İBN SA'D'IN HADİSÇİLİĞİ

Hicrî ilk bir buçuk asır, hadis ve hadis ilimlerinin doğuş ve gelişim dönemi olduğundan bu dönemde hadis ve hadis ilimlerine dair bilgiler, ekseriyetle ezber yoluyla sözlü olarak alınıp naklediliyordu. Hicrî ikinci asrın yarısından itibaren de sözlü geleneğin yerini kitabet almaya başlayınca takriben Hicrî üçüncü asrın ortalarına gelindiğinde, neredeyse hadislerin tamamı ricâline veya konularına göre yazılıp tasnif edildi. Böylece hadis musannefatı, bu dönemde altın çağını yaşadı. Buna paralel olarak hadis ilimlerine, özellikle hadis ricâline dair bilgiler de yazılmaya başlandı ve tabakât kitaplarının ilk örnekleri böylece ortaya çıkmaya başladı. İşte bu makalede, ricâl sahasında "et-Tabakâtü'l-Kebîr" ve "etTabakâtü's-Sağîr" adlı iki değerli eser te'lif ederek ilk tabakât müellifleri arasına adını yazdıran ve yaşadığı asra kadar ki bütün râvîler hakkında bilgi veren, kendisinden önce sözlü ve yazılı olarak nakledilen bilgileri aktardığı gibi kendisinden sonra gelen birçok münekkid ve müverrihe de eserlerini oluşturmada öncülük eden Muhammed b. Sa'd'ın hadisçiliği incelenecektir

The Hadith Narrator Ship of Ibn Sa'd

Because the first one and half of hijri century was the period of birth and development for hadith and hadith science, during this period, the information about hadith and hadith science were transferring mostly verbally through memorization. From the half of the second hijri year when written tradition began to take place of the verbal tradition, approximately during the middle of the third hijri century almost all of the hadiths were written and classified according to their subjects and narrators. So the hadith classification lived its golden age during this period. In parallel, information about hadith science and hadith narrators began to be written and thus the first examples of the Tabaqat books started to appear. Here in this research, the hadith narratorship of Muhammed b. Sa'd, who inscribed his name among compilers of the first tabaqat by compiling two valuable works named as the Big Tabaqat and the Small Tabaqat will be examined. Ibn-i Sa'd who especially gave information in his "The Big Tabaqat" about the hadith narrators lived up to the century he lived in, pioneered many critics and historians for creating their works along with transferring the information that was transfered before him by writing or verbally

PDF

___

EL-ÂLÂÎ, Ebû Saîd Selâhaddîn Halîl b. Keykeldî. (1986). Camiu't-Tahsîl fî Ahkâmi'l-Merâsil. Thk. Hamdî Abdulmecîd es-Selefî. Âlemü'l-Kutub: Beyrut.

EL-A'ZAMÎ, Muhammed Diyâurrahmân. (2001). el-Minnetü'l-Kübrâ Şerhu ve Tahrîcu Süneni's-Suğrâ Li'l-Hâfız el-Beyhakî, 7. Cilt. Mektebetü'r-Rüşd: Riyâd.

EL-BAĞDÂDÎ, İsmâîl Paşa. (1955). Hediyetü'l-?Ârifîn Esmâu'l-Müellifîn Âsâru'l-Musannifîn, 2. Cilt. Daru İhyâi't-Turâsî el-?Arabî: Beyrut.

BEYHAKÎ, Ebû Bekr Ahmed b. el-Huseyn. (2003). es-Sünenü'l-Kübrâ, I-XI. Thk. Muhammed Abdulkâdir Atâ. Dâru'l Kutubi'l-İlmiyye: Beyrut.

DAREKUTNÎ, Ebü'l-Hasan Ali b. Ömer b. Ahmed, Sünen, I-VI. Thk. Şuayb el-Arnavût. Müessesetu'r-Risâle: Riyâd.

EREN, Mehmet (2012). Hadis İlminde Ricâl Bilgisi ve Kaynakları. 1. Baskı. İSAM Yayınları: İstanbul.

