzerine Bir Araştırma İstanbul İli Fatih İlçesi Örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10 (20), 81-96, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ticaretfbd/issue/21360/229124
[33] Kocakaya, M. & Kocatürk, F. (2017). Kilis’de Açık Yeşil Alanlar ve Park Nitelikleri, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 7, Sayı 16, 80-94, DOI:10.16950/iujad.340424.
[34] Yücesu, Ö., Korkut, A. & Kiper, T., (2017). Kırklareli Kent Merkezinin Açık ve Yeşil Alanların Analizi ve Bir Sistem Önerisi, Artium. Cilt 5, Sayı 2, 22-37. ISSN : 2147-6683, https://hdl.handle.net/20.500.11776/1022
[35] Atabeyoğlu, Ö. & Bulut, Y. (2013). Ordu kenti mevcut yeşil alanlarının değerlendirilmesi, Akademik Ziraat Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 67-76, ISSN: 2147-6403 http:// azd.odu.edu.tr
[36] Doğan, M. (2018). Antalya Şehrinin (Muratpaşa, Kepez, Döşemealtı, Aksu, Konyaaltı) Gelişmesinde Etkili Olan Faktörler, International Journal of Geography and Geography Education (IGGE). Sayı 38, 187-201, https://doi.org/10.32003/iggei.426712
[37] Selim, C. & Atabey, S. (2020). Kentsel Yol Ağaçlandırmalarının Sağladığı Faydaların Belirlenmesi: Antalya Atatürk Bulvarı Örneği, Bursa Uludag Üniv. Ziraat Fak. Derg., 34(Özel Sayı), s. 235-247, e-ISSN 2651-4044.
[38] Zeğerek, P. & Ortaçeşme, V. (2017) Yeşil Alanların Kent Turizmine Katkısının Antalya Örneğinde İncelenmesi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 30, Sayı 3, 205-212. DOI:10.29136/mediterranean.359813
[39] Anonim (2022). https://www.zeytinpark.com.tr/TR/hakkimizda S. Erişim Tarihi: 18.03.2022
[40] Alpaslan, A. Ö. & Ortaçeşme, V. (2019). Antalya Kentinde Enerji Etkin Planlama Kapsamında Yeşil Altyapının Yeri ve Önemi, Peyzaj Araştırmaları ve Uygulamaları Dergisi, 1 (2), 31-37, https://dergipark.org.tr/tr/pub/paud/issue/51351/657184