TÜRKİYE’DE FAİZ VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN FİSHER HİPOTEZİ KAPSAMINDA AMPİRİK OLARAK SINANMASI

Yapılan bu çalışmada, faiz ile enflasyon arasındaki ilişkiyi ele alan Fisher hipotezinin Türkiye için geçerliliği 2003:01 ve 2021:09 dönemleri arasındaki aylık verilerle incelenmiştir. İlk olarak incelenen değişkenlerin doğrusal olup olmadığı Hxarvey ve Lxeybourne (2007) ve Hxarvey vd. (2008) dxoğrusallık testleriyle sınanmıştır. Değişkenlerin doğrusal olmadığı bulgusu elde edilince Fisher hipotezinin test edilmesi için KSS (2006) doğrusal olmayan eşbütünleşme testi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, Türkiye için Fisher hipotezinin geçerli olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Bu durumda, Türkiye’de incelenen dönem içerisinde faiz ve enflasyon arasında uzun dönemli bir ilişki olmadığı ifade edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Fisher Hipotezi, Enflasyon, Faiz Oranı, Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi

EMPIRICAL TESTING OF THE RELATIONSHIP BETWEEN INTEREST AND INFLATION IN TURKEY WITHIN THE SCOPE OF FISHER HYPOTHESIS

In this study, the validity of the Fisher hypothesis, which deals with the relationship between interest and inflation, for Turkey was examined with monthly data between 2003:01 and 2021:09 periods. Firstly, whether the variables examined are linear or not, Harvey and Leybourne (2007) and Harvey et al. (2008) tested with linearity tests. CSR (2006) nonlinear cointegration test was used to test the Fisher hypothesis when the finding that the variables were not linear was obtained. As a result of the analysis, it was found that the Fisherhypothesis is not valid for Turkey. In this case, it is stated that there is no long-term relationship between interest and inflation in the analyzed period in Turkey.

Keywords:

