Kahramanmaraş İli Yaban Hayatı Memeli Faunası

Yapılan literatür çalışmalarında Kahramanmaraş ilinde yayılış yapması muhtemel 39 memeli hayvan türü belirlenmiştir. 2016-2020 yılları arasında Kahramanmaraş ilinde ve kırsal alanlarında gerçekleştirilen bu çalışmada, 424 lokalitede toplam 55 gün arazi ve gözlem çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar sırasında, doğrudan gözlemler için türün görülmesinin yanı sıra dürbün, video kamera, DSLR kamera ve kamera tuzakları kullanılırken; dolaylı gözlem yöntemleri için ayak izleri, dışkı, ağaçların soyulması ve besin artıkları kullanılmıştır. Ayrıca yöre halkı ile anket çalışmaları yapılmıştır. Yapılan arazi ve gözlem çalışmaları sonucu, Kahramanmaraş ilinde 6 takım, 20 familyaya ait 33 memeli türü tespit edilmiştir. Bu çalışmada, yaban kedisi (Felis silvestris Schreber, 1777) ve çizgili sırtlanın (Hyaena hyaena (Linnaeus, 1758)) Kahramanmaraş ilinden ilk kez kaydı verilmiştir. Türlerin koruma durumları IUCN, BERN, CITES ve MAKK kriterlerine göre değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Biyoçeşitlilik, Memeli faunası, IUCN, Kahramanmaraş, Türkiye

Evaluation of Some Biomarkers in Carp (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758) Depending on Water and Sediment Pollution of Atatürk Dam Lake

In this study, some environmental pollution parameters of the Atatürk Dam Lake which is Turkey's largest artificial lake and meeting the irrigation and energy needs of Adıyaman and Şanlıurfa were evaluated with some biochemical data in the carp living in the lake and consumed economically by the public. Water, sediment and fish samplings were done simultaneously from Kahta and Bozova districts, where the Atatürk Dam Lake is located. Residue analyzes of various metals in water, sediment and muscle of carp samples were carried out together with some physicochemical parameters in the water. Total antioxidant capacity (TAC) and total oxidant scavenging capacity (TOSC) levels in liver, and activities of Na+/K+ATPase, Mg2+ATPase, Ca2+ATPase were determined in gill of the carp. As a result of the study, it was observed that Cd, Cr and Cu levels in water, Cd and Cu levels in sediment and Pb and Cd levels in carp exceeded the maximum acceptable concentrations. Among the biochemical parameters, oxidative stress index and TOSC level were found significantly higher in the liver of the fish in Kahta compared to those in Bozova. Na+/K+ATPase activity was significantly inhibited in the gill of the fish in Kahta. When all these pollution parameters and biochemical data are evaluated together, it can be said that the water, sediment and carp of Kahta are more contaminated with toxic metals than those in Bozova, and the carp are under oxidative stress, so they may be a threat to the health of the consumers hunted from this region.

Keywords:

