Yapı Geçerliliği İçin Doğrulayıcı Faktör Analizi: Uygulamalı Bir Çalışma

Bilimsel çalışmalarda güvenilir sonuçlar elde edebilmek ve standart ölçümler sunabilmek için çalışmada kullanılanölçme aracının geçerli olması gerekmektedir. Bu çalışmada Maslach tükenmişlik ölçeğinin yapı geçerliliği testedilerek bir yapısal eşitlik modeli önerilmiştir. Verilerin analizinde IBM SPSS ve AMOS istatistik paketprogramları kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre; ölçeğin üç faktör altında toplandığı ve toplamvaryansın % 42.38’ini açıklayabildiği elde edilmiştir. Güvenilirlik analizi sonucunda Cronbach-α katsayısına göre,ölçeğin yüksek bir güvenilirlik düzeyine sahip olduğu belirlenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi ile tek faktörlü,birinci düzey çok faktörlü ve ikinci düzey çok faktörlü modeller ayrı ayrı incelenmiştir. Elde edilen uyumindekslerine göre; bu ölçeğin modellenmesinde modifiye edilmiş birinci düzey çok faktörlü modelin kullanılmasıönerilmektedir.

Confirmatory Factor Analysis for Construct Validity: An Applied Study

In order to obtain reliable results and to provide standard measurements in scientific studies, the measurement tool must be valid. In this study, construct validity of the Maslach burnout scale was tested and a structural equation model was proposed. IBM SPSS and AMOS statistical package programs were used to analyze the data. According to the results obtained in the study; the scale was collected under three factors and 42.38% of the total variance could be explained. As a result of the reliability analysis, it was determined that the scale has a high reliability level according to the Cronbach-α coefficient. One-factor, first-level multi-factor and second-level multi-factor models were examined separately by confirmatory factor analysis. According to the obtained fit indices; it is suggested to use a modified first-order multi-factor model in this scale model.

PDF

___

Özdamar K. 2016. Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek Ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi IBM SPSS, IBM SPSS AMOS ve MINITAB Uygulamalı, Nisan Kitabevi, 286s. Eskişehir.
Çelik H.E., Yılmaz V. 2016. Yapısal Eşitlik Modellemesi, Temel Kavramlar, Uygulamalar, Programlama, Anı Yayıncılık, 247s. Ankara.
Wold H.O.A. 1954. Causality and Econometrics, Econometrica, 22: 162-177.
Blalock H.M. 1971. Causal Models Involving Unmeasured Variables in Stimulus-response Situations, in Causal Models in the Social Sciences, New York:McGraw-Hill, 335–347.
Malaeb Z.A., Summers, J.K., Pugesek, B. H. 2000. Using Structural Equation Modeling to Investigate Relationships Among Ecological Variables, Environmental and Ecological Statistics, 7 (1): 93-111.
Sönmez F., Ülker M. 1999. Tir Buğdayında Tane Verimi ile Bazı Verim Öğeleri Arasindaki İlişkiler, Turkish Journal of Agriculture and Foresty, 23: 45-52.
Yılmaz V. 2004. LISREL ile Yapısal Eşitlik Modelleri: Tüketici Şikâyetlerine Uygulanması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1): 77-90.
Kılınç M. 2006. Dinlenme Evinin Çevresel Özelliklerinin ve Mekana Bağlanmanın Yaşlının Hayat Doyumu Üzerindeki Etkileri, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 93s, Ankara.
Yılmaz V., Çelik H.E. 2005. Bankacılık Sektöründe Müşteri Memnuniyeti ve Bankaya Bağlılık Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modelleriyle Araştırılması, VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, 26-27 Mayıs 2005, İstanbul.
Alkan N. 2004. Bilişsel Değerlendirmeler, Duygular ve Başa Çıkma: Yapısal Eşitlik Tekniği ile Etkileşimsel Stress ve Başa Çıkma Modelinde İncelenmesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 153s, Ankara.
Şimşek G.G, Noyan F. 2008. İlçelerin Gelişmişlik İndekslerinin Oluşturulmasında Çok Aşamalı Doğrulayıcı Faktör Analizi Yaklaşımı, İstatistikçiler Dergisi, 7 (2): 113-117.
Çerezci E.T. 2010. Yapısal Eşitlik Modelleri ve Kullanılan Uyum İyiliği İndekslerinin Karşılaştırılması, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 167s, Ankara.
Marsh H.W., Morin A.J., Parker P.D., Kaur G. 2014. Exploratory Structural Equation Modeling: An Integration of the Best Features of Exploratory and Confirmatory Factor Analysis, Annual Review of Clinical Psychology, 10: 85-110.
Alkış, N. 2016. Bayes Yapısal Eşitlik Modellemesi: Kavramlar ve Genel Bakış, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 2 (3):105-116.
Karagöz Y., Ağbektaş A. 2016. Yapısal Eşitlik Modellemesi ile Yaşam Memnuniyeti Ölçeğinin Geliştirilmesi; Sivas İli Örneği, Bartın Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, 7 (13): 274- 290.
Karagöz Y., Kıngır S., Güvendi F. 2016. Yapısal Eşitlik Modellemesi ile Hasta Memnuniyeti Ölçeğinin Geliştirilmesi, Bartın Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, 7 (13): 140-158.
Uygungil S. 2017. Pozitif Psikolojik Sermaye ile Çalışan Tutumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Adana İlinde Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 258s, Erzurum.
Samancı S. 2017. Örgütsel ve Kişisel Öncülleri Bağlamında Örgütsel Vatandaşlık Davranışı: Bir Model Testi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 210s, Ankara.
Topcu M.K., Beğenirbaş M., Turgut E. 2017. Örgütsel Sinizm, Zorunlu Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ve İş Tatmininin Bireysel İş Performansına Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik İmalat Sanayide Bir Uygulama, Yönetim ve Ekonomi, 24(2):505-522.
Kıran E. 2017. Örgütsel Sinizm ve İşe Gömülü Olmanın Psikolojik Sermaye ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkideki Aracılık Rolü: Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 118s, Hatay.
Maslach C., Jackson SE. 1981. The Measurement of Experienced Burnout, Journal of Occupational Behaviour, 2(1): 99-113.
Maslach C., Schaufeli WB., Leiter MP. 2001. Job Burnout, Annual Review Psychology, 52 (1): 397-422.
Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. 2013. Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri, 7. Baskı, Hatipoğlu Yayınevi, 208s, Ankara.
Büyüköztürk Ş. 2011. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum, PegemYayıncılık, 216s, Ankara.