Önder Volkan BAYRAKTAR, Görkem ÖZTÜRK, Doğan ARSLAN

Türkiye'de Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Üretimi ve Pazarlamasındaki Gelişmelerin Değerlendirilmesi

Tıbbi ve aromatik bitkiler, eski çağlardan beri alternatif tıp, sanayi, kozmetik gibi birçok alanda insanlar tarafından kullanılmaktadır. Günümüzde sentetik ve kimyasal ilaçların insan sağlığı üzerindeki yan etkileri nedeniyle, şifalı bitkilere olan talep artmıştır. Türkiye, coğrafi yapısı nedeniyle hem genetik çeşitlilik ve endemizm bakımından ve hem de birçok bitkinin gen merkezi konumunda olan bir ülkedir. Ayrıca, Türkiye, şifalı bitkiler ticaretinde dünyadaki en önemli ülkeler arasındadır. Ancak, tıbbi ve aromatik bitkilerin ihracatı konusunda Türkiye'nin yüksek potansiyeline rağmen istenilen seviyeye henüz ulaşılmamıştır. Tıbbi bitki ihracatı, 2012 yılından 2016'ya kadar %46 artışla 33.6 tondan 49.1 tona yükselmiştir. Aynı zamanda, tıbbi bitki ihracatının değeri, 2012-2016 yılları arasında %58 artarak 100 milyon ABD dolarından 158 milyon ABD dolarına yükselmiştir. Türkiye'de tıbbi bitki ithalatı ise 2012 yılında 16.9 ton iken 2016 yılında %50 artarak 25.5 tona ulaşmış durumdadır. 2012 yılında 25 milyon ABD doları olan tıbbi bitki ithalatının değeri, 2016 yılında %61 oranında artarak 41 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2016 yılında Türkiye'de en çok ihraç edilen şifalı bitkiler kekik, defne yaprağı, kimyon ve anasondur. 2016 yılında ithal edilen Türkiye'nin şifalı bitkileri incelendiğinde çörekotu, karabiber ve zencefil ilk üç sırada yer almaktadır. Bu çalışmada, seçilen yıllara göre Türkiye'nin ithalat ve ihracatında önemli olan bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin ihracat, ithalat değer ve miktarları incelenmiş ve bu tıbbi ve aromatik bitkilerin ihracatının artırılması için bazı öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

: Tıbbi ve aromatik bitkiler, Pazarlama

PDF

___

Arslan, N., Baydar, H., Süleyman, K., Karık, Ü., Şekeroğlu, N., Gümüşçü, A., 2015, Tıbbi Aromatik Bitkiler Üretiminde Değişimler ve Yeni Arayışlar, Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak 2015, Ankara, s: 483-507
Aydın, E., Yurum, Ç., Kevseroğlu, K., Seyis, F. 2014, Doğadan Yoğun Olarak Toplanan Pazar Payı Yüksek Olan Önemli Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Risk Durumları, 23–25 Eylül 2014, Yalova, Bildiriler Kitabı, s: 281-286
BAKA, 2012, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sektör Raporu, Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı, Aralık, 2012
Başer, H.C., Sustainable Wild Harvesting of Medicinal and Aromatic Plants: An Educational Aprroach, Harvesting On Non-Wood Forest Products, Seminar Proceedings, Menemen-İzmir, Turkey, 2000
Başer, K. H. C. (2001). Her Derde Deva Bir Bitki Kekik. Bilim ve Teknik Dergisi, 402, 74-77.
Başer, K. H. C., 2014. “Türkiye’nin Önemli Tıbbi ve Aromatik Odun Dışı Orman Ürünleri”, Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Eczacılık ve Ormancılıktaki Önemi Çalıştayı, İnönü Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Elâzığ Orman Bölge Müdürlüğü, Malatya
Bayramoğlu M.M., Toksoy D., Şen G., "Türkiye’de Tıbbi Bitki Ticareti", II. Ormancılıkta Sosyo- Ekonomik Sorunlar Kongresi, ISPARTA, TÜRKIYE, 19-21 Şubat 2009, ss.89-98
Binici, A. (2002). Baharat Değerlendirme Raporu. Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği, 1-37.
Faydaoğlu E, Sürücüoğlu MS (2011). Geçmişten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11(1), 52-67
Metin, İ., Güngör, H., Çolak, Ö.F., 2012, Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin İhracatı ve İthalatı, Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu 13-15 Eylül 2012 Tokat, s: 326-333
Özgüven, M., Sekin, S., Gürbüz, B., Şekeroğlu, N., Ayanoğlu, F., Ekren, S. (2005). Tütün, tıbbi ve aromatik bitkiler üretimi ve ticareti. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 1, 481-501
Öztürk, M., Temel, M., Tınmaz, 2014, Türkiye’de Kekik Üretim ve Pazarlaması, II. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu 23–25 EYLÜL 2014 Yalova
Öztürk, M., Temel, M., Tınmaz, A.B., Kil, L., 2012, Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Dış Ticaretimizdeki Yeri, Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu 13-15 Eylül 2012 Tokat, s:33-44
TUİK, 2016, Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr. [Erişim: Mart 2017]
Unctad, United Nations Conference on Trade and Development, http://unctad.org [Erişim: Mart 2017]. Yoğunlu A., 2011, Tunceli Ekonomik Değeri Olan Bitkiler Raporu, Sektörel Araştırmalar Serisi-5, Fırat Kalkınma Ajansı, 2011
Yücer, A., Altıntaş, G., 2012, Türkiye’nin Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Dış Ticareti, Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu 13-15 Eylül 2012 Tokat, s:55-63.