Atatürk Dam Lake, total antioxidant capacity, ATPase, Cyprinus carpio,

PDF

___

Arslan A. 2016. Bozkır’ın Yırtıcı (Karnivor) Memelileri. Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır, 06-08 Mayıs 2016, Konya, 1393-1399.
Cole F.R., Reeder D.M., Wilson D.E. 1994, A Synopsis of Distribution Patterns and Conservation of Mammal Species. Journal of Mammalogy, 75: 266-276.
Musser G.G., Carleton, M.D. 2005. Mammals Species of the World a Taxonomic and Geographic Reference. Johns Hopkins University Press.
Eken G., Bozdoğan M., İsfendiyaroğlu S., Kılıç D. T. Lise, Y., 2006, Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları Kitabı. Doğa Derneği, Ankara.
Connor J.B., Colella J.P., Kahn P.L., Upham N.S. 2018. How Many Species of Mammals are There? Journal of Mammalogy, 99 (1): 1–14.
Yiğit N., Çolak E., Sözen M., Karataş A. 2006. Rodents of Türkiye, ‘Türkiye Kemiricileri’. Meteksan Co. Ankara. ISBN 9944-5560-0-9.
Kaya A., Tel A.Z., Avcı A., Ilgaz Ç., Özuslu E., Yağmur E.A., İzler F., Koç H., Toprak H.H. C., Sevgili H., Toyran K., Öztekin M., Kırmacı M., Üzüm N., Kaya R., Birecikligil S., Bozacı V. 2011. Memeli Hayvanlar (Mammalia). 483-524, İçinde: Gaziantep’in Biyolojik Çeşitliliği (Özuslu, E., Tel, A.Z., eds), Doğa Koruma Derneği Yayınları, Gaziantep. 568 p.
Turan N. 1984. Türkiye’nin Av ve Yaban Hayvanları. Memeliler. Olgun Kardeşler Matbaacılık Sanayi, Ankara, 177s.lt: 10, Sayı: 14, S.: 22-32 Bartın.
Akman Y. 1999. İklim ve Biyoiklim Metodları ve Türkiye İklimleri. Kariyer Matbaacılık Ltd. Şti., Ankara.
Çağatay A., Terzioğlu E., Ekmen Z. İ., Erdoğan E. 2012. Biyolojik Çeşitliliği İzleme ve Değerlendirme Raporu. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Lazer Ofset Matbaa Tes. Ltd. Şti., Ankara.
Kışlalıoğlu M., Berkes F. 1987. Biyolojik Çeşitlilik. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Önder Matbaası. 122 sf.
Morrison J.C., Sechrest W., Dinerstein E., Wilcove D.S., Lamoreux J.F. 2007. Persistence of Large Mammal Faunas as Indicators of Global Human Impacts. Journal of Mammalogy 88 (6): 1363-1380.
Kurtonur C., Özkan B., Albayrak İ., Kıvanç E., Kefelioğlu H. 1996. Türkiye Omurgalılar Tür Listesi; Memeliler (Mammalia). DPT/TBAG - Çevre Seksiyonu, Nurol Matb., Ankara, 1-23.
Demirsoy A. 2006: Rodents of Türkiye, Türkiye Kemiricileri. 154s., Meteksan Co. P.K. 105, 06572 Maltepe Ankara, Türkiye. ISBN 9944-5560-0-9.
Hızal E., 2008. Kapıdağ Yarımadası Memeli (Mammalia) Faunası. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. Cilt: 10, Sayı: 14, S.: 22-32 Bartın.
Can O.E., Togan I. 2009. Camera Trapping of Large Mammals in Yenice Forest, Turkey: Local Information Versus Camera Traps. ORYX, Cilt.43, ss.427-430.
Keten A. 2012. Düzce İli Kuş ve Memeli Türlerinin Tespiti. Düzce Ünv. BAP.
Keten A. 2017. Distribution and Habitat Preference of Roe Deer (Capreolus capreolus L.) in Düzce Province (Turkey). Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 67 (1): 22-28.
Özkazanç N.K. 2012. Sökü Yaban Hayatı Koruma Alanı’nda Tespit Edilen Büyük Memeli Hayvanlar. Bartın Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, Cilt:14, Sayı:21, Bartın.
Çam P., Ölmez İ. 2015. Sinop İli Memeli Hayvan Faunasının Değerlendirilmesi. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 5 (3): 9-16.
Yorulmaz T., Arslan N., 2020. Yozgat ili Memeli Faunası (Classis: Mammalia). BEÜ Fen Bilimleri Dergisi 9 (1): 194-203.
Toyran K. 2016. Predatory Mammal Species of Bitlis Province (Mammalia: Carnivora). Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech., 6 (2): 27-32.
Nabioğlu M., Keten A. 2016. Bolu-Yedigöller Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda Saf Meşe Meşceresinde Fotokapanla Tespit Edilen Memeli Türleri. Ormancılık Araştırma Dergisi (1) A, 1 (3): 62-68.
Beşkardeş V. 2016. Yedigöller Yaban Hayatı Geliştirme Sahasındaki İri Cüsseli Memeli Hayvanlar ve Sonbahar Dönemi Habitat Tercihleri. Ormancılık Dergisi 12 (1): 137-144.
Gözütok S. 2017. Mammalian Fauna of Bursa Province and Conversation Status of Species (Classis: Mammalia). International Journal of Agriculture and Wildlife Science, 3 (2): 120-130.
