Talat Mümtaz (Yaman) ve Doğruluk Gazetesi’ndeki Kastamonu Tarihine Ait Yazıları (23 Teşrin-i Evvel-22 Kanun-ı Evvel 1930)

Kastamonu doğumlu olan Talat Mümtaz, bir süre ilkokul ve lise öğretmenliği yapmış, yurdun çeşitli şehirlerinde Milli Eğitim Müdürlüğü ve Kastamonu Abdurrahmanpaşa Lisesi Müdürlüğü görevlerinde bulunduktan sonra, memuriyetten ayrılarak ticari hayata atılmıştır. Ticaret hayatında da memuriyette olduğu gibi üstün başarı göstermiş; birçok şirket kurarak, yöneticiliğini yürütmüştür. Talat Mümtaz, Halk Bilgisi Derneği ve Halkevleri dönemlerinde çok iyi bir folklor derlemeci ve araştırmacısıydı. Kastamonu tarihi ve Türk kültürüyle ilgili birçok eser vermiştir. Ticarete atıldıktan sonra işlerinin çokluğu sebebiyle Kastamonu kültür hayatıyla eskisi kadar ilgilenememiş, İstanbul’da şirketlerinin işlerini takip etmiştir. Şimdiye kadar Kastamonu tarihine ilişkin çeşitli ve teferruatlı çalışmalar, gerek akademik camiada, gerekse bu işe meraklı araştırmacılar tarafından yapılmıştır. Bu çalışmaların özellikle son yıllarda arttığı bir vakıadır. Kastamonu kent tarihine ilişkin yeni belgeler bulundukça ve yapılan arkeolojik kazılar neticesinde ortaya çıkarılan yeni obje ve yerleşim kültürleri de bu tarih yazımını devam ettirecektir. Türkiye’de özellikle kent tarihi çalışmaları son yıllarda hızlı bir artış göstermiş ve her kent gibi Kastamonu tarihi üzerine de bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda, Cumhuriyet döneminde geniş ve kapsamlı bir Kastamonu tarihini yazmayı başaran ve kendisi de Kastamonulu olan Talat Mümtaz (Yaman) üzerinde durulmaya değer bir şahsiyettir. Onun, özellikle Cumhuriyetin ilk yıllarında Kastamonu’da çıkan Doğruluk Gazetesinde, Kastamonu tarihine ilişkin yazı dizisi, kent tarihi yazımı için incelenmesi gereken mühim bir çalışmadır. Yine onun Paflagonya adlı eseri de bu alanda kaleme alınmış en önemli çalışmalardan birisi olup başucu kaynağıdır. Bu çalışmada Talat Mümtaz ve 23 Ekim 1930 ve 22 Aralık 1930 tarihleri arasında Kastamonu’da çıkan Doğruluk Gazetesindeki yazı dizisi ele alınmaya ve değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Talat Mümtaz, Kastamonu, Kent Tarihi

PDF

___

Ak, Mahmut (2006), TDV. İA, “İbrahim Hamdi” maddesi, C. 21, İstanbul, s. 314-316. Akyıldız, Ali (2006), TDV. İA, “Osmanlılar” maddesi, C. 33, İstanbul, s. 506-509. Çelebi, Ercan(2014), “Milli Mücadelede Kastamonu”, CTAD, Yıl: 10, Sayı: 19, Bahar, s. 105-117. Dede-torun “Talat Mümtaz”lardan Sepetçioğlu’na, Müzikten Kastamonuspor’a, Ticaretten Dernekçiliğe, Yeni Kastamonu. Com, 20 Şubat Pazartesi, Yıl: 13, S. 4963. Demircioğlu, Aziz (1973), 100 Yıllık Kastamonu Basını (1872-1972), Kastamonu. Ertaş, M. Yaşar (2015); “Osmanlı Seferlerinde Olağandışı Bir Kışlak: Kastamonu”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 18, 137-149. Eyupgiller, Kutgün ve Topçubaşı, Mine (2008), “Kastamonu’da 19. Yüzyıl Ticaret Yapıları”, METU JFA, 2008/2 (25,2) 1-20. Işık, İhsan (2007), Türkiye Edebiyatçıları ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, Elvan Yayınları, C. 9, s. 3808. İbret, Ünal; Aydınözü Duran ve Uğurlu Mustafa (2015), “Kastamonu Şehrinde Kültür ve İnanç Turizmi”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı:32, Temmuz. Küçük, Nail (2014), Kastamonu Gezi Rehberi, Amaç Matbaası, İstanbul. Milliyet Gazetesi (28. 04. 1975), s. 5. Özkaya, Yücel (2006), TDV. İA, “Mütesellim” maddesi, C. 32, İstanbul, s. 203-204. Şahin, Burhan (2009), “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kastamonu Nüfusu”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, S.17, Temmuz- Ağustos, s. 1-10. Talat Mümtaz (10 Teşrini Sani 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 19, s. 2. Talat Mümtaz (11 Kanunu Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihîyesin”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 26, s. 2. Talat Mümtaz (13 Teşrini Sani 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 21, s. 2. Talat Mümtaz (22 Kanunu evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 29, s. 2. Talat Mümtaz (23 Teşrini Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 15. s. 2. Talat Mümtaz (27 Teşrini Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 17, s. 2. Talat Mümtaz (27 Teşrinisani 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 22, s. 2. Talat Mümtaz (4 Kanunu Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 24, s. 2. Talat Mümtaz (6 Teşrini Sani 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 18, s. 2. Talat Mümtaz (8 Kanunu Evvel 1930), “Kastamonu’nun Ahvâli Tarihiyesi”, Doğruluk, Sene: 1, Numara: 25, s. 2. Tan, Nail (1975), “Talat Mümtaz Yaman”, Türk Folkloru Araştırmaları Yıllığı, Ankara Üniversitesi Basımevi, s. 207-208. Tan, Nail (2005), “Kastamonulu Âşık Kemali Bibliyografyası”, Kültür Evreni, Sayı: 23, s. 52-58. Tan, Nail ve Tan, Özdemir (2004), Gurur Kaynağımız Kastamonulular II, BRC Basım, Ankara. Yakupoğlu, Cevdet (2008), “Selçuklu ve Beylikler Dönemi Kastamonu Yer Adları: Meyve İle İlgili Olanlar” Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt/Volume XXIII, Sayı/Number 2, Aralık/December 2008, s. 159-184. Yaman, Talat Mümtaz (1935), Kastamonu Tarihi I “XV. asrın sonlarına kadar” , Ahmet İhsan Matbaası. Yaman, Talat Mümtaz (1935), Aşık Kemali, Hayatı ve Eserleri, Vilayet Matbaası, Kastamonu. Yılmaz, M. Serhat (2016), “Açıksöz Gazetesinde Yazı Yazan Önemli Şahsiyetler”, Milli Mücadelenin Anadolu’daki Basın Bayraktarı Hüsnü Açıksöz, 1896-1939, Yayına Hazırlayan, Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, I. Baskı, İstanbul. Yücel, Yaşar, Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar I, TTK, Ankara 1991.