Kahramanmaraş İlinde Bina İçi Mevsimsel Radon Gazı Aktivitesi Ölçümü

Radon gazı $(^{222}Rn); ^{238}U$ doğal radyoaktif serisinde bulunan kokusuz, tatsız ve renksiz bir gazdır. 226Ra’nın kız çekirdeği olan 222Rn, 5.490 MeV enerjili alfa parçacıkları yayımlayarak bozunur. Alfa parçacıkları en yüksek iyonlaştırmaya sahip parçacıklar olduğu için radon gazının solunması ciddi akciğer hastalıklarına neden olabilir. Günlük hayatımızda maruz kaldığımız radyasyon dozunun %54’ünün özellikle 222Rn’den kaynaklandığı bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) ve ABD Çevre Koruma Ajansı’na (EPA) göre; radon gazı, sigaradan sonra akciğer kanserinin ikinci önde gelen sebebidir. Bu çalışmada Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ), Avşar Yerleşkesi’nde bulunan tüm binalarda bina içi, mevsimsel olarak radon gazı aktivitesi DURRIDGE Rad7 elektronik radon dedektörü kullanılarak ölçüldü. Bu çalışmada amaç, tüm çalışanlar ve öğrencilerin sağlık açısından ne kadar risk altında olduğunu tespit etmektir. Bina içi kışlık radon konsantrasyon değerleri 8, 52 ±3,24 Bq $m^{-3}$ ile 53,12±16,46 Bq $m^{-3}$ arasındadır. Yazlık radon konsantrasyon değerleri 4,74±1,34 Bq $m^{-3}$ ile 22,79±9,28 Bq$m^{-3}$ arasındadır. Bu değerler tavsiye edilen sınır değerlerin altındadır.

Seasonal Indoor Radon Gas Activity Measurement in Kahramanmaraş Province

Radon gas $(^{222}Rn)$; It is an odorless, tasteless and colorless gas in the natural radioactive series $^{238}U$. Radon gas is the daughter core of $^{226}Ra. ^{222=$Rn decays by emitting alpha particles with an energy of 5.490 MeV. Since alpha particles are the particles with the highest ionization, inhalation of radon gas can cause serious lung disease. It is known that 54% of the radiation dose we are exposed to in our daily lives is caused by $^{222}Rn$. According to World Health Organization (WHO) and the US Environmental Protection Agency (EPA), Radon is the second leading cause of lung cancer after smoking. In this study, seasonal Radon gas activity in all buildings in Kahramanmaraş Sütçü İmam University (KSÜ) Avşar campus was measured using DURRIDGE Rad7 electronic radon detector. The purpose of this study is to observe the health risk of all employees and students. The winter radon concentration in indoor samples varies from 8.52±3.24 Bq $m^{-3}$ to 53.12±16.46 Bq $m^{-3}$. The summer radon concentration in indoor samples varies from 4.74±1.34 Bq $m^{-3}$ to 22.79±9.28 Bq$m^{-3}$. These values were found to be below the recommended limit values.