Toyran, K., Yorulmaz, T., Gözütok, S., 2017. Mammal Fauna of Ihlara Valley (Aksaray, Turkey). Bitlis Eren University Journal of Science and Technology, 7 (2): 108-114.
Toyran K., Adızel Ö. 2018. Contributions to the Mammal Fauna of Bitlis Province, Turkey. Bitlis Eren University Journal of Science and Technology, 8 (2): 90-94.
Algan Z. 2019. Düzce İli Memeli Biyoçeşitliliği ve Ekolojisi. Yüksek Lisans Tezi. Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Batman.
Karatay M. 2019. Bingöl İli Memeli Biyoçeşitliliği ve Ekolojisi. Yüksek Lisans Tezi. Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Batman.
Oğuz T. 2019. Batman İli Memeli Biyoçeşitliliği. Yüksek Lisans Tezi. Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Batman.
Selçuk A.Y., Kefelioğlu H., 2020. Samsun, Amasya, Tokat ve Eskişehir İlleri Memeli Faunası ve Türlerin Koruma Statüleri. KSÜ Tarım ve Doğa Derg. 23 (2):378-386.
Yiğit N., Çolak E., Sözen M., Özkurt Ş. 2003. A Study on the Geographical Distribution Along with Habitat Aspects of Rodents Species in Turkey. Bonn. Zool. Beitr. Bd.50, H.4, S.355-368.
Yüzbaş M.A., Benli O. 1995. Akdeniz Bölgesi Kemirgen (Rodentia) Faunası Üzerine Çalışmalar. Bitki koruma Bülteni, Cilt:35, No:1-2, pp:1-9.
Coşkun Y., Ulutürk S., Kaya A., Yürümez G. 2006. Kahramanmaraş Yöresi Nannospalax (Körfare)’larının (Rodentia: Spalacidae) Karyolojik Özellikleri. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran 2011, Kahramanmaraş.
Yiğit N., Çolak E., 1998. Contribution to the Geographic Distribution of Rodents Species and Ecological Analyses of Their Habitats in Asiatic Turkey. Tr. J. of Biology, 22 :435-446.
Köksalan E., 2010. Kahramanmaraş İlinin Yarasaları (Chiroptera) Üzerine Faunistik ve Ekolojik Çalışmalar. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, p.49.
Paşalı H., 2014. Türkiye’de Yaban Keçisi (Capra aegagrus aegragrus). Animal Health Prod. and Hyg., 3 (1): 245 -247.
Matur F., Çolak F., Sevindik M., Sözen M., 2011. Chromosome Differentiation of Four 2n =50 Chromosomal Forms of Turkish Mole Rat, Nannospalax nehringi. Zool. Sci. 28: 61-67.
Coşkun Y., Ulutürk S., Yürümez G., 2006. Chromosomal Diversity in Mole-rats of the Species Nannospalax ehrenbergi (Rodentia: Spalacidae) from South Anatolia, Turkey. Mammalian Biology -Zeitschrift für Säugetierkunde 71: 244-250.
Aşan B.N., Albayrak I., Gözütok S., 2011: Cytogenetic Study on Microtus guentheri (Danford & Alston, 1880) (Mammalia: Rodentia) from Turkey: Constitutive Heterochromatin Distribution and Nucleolar Organizer Regions. Folia Biol. 59: 35-40.
Albayrak İ., Özen A. S., Kitchener A. C., 2008. A Contribution to the Age-Class Determination of Martes foina Erxleben, 1777 from Turkey (Mammalia: Carnivora). Turk. J. Zool. 32: 147-153.
Kankılıç T., Kankılıç T., Sözen M., Çolak E., 2013. Genetic Diversity and Geographic Variation of Chromosomal Races of Nannospalax xanthodon (Nordmann, 1840) and Nannospalax ehrenbergi (Nehring, 1898) from Turkey, Revealed by RAPD Analysis. Acta Zool. Bulg., 65 (1): 45-58.
Demirsoy A., 1996. Türkiye Omurgalıları, Memeliler. 292s., Meteksan A.Ş. P.K. 105, 06572 Maltepe Ankara, Türkiye. ISBN 975-7746-24-X.
ÇDR, 2019. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/kahramanmaras_-cdr2019-20210125114604.pdf (Erişim tarihi: 08.12.2020.
Anonim, 2020.https://www.ogm.gov.tr/Sayfalar/Ormanlarimiz/Illere-Gore-Orman-Varligi.aspx? View=%7bD0BB52F8-FB84-4A81-936C-032103F8A8CE%7d&FilterField1=Title&FilterVal ue1=KAHRAMANMARAŞ (Erişim tarihi 08.12.2020).
Kryštufek B., Vohralík V., 2001. Mamamls of Turkey and Cyprus: Incectivora. Annales Majora, Koper.
Kryštufek B., Vohralík V., 2005. Mammals of Turkey and Cyprus. Rodentia I: Sciuridae, Dipodidae, Gliridae, Arvicolinae. Annales Majora, Koper.
Kryštufek B., Vohralík V., 2009. Mammals of Turkey and Cyprus. Rodentia II: Cricetinae, Muridae, Spalacidae, Calomyscidae, Capromyidae, Hystricidae, Castoridae. Annales Majora, Koper.
Wilson D.E., Reeder D.M., 2005. Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. 3rd Edition. Johns Hopkins University Press, Baltimore, Maryland, 2142 pp.
IUCN, 2020. https://www.iucnredlist.org/ (Erişim tarihi: 08.12.2020).