Gürsel ÇETİN, Cemil HANTAŞ, İbrahim SÖNMEZ

Güney Marmara Bölgesi’nde Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin doğa koşullarında bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi

Bu çalışma, Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin her bir dölüne ait bazı biyolojik özelliklerini (ilk ergin, yumurta, larva ve pupa görülme tarihleri), döl sayısını ve kışladığı evreyi belirlemek amacıyla Yalova’da 2011–2013 yıllarında yapılmıştır. Domates üretim alanına asılan eşeysel çekici tuzaklarda ilk erginler 2011 yılında mayıs ayının sonu, 2012 yılında ise ilk haftasında görülmüştür. Doğa koşullarında kafeslerde yapılan çalışmada; yumurta, larva, pupa ve ergin evrelerinin ilk görülme tarihleri sırasıyla 01 Haziran 2011 ve 06 Mayıs 2012, 08 Haziran 2011 ve 12 Mayıs 2012, 22 Haziran 2011 ve 24 Mayıs 2012, 04 Temmuz 2011 ve 11 Haziran 2012 son görülme tarihleri ise sırasıyla 19 Ekim 2011 ve 20 Ekim 2012; 25 Ekim 2011 ve 24 Eylül 2012; 26 Kasım 2011 ve 07 Ekim 2012; 31 Aralık 2011 ve 31 Aralık 2012 olarak belirlenmiştir. Yine, bu çalışmada zararlının 4-5 döl verdiği ve kışı pupa döneminde toprakta geçirdiği saptanmıştır. Ortalama sıcaklık ve orantılı neme bağlı olarak en kısa döl süresi 25 gün ile temmuz ayına rastlayan üçüncü dölde, en uzun döl süresi ise 74 gün ile ekim, kasım ve aralık aylarına rastlayan tamamlanmayan dölde görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Domates, Tuta absoluta, biyolojik özellikler, Marmara Bölgesi

Determination of some biological characteristics of Tomato leaf miner, Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) under the field conditions in Southern Marmara Region

This study was conducted in order to determine some biological characteristics (dates of the first the appeared adult, egg, larvae and pupae) related to every generation of Tomato leaf miner [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)], number of generation and wintering stage in Yalova province in 2011-2013. The first adults on sexual attractive traps hanged in tomatoes growing area were caught in the last week of May in 2011 and in the first week of May in 2012. Likewise, in study carried out in cages under the field conditions; the appearance dates of the egg, larvae, pupae and adult stages were 01 June 2011 and 06 May 2012, 08 June 2011 and 12 May 2012, 22 June 2011 and 24 May 2012, 04 July 2011 and 11 June 2012 for the first time; 19 October 2011 and 20 October 2012, 25 October 2011 and 24 September 2012, 26 November 2011 and 07 October 2012, 31 December 2011 and 31 December 2012 for the last time, respectively. Also, it was determined that this pest gave 4-5 generation and overwintered in the soil in the pupal period. As depending on the average temperature and relative humidity, the shortest generation time was 25 days with the third generation in July and the longer generation time was 74 days with incomplete generation during October, November and December.

Keywords:

Tomato, Tuta absoluta, biological characteristics, Marmara Region,

PDF

___

Anonim 2010. http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul (Erişim tarihi: 20.05.2014).
Anonymous 2012. http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx (Erişim tarihi: 20.05.2014).
Barrientos Z. R., Apablaza H. J., Norero S.A. and Estay P.P. 1998. Threshold Temperature and Thermal Constant for Development of the South American Tomato moth Tuta absoluta (Mey.) (Lepidoptera: Gelechiidae). Cienciae Investigacion Agraria, 25:133-137. (CAB abstracts).
Braz J. 2000. Initial Studies of Mating Disruption of Tomato Moth, Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae) Using Synthetic Sex Pheromone. Journal of the Brazilian Chemical Society Chem. Soc., 11. No. 6, 621-628.
Çobanoğlu S. ve N. A. Kumral. 2014. Ankara, Bursa Yalova İllerinde Domates Yetiştirilen Alanlarda Zararlı ve Faydalı Akar (Acari) Biyolojik Çeşitliliği ve Popülasyon Dalgalanması. http://ziraat.uludag.edu.tr/akumral/papers/second_workpackage_discrimination_predator_parasitic_ turkey.pdf. (Erişim tarihi:11.07.2014).
Has A., Çalışkaner S., Dörtbudak N. ve Erdoğan P. 1996. Orta Anadolu Bölgesi'nde Solanaceae Familyası Bitkilerinde Zarar Yapan Patates Güvesi [Phthorimae Operculella (Zeller)]'Nin Yayılışı, Bulaşma Oranları, Yoğunlukları ve Zarar şekilleri ile Mücadelesine Esas Olacak Biyolojik ve Ekolojik Faktörlerin Saptanması ve Mücadelesi üzerinde araştırmalar (Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Sonuç Raporu).
Kansu G. A. (1988). Böcek Çevrebilimi. Birinci Birey Ekolojisi Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 1045 Ders Kitabı:302, Ankara. 274 s.
Karsavuran Y., Zeybekoğlu Ü., gahin F., Saygılı H. ve Özdemir N. 2009. Bursa İli Sanayi Domatesi Üretim Alanlarında Görülen Auchenorrhyncha (Homoptera) Türleri Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 46 (2): 117-122.
Kaya M. ve Kovancı B. 2000. Bursa Glinde YeGilkurt, Helicoverpa armigera Hüpner. (Lepidoptera: Gelechiidae)"nın Biyoloji Üzerinde Araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi. 10(1):37-43.
Kılıç T. 2010. First Record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica 38(3): 243-243.
Mamay M. ve Yanık E. 2012 Şanlıurfa"da Domates Alanlarında Domates güvesi [Tuta absoluta(Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)]"nin Ergin Popülasyon Gelişimi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2(3):189-198.
Moore J. E. 1983. Control of Tomato Leafminer (Scrobipalpula absoluta) in Bolivia. Tropical Pest. Management, 29: 231-238.
Patricia C. P. and Sánchez E. N. 2006. Effect of Two Solanaceous Plants on Developmental and Population Parameters of The Tomato Leaf Miner, Tuta absoluta (Mey.)(Lepidoptera: Gelechiidae). Neotropical Entomology, 35(5):671-676.
Potting R., 2009. Pest Risk Analysis, Tuta absoluta Tomato Leaf Miner Moth. Plant Protection Service of Netherlands. 24 p.
Şeniz 1992. Domates, Biber ve Patlıcan Yetiştiriciliği TAV Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı Yayınları, Yayın No:26, Yalova 1992, 48 s
Torres J. B., Farıa C. A., Evangelısta J.R. and Pratıssol D. 2001. Within-Plant Distribution of The Leaf Miner Tuta absoluta (Mey.) Immatures in Processing Tomatoes, with Notes on Plant Phenology. Internatıonal Journal of Pest Management, 47(3) 173-178.
Vercher R, Calabuig A, and Felipe C. 2010. Ecologı´a, Muestreos Yumbrales de Tuta absoluta (Meyrick). Phytoma Espan~a. 217: 23-26.