PDF

___

[1] Gillmore G.K., Phillips P.S., Denman A.R., Gilbertson D.D. 2002. Radon in the Creswell Crags Permian limestone caves. Journal of Environmental Radioactivity, 62 (2): 165– 179.
[2] Sandıkçıoğlu A. 2004. Afyon Deprem Fay Hattı Üzerinde Bulunan Kaplıca ve Kuyu Sularındaki Radon Değişiminin Ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, 1-112.
[3] Kuluöztürk M.F., Büyüksaraç A., Özbey F., Yalçın S. 2017. Determination of radon gas activity levels in drinking water in Ahlat/Bitlis. Bitlis Eren University, Journal of Science and Technology, 7(2): 104–107.
[4] Uyanık N.A., Akkurt I., Uyanık O. 2010. A ground radiometric study of uranium, thorium and potassium in Isparta, Turkey. Ann. of Geophys, 53: 25-30.
[5] Mavi B., Akkurt I. 2010. Natural radioactivity and radiation hazards in some building materials used in Isparta. Turkey. Rad. Phys. Chem., 79 (9): 933-937.
[6] Aközcan S. 2014. Annual effective dose of naturally occurring radionuclides in soil and sediment. Toxicologycal and Environmental Chemistry, 96 (3): 379-386.
[7] Akkurt I., Uyanık N.A., Günoğlu K. 2015. Radiation Dose Estimation: An In Vitro Measurement For Isparta-Turkey. International Journal of Computational and Experimental Science and Engineering, 1 (1): 1-4.
[8] Çetin B., Öner F., Akkurt I. 2016. Determination of Natural Radioactivityand Associated Radiological Hazard in Excavation Field in Turkey (Oluz Höyük). Acta Physica Polonıca A, 130 (1): 475-478.
[9] Seçkiner S., Akkurt I., Günoglu K. 2017. Determination of 40K concentration in gravel samples from Konyaaltı Beach, Antalya. Acta Physica Polonıca A, 132 (3-II): 1095-1097.
[10] Günay O., Aközcan S., Kulalı F. 2018. Bina İçi Radon Konsantrasyonlarının Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 13: 91-97.
[11] Durrani A.S., Ilic R. 1997. Radon Measurements by Etched Track Detectors: Applications in Radiation. Earth Sciences and Enviroment. World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd, England, 416 sayfa.
[12] Sarı S., Dizman S. 2020. Ovit Dağbaşı Gölü Çevresinden Alınan Toprak Örneklerinde Radyoaktivite ve Radyolojik Etkilerin Araştırılması. El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi, 7 (3): 1122-1130.
[13] UNSCEAR. 1998. United Nations Scientific Committe on the Effects of Atomic Radiation; Sources, Effects, and Risks of Ionizing Radiation. United Nations sales publication, No:E.88.IX.7.New York.
[14] Vural S.M. 2004. Yapı İçi Hava Niteliği Risk Süreci Modeli Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1-100.
[15] Değerlier M. 2007. Adana İli ve Çevresinin Çevresel Doğal Radyoaktivitesinin Saptanması ve Doğal Radyasyonların Yıllık Etkin Doz Eşdeğerinin Bulunması. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 1-175.
[16] Selçuk A.B. 1996. Elazığ Yöresindeki Evlerde Radon Gazı Ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, 1-78.
[17] Espinosa G., Golzarri J.I., Martinez T., Navarette M., Boggard J., Martinez G. 1996. Indoor $^{220} Rn$ and $^{222} Rn$ Concentration Mesurements Inside The Teotihuacan Pyramids Using NTD and E- PERM Methodoligies. Radiation Measurements, 40: 646-649.
[18] Planiniç J., Faj D., Vukoviç B., Faj Z., Radoliç V., Suveljak B. 2002. Radon exposure and lung cancer. Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, 256: 349-352.
[19] Kapdan E. 2009. Adapazarı Merkezi Kış Dönemi Radon Ölçüm ve Analizleri. İstanbul Teknik Üniversitesi, Enerji Enstitüsü, İstanbul, 1-91.
[20] Çıtlak K. 2018. Sakarya Üniversitesi Kampüs Bölgesinde Bina İçi Radon Konsantrasyonunun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fizik Anabilim Dalı, Sakarya, 1-69.
[21] Çelebi N. 1995. Çevresel Örneklerde Uranyum, Radyum ve Radon Ölçüm Tekniklerinin Geliştirilmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fizik Anabilim Dalı, İstanbul, 1-83.
[22] Kumbur H., Zeren O., Köksal M., Özçınar B. 1997. İçel’de Evlerde Radon Düzeylerinin Araştırılması. Ekoloji Çevre Dergisi, 25 (7): 25-31.
[23] Çelebi N., Taşdelen M., Özçınar B., Kopuz G. 2003. YTÜ Şevket Sabancı Kütüphanesi Radon Konsantrasyon Ölçümleri. VII. Ulusal Nükleer Bilimler ve Teknolojileri Kongresi, 15- 17 Ekim, Kayseri.
