Orta Anadolu bölgesinde kiraz ağaçlarında zararlı meyve yazıcıböcek türlerinin (Coleoptera: Curculionidae: Scolytinae) tespiti, yoğunlukları ile önemli türün biyolojik kriterlerinin belirlenmesi
Bu çalışma 2008–2010 yılları arasında Orta Anadolu Bölgesi'nde kiraz bahçelerinde zararlı meyve yazıcıböcek türlerini, yoğunluklarını ve önemli türün mücadelesine esas biyolojik kriterlerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Sürvey çalışmaları Isparta (Uluborlu, Merkez (Sav), Atabey), Çankırı (Eldivan) ve Afyon (Sultandağı) illerindeki kiraz bahçelerinde yapılmıştır. Yazıcı böceklerin uçuş periyodu ve populasyon yoğunluğunun belirlenmesi için etil alkol içeren kırmızı yapışkan tuzaklar (Rebell rosso) kullanılmıştır. Bu çalışma ile kirazda bahçelerinde görülen meyve yazıcı böcek türleri olarak Scolytus rugulosus Müller, Xyleborus dispar Fabricius, Lymantor coryli Perris ve Taphrorychus villifrons Dufour belirlenmiştir. Önemli tür olarak belirlenen Scolytus rugulosus'un biyolojisine ait bazı biyolojik kriterler elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Scolytinae, yazıcıböcek, kiraz, Orta Anadolu, biyoloji, tuzak
Determination of density of fruit tree bark beetle species (Coleoptera: Curculionidae: Scolytinae) and biological data of important species harmful to cherry orchards in central Anatolia region
This study was carried out in central Anatolia region in 2008–2010. Surveys were conducted in Isparta (Uluborlu, Merkez (Sav), Atabey), Afyon (Sultandağı) and Çankırı (Eldivan) cherry orchards. In this study, species and density of bark beetles were determined in cherry orchards. Investigations were done by using red sticky traps (Rebell rosso) to determine important Scolytus species and densities in the cherry orchards in Central Anatolia. Traps baited with ethanol were used to determine flying period and population density of adult shothole borer species. In this study other than Scolytus rugulosus Müller, Xyleborus dispar Fabricius, Lymantor coryli Perris and Taphrorychus villifrons Dufour were observed. Scolytus rugulosus was as an important species and some of the biological data of this species were determined.
Keywords:
Scolytinae, bark beetle, cherry, Central Anatolia, biology, trap,
___
- Alkan B. 1964. Türkiye‟de Bitki Zararlısı Kabuk Böcekleri (Col.: Scolytidae) Faunası Üzerinde Çalışmalar. Ank. Ün. Zir. Fak. Yıllığı. Yıl: 14 Fasikül 3-4 345-401.
- Ak K. 2004. Fındık Bahçelerinde Zarar Yapan Kabuk Böcekleri (Col.: Scolytidae) Türlerinin Kitlesel Yakalama Yöntemi Üzerinde AraŞtırmalar (Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Samsun.
- Anonim 2001. Kiraz Bahçelerinde Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Tarımsal Arş. Gen. Müd. Bitki Sağlığı AraŞtırmaları Daire BaŞkanlığı Yayını. Ankara-2001.
- Anonim 2010. Tarımsal Yapı (Üretim, Fiat, Değer). T.C. BaŞbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. Yayın No: 2949
- Bora T. ve Karaca İ. 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yardımcı Ders Kitabı. Yayın No. 167, 43. s.
- Çakıcı M. 1982. Batı Anadolu Zeytin Ağaçlarında (Olea europa L.) Zarar Yapan Scolytidae (Coleoptera) Familyasına Bağlı Türler, Özellikle Phloetribus scarabaeoides Bern. (Filiz Kıran)‟in Yayılışı, Biyolojisi, Zararı Ve Doğal DüŞmanları Üzerinde Araştırmalar. Zirai Müc. ve Zirai Kar. Müd. İzmir Bölge Zir. Müc.ArŞ. Enst. Müd. ArŞ. Eserleri Serisi No:42
- Çelikel, N.M., Kural İ. 2007. Ege Bölgesinde Özellikle Kiraz ve Diğer Meyve Ağaçlarında Kurumaya Neden Olan Sitospora Kanseri. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri 2007, Isparta.
- Çınar M., Çimen İ., Bolu H. 2004. Elazığ ve Mardin İlleri Kiraz Ağaçlarında Zararlı Olan Türler, Doğal Düşmanları ve Önemlileri Üzerinde Gözlemler. Türkiye Entomoloji Dergisi. 2004, 28(3): 213-220.
- Doerr D. M., Brunner J. F., Smith T.J. 2008. Biology and Management of Bark Beetles (Coleoptera: Curculionidae) in Washington Cherry Orchards. Journal of the Entomological Society of British Columbia. IŞık M. 1984. Karadeniz Bölgesi Fındık Bahçelerinde Zarar Yapan Dalkıran, Xyleborus (Anisandrus) dispar Fabr. Coleoptera, Scolytidae) Böceğinin Biyolojisi ve Mücadele Metodları Üz. ArŞ. Tarım ve Köyişleri Bak. Samsun Böl. Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Araştırma Eserleri Serisi No: 30.
- Kaya M. 2004. Bursa ilinde Değişik Meyve Ağaçlarında Xyleborus dispar(F.) (Coleoptera: Scolytidae)‟ın Ergin Populasyonu Üzerinde Araştırmalar. Yüzüncü yıl Üniversitesi, Scolytidae)‟ın Ergin Populasyonu Üzerinde Araştırmalar. Yüzüncü yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi(J. Agric. Sci.)2004,14(2):113-117.
- Kaplan C., Yücel A. 2000. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Sert Çekirdekli Meyvelerde Zararlı Scolytus rugulosus Müller (Coleoptera:Scolytidae)'un Biyolojisi, Zarar şekli ve Yayılış Alanlarının Belirlenmesi.Türkiye Entomoloji Kongresi, 12-15 Eylül, 2000. Aydın.
- Özoğlu i., Uygun N. 1996. Doğu Akdeniz Bölgesi‟nde Ağaçların Kök Gövde ve Dallarında Zarar Yapan Böcek Türlerinin Saptanması. Türkiye 3. Entomoloji Kongresi, 24-28 Eylül 1996, Ankara. 410-414.
- Selmi E. 1998. Türkiye Kabuk Böcekleri ve SavaŞı. İstanbul Üniversitesi Yayın No:4042, Fen Bilimleri Enst. Yayınları No: 11, İstanbul, 159 s.
- Tezcan S., Civelek H.S. 1996. Kemalpaşa (İzmir) Yöresi Kiraz Ağaçlarında Zararlı Scolytus rugulosus'un YayılıŞı, Biyolojisi Ve Zararı Üzerinde Araştırmalar. Bildirileri, 135-142. Türkiye III. Entomoloji Kongresi Bildirileri, 24-28 Eylül, 1996, Ankara, 716 s. 24-28 Eylül Ankara.
- Ulusoy M. R., Vatansever G., Uygun N. 1999. UlukıŞla( Niğde) ve Pozantı(Adana) Yöresi Kiraz Ağaçlarında Zararlı Olan Türler, Doğal DüŞmanları ve Önemlileri Üzerindeki Gözlemler. Türkiye Entomoloji Dergisi, 23(2): 111-120.
- ISSN: 0406-3597
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1952
- Yayıncı: Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Sayıdaki Diğer Makaleler
Yasin ALPKENT, Özdemir ALAOĞLU, Hüseyin ÇETİN