Muammer TEKATLI, Cevdet KILINÇ, Mehmet Akif ÇINKIR

Bazı Kışlık Nohut (Cicer arietinum L.) Hatlarında Bazı Tarımsal Karakterlerin ve Karakterler Arası İlişkilerin Belirlenmesi

Araştırma, 2012–2013 yıllarında Kahramanmaraş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü deneme alanında iki yıl süreyle yürütülmüştür. Denemede 8 hat ve 2 tescilli kontrol çeşidi (İnci ve Menemen-92) kullanılmış ve tesadüf blokları deneme deseninde dört tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Bu çalışmada verim, yüz tane ağırlığı, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, bitkide dal sayısı, çiçeklenme ve olgunlaşma gün sayısı özellikleri analiz edilmiş ve aralarındaki ilişki ortaya konulmuştur. İki yıllık birleştirilmiş ortalamalara göre en yüksek tane verimi 270.7 kgda-1 ile KMN 05589 hattından, en yüksek tane iriliği ise 53.3 g ile KMN 05-428 hattından elde edilmiştir. En yüksek bitki boyu 71.0 cm ile KMN 05-41 hattından elde edilmiş, KMN 05-589 hattı ise 44.2 cm ile ilk bakla yüksekliği açısından ilk sırada yer almıştır. Bitkide bakla sayısı açısından 19.8 adet tane ile KMN 05-428 hattı ilk sırayı almış, bitkide dal sayısı bütün hat ve çeşitlerde iki civarı bulunmuştur. En erken çiçeklenme 79 gün ile İnci çeşidinde, en erken olgunlaşma ise 122 gün ile Menemen-92 ve İnci çeşidinde gerçekleşmiştir. İstatistiksel olarak yüz tane ağırlığı, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, çiçeklenme ve olgunlaşma gün sayıları yönünden çeşit ve hatlar arasında önemli farklılıklar bulunmuştur. Verim yönünden çeşit x yıl interaksiyonu önemsiz çıkmıştır. Korelasyon analizi sonucuna göre ise; ilk bakla yüksekliği ile bitki boyu, çiçeklenme gün sayısı ile bitki boyu ve ilk bakla yüksekliği, olgunlaşma gün sayısı ile bitki boyu ve ilk bakla yüksekliği, olgunlaşma gün sayısı ile çiçeklenme gün sayısı arasında çok önemli ve pozitif ilişki saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Nohut, korelasyon, verim, hat, çeşit

PDF

___

Açıkgöz N. ve Açıkgöz N., 1994. Nohutta farklı ekim zamanı ve çeşitlerde verimin oluşmasında etkili olan özelliklerin Path analizi ile irdelenmesi. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, Bornova, İzmir
Açıkgöz N. ve Kıtıkı A., 1994. Nohutta F2 ve F3 generasyonlarında bazı özellikler arasındaki korelasyonun saptanması. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, Bornova, İzmir
Atmaca E., 2005. Eskişehir koşullarında bazı nohut çeşit ve hatlarında farklı ekim zamanı ve sıra arası mesafelerinin verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s.99
Babagil G.E., 2010. Muş ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(3): 181-186
Biçer B.T. ve Şakar D., 2003. Bazı nohut hat ve çeşitlerinde tarımsal karakterlerin belirlenmesi ve karakterler arası ilişkiler. Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, Cilt I: 499-503
Biçer B.T. ve Şakar D., 2003. F3 - F4 nohut genotiplerinde bazı tarımsal karakterlerin belirlenmesi. Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, Cilt I: 516-518
Encan G., Kaya M. ve Çiftçi C.Y., 2005. Nohutun Dünya ve Türkiye ekonomisindeki yeri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1): 19-29
FAO 2009. Faostat, Agriculture. http://www.fao. org/faostat
Muehlbauer F.J. and Singh K.B., 1987. Genetics of Chickpea. In: Saxena, M.C., Singh, K.B., (Eds.), The Chickpea, CAB. International, Wallingford, Oxon, Ox 108 DE, U.K., pp. 99-125
Özçelik H. ve Bozoğlu H., 2004. Nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin tane verimi ve bazı özellikler arasındaki ilişkiler ve kalıtım derecesinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(3): 8-13
Tolukan M. ve Engin M., 1990. Çukurova şartlarında uygun nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü
TÜİK 2009. Bitkisel Üretim İstatistikleri. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu. http:// www.tuik.gov.tr