12021

15-16. Yüzyılda Gemma’lar ve Sanata Yansımaları

Uygarlığın doğuşu ile başlayan taş oymacılık sanatı, başlangıcından itibaren insanoğlunun ilgisini çekmiş ve her dönemde sanatçıların ve sanatseverlerin ilgi odağında olmuştur. Erken dönemlerde yumuşak taşlar ile gerçekleştirilen bu sanat, zaman içerisinde değerli ve yarı değerli pek çok taş ile uygulanmış hatta cam ve deniz kabukları da bu teknikte kullanılan materyaller haline gelmiştir. Bu çalışmamızda kameo ve intaglio olmak üzere iki farklı teknikle üretilen gemmaların özellikle Rönesans dönemindeki çeşitli sanatlarda ve gündelik yaşam ölçeğinde kullanımı araştırılmıştır. İntagliolar daha çok işlevsel kullanıma yönelikken kameolar daha çok süs eşyası olarak kullanılmıştır ve bu nedenle kameoların ilk uygulamaları intagliolardan daha sonra gerçekleşmiştir. Doruk noktasına Yunan sanatı ile ulaşmış olan taş oyma sanatı Roma ve ardından Bizans döneminde de uygulanmaya devam etmiş, 6.yy’dan 15.yy’a kadar geçen süreçte ise bu alanda çok fazla faaliyet gösterilmemiştir. 15.yy’da oymacılık sanatı İtalya’da yeniden görülmeye başlanır ve özellikle Rönesans ve ardından da 18.yy’da büyük bir canlanma yaşar. Bu çalışma kapsamında incelediğimiz Rönesans döneminde kameo ve intagliolar, koleksiyonların nadide parçaları olarak koleksiyonerler tarafından özenle saklanmış, ve antik kameolar hem süs eşyalarında, hem freskler ve tablolarda, ayrıca çeşitli alçı süslemelerde neredeyse bütünüyle aslına sadık kalınarak tekrar edilmiştir. Aynı zamanda bu dönemde mücevher ustaları tarafından antik dönem mücevherleri kopyalanıp uyarlanmaya başlanmıştır. Çok başarılı bir şekilde uyarlanan bu kopyaları zaman zaman orijinallerinden ayırmak da oldukça zor olmuştur. Çalışma kapsamında tarihin her döneminde ilgi çeken ve kendine kullanım alanı bulan bu taşların özellikle Rönesans döneminde hangi alanlarda karşımıza çıktığı ve nasıl bir kullanım alanı olduğu araştırılmış ve elde edilen bilgiler ışığında dönem taş oymacılık sanatının genel bir değerlendirilmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kameo, İntaglio, Gemma, Taş Oyma, Rönesans

Gemmas in the 15th And 16th Centuries and Their Reflections in Art

The art of stone carving has always drawn the attention of humankind since the beginning of the civilization and it has been highly appreciated by the artists and the lovers of art throughout history. Stone carvings were made from soft stones in antiquity. In the course of time, a variety of other materials such as precious and semi-precious stones and even glass and shells were used in stone carving. This study aims to investigate the use of gemmas created via two different methods: cameo and intaglio, in different art forms and daily life during the Renaissance. Intaglios were mostly used for practical purposes while cameos were rather used as ornaments; therefore, the use of intaglios predates that of cameos. The art of stone carving which reached its peak with the Greek art, was continued to be practiced during the Roman and Byzantine periods, as well. However, from the 6th to the 15th century the art of stone carving was hardly practiced. Stone carving reemerged in the 15th century in Italy and immensely flourished firstly in the Renaissance and later in the 18th century. In this study, we analyzed the cameos and intaglios from the Renaissance period which were meticulously preserved by collectors as precious collection pieces. The antique cameos on the other hand, were almost completely reduplicated in ornaments, frescos, paintings, and different gypseries. Similarly, antique pieces of jewelry were copied and produced by lapidaries in the same period; in other words, slavish imitations were so successfully created that it seemed impossible to distinguish the copies from the original ones. Within the frame of this study, the above-mentioned stones, which have been highly regarded and widely used in many different ways for centuries, are analyzed in terms of their areas of use during the Renaissance period. Based on the collected data, a general overview of the art of stone carving is presented in this study.