[24] Fişne A., Otken G., Çelebi N. 2005. Radon Concentration Measurements in Bituminous Coal Mines. Radiation Protection Dosimetry, 113 (2): 173-177.
[25] Baldık R., Aytekin H., Çelebi N., Ataksor B., Taşdelen M. 2006. Radon Concentration Measurements in the Amasra Coal Mine, Turkey. Radiation Protection Dosimetry, 118 (1): 122- 125.
[26] Yarar Y., Günaydı T., Çelebi N. 2006. Determination of Radon Concentrarations of the Dikili Geothermal Area in Western Turkey. Radiation Protection Dosimetry, 118 (1): 78-81.
[27] Aytekin H., Baldık R., Çelebi N., Ataksor B., Taşdelen M, Kopuz G. 2006. Radon Measurements in the Caves of Zonguldak (Turkey). Radiation Protection Dosimetry, 118 (1): 117-122.
[28] Değerlier M., Çelebi N. 2008. Indoor Radon Concentrations in Adana, Turkey. Radiation Protection Dosimetry, 131 (2): 259-264
[29] Aytekin H., Bayata S., Baldık R., Çelebi N. 2008. Radon Measurement in the Çatalağzı Thermal Power Plant, Turkey. Radiation Protection Dosimetry, 128 (2): 251-253.
[30] Baldık R., Aytekin H., Çelebi N. 2009. Radon Fluctuations in the Armutçuk Coal Mine, Turkey. Fresenius Environmental Bulletion, 18 (1): 87-91.
[31] Karakılıç V., Bayraktar G., Kürkçüoğlu M.E., Haner B., Yılmaz A. 2009. S.D.Ü. Bilgi Merkezi’nde Radon Ölçümleri. Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences, 13 (3): 201-207.
[32] Kürkçüoğlu M.E., Bayraktar G. 2012. Süleyman Demirel Üniversitesi’nde Bina İçi Radon Konsantrasyonlarının Nükleer İz Dedektörleri Kullanılarak Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16 (2): 167-183.
[33] Kürkçüoğlu M.E., Haner B., Yılmaz A., Toroğlu İ. 2009. Karaelmas Yerleşkesi Merkez Kütüphanesi Radon Ölçümleri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 4 (2): 177-188.
[34] George A.C. 2007. World History of Radon Research and Measurement from the Early 1900’s to Today. http://www.crcpd.org/radon/Radon_Bulletin/Nov ember07RB.pdf (Erişim tarihi: 29.03.2009).
[35] ICRP Publication 50. 1987. Lung cancer risk from indoor exposure to radon daughters. Annals of the ICRP, 17: 1-60.
[36] Avşar Y. 2015. Kahramanmaraş il merkezindeki bazı ilköğretim ve anaokullarında radon gazı ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş, 1-98.
[37] Kop A. 2010. Faylarla ilişkili jeotermal alanlarda radon gazı ölçümlerinin önemine ilişkin bir örnek, Hartlap kaplıcası, Kahramanmaraş. İstanbul Yerbilimleri Dergisi, 23 (1): 39-52.
[38] http://www.turkiyerehberi.gen.tr/sehirler/book/export/html/192.
[39] ICRP Publication 65. 1993. Protection Against Rn-222 at Home and at Work. Annals of the ICRP, 23 (2).
[40] Sannappa J., Chandrashekara M.S., Sathish L.A., Paramesh L., Venkataramaiah P. 2003. Study of background radiation dose in Mysore city. Karnataka State. India. Radiation Measurements, 37 (1): 55-65.
[41] Akyıldırım H. 2005. Isparta İli’nde Radon Yoğunluğunun Ölçülmesi ve Haritalandırılması. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
[42] NCRP. 1988. Measurements of Radon and Radon Daughters in Air. Report, 97, p174.
[43] Kürkçüoğlu M.E., Tozun F. 2015. Isparta İl Merkezindeki İş Yerlerinde Atmosferik Radon Ölçümleri. SDU Journal of Science (E-Journal), 10 (1): 62-74.
[44] Özkorcuklu S., Akyıldırım H., Çapalı V. 2006. Isparta İli’nde Radon Yoğunluk Ölçümleri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10 (3): 323-327.
[45] Kuluöztürk M.F., Büyüksaraç A., Özbey F., Yalçın S., Doğru M. 2019. Determination of indoor radon gas levels insome buildings constructed with Ahlat stone in Ahlat/Bitlis. International Journal of Environmental Science and Technology, 16: 5033-5038.
[46] Mıhcı M., Büyüksaraç A., Aydemir A., Çelebi N. 2010. Indoor and outdoor Radon concentration measurements in Sivas, Turkey, in comparison with geological setting. Journal of Environmental Radioactivity, 101: 952-957.
[47] Günay O., Aközcan S., Kulalı F. 2018. Bina İçi Radon Konsantrasyonlarının Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 13: 91-97.
[48] Mnich Z., Karpinska M., Kapala J., Kozak K., Mazur J., Birula A., Antonowicz K. 2004. Radon concentration in hospital buildings erected during the last 40 years in Białystok. Poland Journal of Environmental Radioactivity, 75 (2): 225–232.