Fisher Hypothesis, Inflation, Interest Rate, Nonlinear Cointegration Analysis.,

PDF

___

Ahmad, S. (2010). Fisher Effect In Nonlinear STAR Framework: Some Evidence From Asia, Economics Bulletin, 30(4), 2558–2566.
Bassil, C. (2010). An Analysis Of The Ex Post Fisher Hypothesis At Short And Long Term, Economics Bulletin, 30(3), 2388–2397. https://doi.org/10.14742/ajet.2029.
Bayat, T. (2011). Türkiye’de Fisher Etkı̇sı̇nin Geçerlı̇lı̇ğı̇: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Yaklaşımı, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(38), 47-60. https://doi.org/10.18070/euiibfd.00065.
Baktemur, F. İ. (2020). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan ülkelerde Enflasyon ve Faiz Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(3), 149–158.
Bocutoğlu, E. (2011). Makro İktisat, 8. Baskı, Murathan Yayınevi, Trabzon.
Bolatoğlu, N. (2006). Türkiye’de Enflasyon ve Nominal Faiz Oranları Arasındaki Uzun Dönemli İlişki: Fisher Etkisi, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 1–15.
Engle, R. F. & Granger, C. W. J. (1987). Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing, Econometrica, 55(2),251-276. doi.org/10.2307/1913236.
Evren, S. & Mucuk, M. (2019). Faiz ile Enflasyon Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi: Türkiye Örneği (1980-2018). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Prof. Dr. Fuat Sezgin Özel Sayısı, 180-187.
Fatima, N. & Sahibzada, S. A. (2012). Empirical Evidence Of Fisher Effect In Pakistan. World Applied Sciences Journal, 18(6), 770-773. https://doi.org/10.5829/idosi.wasj.2012.18.06.1118.
Fisher, I. (1930). The Theory of Interest, New York: The Macmillan Company.
Fisher, I. (1974). The Teory of İnterest, 8. Edition, Augustus M. Kelley.
Gök A. (2018). Türkiye İçin Fisher hipotezinin Geçerliliğinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
Gül, E. & Açıkalın, S. (2008). An Examination Of The Fisher Hypothesis: The Case Of Turkey, Applied Economics, 40(24), 3227–3231. https://doi.org/10.1080/00036840600994112.
Güriş, B., Yaşgül, Y. S. & Tiraşoğlu, M. (2016). An Empirical İnvestigation Of Purchasing Power Parity (PPP) For NORDIC Countries: Evidence From Linear and Nonlinear Unit Root Tests, International Journal of Economic Perspectives, 10(1), 131–137.
Harvey, D. I. & Leybourne, S. J. (2007). Testing for Time Series Linearity, Econometrics Journal, 10, 149-165.
Harvey, D. I., Leybourne, S. J. & Xiao, B. (2008). A Powerful Test for Linearity When the Order of Integration is Unknown, Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 12 (3).
İncekara, A., Demez, S. & Ustaoğlu, M. (2012). Validity Of Fisher Effect For Turkish Economy: Cointegration Analysis, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 396-405. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.09.1016.
Kapetanios, G., Shin, Y. & Snell, A. (2003). Testing for a Unit Root in The Nonlinear STAR Framework, Journal of Econometrics, 112, 359-379.
Kapetanios, G., Shin, Y. & Snell, A. (2006). Testing for Cointegration in Nonlinear Smooth Transition Error Correction Models, Econometric Theory, 22(2), 279-303. DOI: 10.1017/S0266466606060129.
Karluk, R. (2005). Cumhuriyet’in İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisi’nde Yapısal Dönüşüm, Beto Yayın, İstanbul, 10. Baskı, Eylül.
Kruse, R. (2011). A New Unit Root Test Against ESTAR Based on a Class of Modified Statistics, Statistical Papers, 52(1), 71-85.
Kurnaz, Ö. (2009). Türkiye’de Enflasyon ve Büyüme İlişkisi 1987-2006 Dönemi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Lebe, F. & Arda Özalp, L. F. (2016). Fisher hipotezinin Alternatif Faiz Oranları İle Türkiye Ekonomisi Açısından Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(1), 95–122. https://doi.org/10.24988/deuiibf.2016311460.
Luukkonen, R., Saikkonen, P., & Terasvirta, T. (1988). Testing Linearity Against Smooth Transition Autoregressive Models, Biometrika, 75(3), 491-499. doi.org/10.2307/2336599.
Mahdi, S. & Masood, S. (2011). The Long Run Relationship Between Interest Rates And Inflation In Iran: Revisiting Fisher’s Hypothesis, Journal of Economics and International Finance, 3(14), 705–712. https://doi.org/10.5897/jeif11.075. Okur, A. (2017). Türkiye Ekonomisinde Faiz Oranı ve Döviz Kurunun Enflasyon Hedefi Üzerine Etkisi, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 146–164.
Parasız, İ. (2009). Para Banka ve Finansal Piyasalar, 9. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa.
Saikkonen, P. (2005). Stability Results for Nonlinear Error Correction Models, Journal of Econometrics. 127(1) 69-81. doi.org/10.1016/j.jeconom.2004.03.001.
Sheefeni Sheefeni, J. P. (2013). Testing for the Fisher Hypothesis in Namibia. Journal of Emerging Issues in Economics, Finance and Banking (JEIEFB), 2(1), 571-582.
Sinan, O. B. (2019). Türkiye’de Faiz Oranı İle Enflasyon Oranı Arasındaki İlişki: 2006-2018. Sakarya İktisat Dergisi, 8(3), 200–221.
Songur, M. (2019). Fourier Yaklaşımı ile Fisher hipotezini Yeniden Gözden Geçirmek: Türkiye Örneği, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 1-15.
Terzi H. & Tütüncü A. (2017). Türkiye’de Üretici Fiyat Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: ARDL Sınırlı Testi Yaklaşımı, Sosyoekonomi Dergisi, 25. Sayı.
Tıraşoğlu, M. (2018). Fisher Hipotezinin MINT Ülkeleri İçin İncelenmesi : Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, 14(28), 31–43. https://doi.org/10.26650/ekoist.2018.14.28.0009.
Tsong, C. C., & Lee, C. F. (2013). Quantile Cointegration Analysis Of The Fisher Hypothesis. Journal of Macroeconomics, 35(1), 186–198. https://doi.org/10.1016/j.jmacro.2012.11.001.
Uğur, A., Künç, S., & Çelik, S. (2019). Türkiye’de Fisher hipotezinin Geçerliliği: Enflasyon Hedeflemesi Rejimi Sonrasına Yönelik Ekonometrik Bir Analiz, içinde F. Ş. Sökmen (Ed.), Finansal Piyasalar ve Para Politikası (1. Baskı, ss. 83–108). Akademisyen Kitabevi A.Ş.
Uğur, B. (2019). G-7 Ülkelerinde Enflasyon ve Faiz Haddi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Fisher Etkisi, Sakarya İktisat Dergisi, 8(2), 85–99.
Ünsal, E. (2007). Makro İktisat, 7. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara.
Yenice, S. & Yenisu, E. (2019). Türkiye’de Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranlarının Etkileşimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1065-1086.
Yılancı, V. (2009). Fisher hipotezinin Türkiye İçin Sınanması: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 205-213.
Zainal, N., Nassir, A. M. & Yahya, M. H. (2014). Fisher Effect: Evidence From Money Market In Malaysia, Journal of Social Science Studies, 1(2), 112-124. https://doi.org/10.5296/jsss.v1i2.4915.