Keywords:

Cameo, Intaglio, Gemma, Stone Carving, Renaissance,

PDF

___

Anonim, (1875), “Cameos”, The Art Journal, C.1, s. 343-345.
Aschengreen Piacenti Kirsten, John Boardman (2008), Ancient and Modern Gems and Jewels, Royal Collection Publications, London.
Cecilia, Carla (2015), A View of the Vatican, Edizioni Musei Vaticani, Italy.
Cooney, John D. (1968), “Intaglios, Cameos and Related Works”, The Bulletin of the Cleveland Museum of Art, 55(4), s. 113-119.
Condivi, Ascanio (2006), The Life of Michelangelo, (Çev. Charles Holroyd), e-book.
Cocks, A. Somers (1976), “Intaglios and Cameos in the Jewellery Collection of the V&A”, The Burlington Magazine, Vol:118, No.879, s. 366-376.
Davenport, Cyril-Gill, Francis (1901), “Cameos”, The Journal of the Society of Arts, 49 (2514), s. 141-152
Draper, J.D. (2008), “Cameo Appearances”, The Metropolitan Museum of Art, New York, s. 5.
Dunkelman, M. (2010), “From Microcosm to Macrocosm: Michelangelo and Ancient Gems”, Zeitschrift Für Kunstgeschichte, 73(3), s. 363-376.
Jaffe, David (1997), “Reproducing and Reading Gems in Rubens' Circle”, Studies in the History of Art, 54, s. 180-193.
Kris, Ernst. (1930), “Notes on Renaissance Cameos and Intaglios”, Metropolitan Museum Studies, 3(1), s. 1-13.
Lightbrown, Ronald, “The Medieval Craftsmen (800-1500)”, Jewellery (Makers, Motifs, History, Techniques), ed.Mary Chesshyre, Thames and Hudson, London.
McCrory, Martha (2000), “Cameos and Intaglios”, Art Institute of Chicago Museum Studies, 25(2), s. 55.
Miller, Judith (2004), 20th Century Glass, New York.
Neverov, Oleg (1979), “Gems in the Collection of Rubens”, The Burlington Magazine, V.121, No:916, s. 424+426-432.
Newman, Harold (2000), An Illustrated Dictionary of Jewelry, London.
Özer, Serkan (2019), Cameo Cam Tekniği Araştırma ve Uygulamaları, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Cam Anasanat Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Paolucci, Antonio (2011), Raphael’s Rooms, Edizioni Musei Vaticani, Vaticano.
Perry, Marilyn (1993), “Wealth, Art, and Display: The Grimani Cameos in Renaissance Venice”, Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 56, s. 268.
Phillips, Clare (1997), Jewelry: From Antiquity to the Present, Thames and Hudson, London.
Rambach, Hadrien (2011), “Apollon and Marsyas on Engraved Gems and Medals”, Jahrbuch für Numismatic und Geldgeschichte, 61, s. 131-132.
Rebecchini, Guido (2003), “Some Aspects of Cardinal Sigismondo Gonzaga’a Collection”, Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 66, s. 289.
Remington, Preston (1940), “The Milton Weil Collection of Cameos and Intaglios”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, Vol.35, No.4 (April), s.78.
Rubinstein, R, (1972), “The Treasure of Lorenzo the Magnificent, in Florence”, The Burlington Magazine, Vol:114, No. 836, s. 804-805+807-808.
Scarisbrick, Diana (1989a), “Renaissance and Baroque Jewels (1500-1714)”, Jewellery (Makers, Motifs, History, Techniques), ed.Mary Chesshyre, Thames and Hudson, London, s. 49-65.
Scarisbrick, Diana (1989b), “Elegance and Romanticism, Jewellery (Makers, Motifs, History, Techniques)”, ed.Mary Chesshyre, Thames and Hudson, London, s. 67-83.
Skult, Harald (1968), "Cameo" And "Chameleon": An Etymological Speculation”, Neuphilologische Mitteilungen, 69(2), s. 325-330.
Spier, Jeffrey (2014), “A Cameo From the Medici Collection”, Antike Kunst, Vol. 57, s. 72.
Sutherland, B. (2013), “Cameo Appearances on The Sistine Ceiling”, Source: Notes in the History of Art, 32(2), s. 12-18.
Szepe, Helena (2005-2007), “Venetian Miniaturists in the Era of Print”, The Books of Venice, Vol. 20, s. 51.
Thomas, Cecil (1912), “Gem Engraving”, Journal of the Royal Society of Arts, 60(3091), s. 359-371.
Uygun, Çilem (2016), “Silifke Müzesi’nden Mitolojik Figürlü Kameolar ve Gemmeler”, Cedrus IV, s. 219-242.
Vickers, Michael (1983), “The Felix Gem in Oxford and Mantegna’s Triumphall Programme”, Gazette des Beaux-Arts, s. 97-104.
Yalçınkaya, Merter (2013), Kameo Örneğinde Süstaşı İşlemeciliği, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tekstil ve Moda Tasarım Anasanat Dalı Yüksek Lisans Tezi.
Elektronik Kaynaklar - URL-1:https://www.metmuseum.org/art/collection/search/198283 (e.t.11.02.2021) URL-2:https://www.metmuseum.org/art/collection/search/198283 (e.t.11.02.2021)
URL-3: https://www.ashmolean.org/felix-gem (e.t. 10.02.2021) URL-4: https://www.wga.hu/index1.html (e.t.13.02.2021) URL-5: https://www.wga.hu/index1.html (e.t. 15.02.2021)