FAYDA, Mustafa (1999). "İbn Sa?d", Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 17. Ankara. ss. 294- 297.

HANBEL, Ahmed (1998). Müsned. I-L. Thk. Şuayb el-Arnavût-İbrâhîm Zeybak. Müessesetu'r- Risâle: Beyrut.

HATÎB EL-BAĞDÂDÎ, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit (2001). Târîhu Bağdâd, I-XVIII. Thk. Beşşâr Avvâd Ma'ruf. Dâru'l-Garbi'l-İslâmî: Beyrut.

______.(1971). el-Kifâye fî ilmi'r-rivâye. Thk. Zekeriyyâ Umeyrât. Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye: Beyrut.

İBN ADÎ, Ebû Ahmed Abdullah el-Curcânî. (t.y.). el-Kâmil fî Duafâi'r-Ricâl, I-IX. Thk. Âdil Ahmed-Alî Muhammed. Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye: Beyrut.

İBN EBÎ HÂTİM, Abdurrahman er-Râzî (1953). Kitâbu'l-Cerh ve't-Ta?dîl, I-IX. Dâru'l- Kutubi'l-İlmiyye: Beyrut.

İBN HÂCER, Ebu'l-Fazl Şehâbeddin Ahmed İbn Hacer el-Askalânî (t.y.). Tehzîbü't-tehzîb, I-IV. Thk. İbrâhîm Zeybak-Adil Mürşid. Müessesetü'r-Risâle: Beyrut.

______. (1999). Takrîbu't-Tehzîb. Müessesetu'r-Risâle: Beyrut.

______. (1983). Ta'rifu Ehli't-Takdîs bi Merâtibi'l-Mevsûfîne bi't-Tedlîs. Thk. Âsım b. Abdullâh el-Karyûtî. Mektebetü'l-Menâr: Ammân.

______. (1959). Fethu'l-Bârî bi Şerhi Sahîhi'l-Buhârî. Thk. Abdülazîz b. Abdillâh b. Bâz, I-XIII. Dâru'l-Ma'rife: Beyrut.

İBN HALİKÂN, Ebü'l-Abbâs Şemseddin Ahmed b. Muhammed (1971). Vefeyâtu'l-A'yân ve Enbâu Ebnâi'z-Zamân. Thk. İhsân Abbâs, I-VIII. Dâru Sâdır: Beyrut.

İBN HİBBÂN, Ebû Hatim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Bustî (1993). Sahîhu İbn Hıbbân bi Tertîbi İbn Balabân, I-XVIII. Thk. Şuayb el-Arnavût. Müessesetü'r-Risâle: Beyrut.

______.(1995). Meşâhiru Ulemâi'l-Emsâr. Thk. Mecdî b. Mansûr. Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye: Beyrut.

______.(1973). Kitabü's-Sikât. Thk. Muhammed Abdu'l-Mu?id Hân, I-X. Dâiretü'l-Meârifi'l- Osmâniyye: Haydarâbâd.

______. (2000). Kitâbü'l-Mecruhîn mine'l-Muhaddisîn. Thk. Hamdî Abdulmecîd es-Selefî, I-II. Dâru'l-Sami'î: Riyâd.

İBN KESİR, Ebu'l-Fidâ İsmail b. Ömer. (2010). el-Bidaye ve'n-Nihâye. Thk. Muhammed Ha- san Ubeyd, I-XX. Dâru İbn-i Kesir: Dımaşk.

İBN NEDÎM, Ebu'l-Ferec Muhammed b. İshâk. (2009). Kitâbü'l-Fihrist. Thk. Eymen Fuâd Seyyid, I-II. Müessesetü'l-Furkân li't-Turâsi'l-İslâmî: Londra.

İBN RECEB EL-HANBELÎ, Zeynuddîn Ebi'l-Ferec Abdirrahmân b. Ahmed. (1978). Şerhu 'İleli't-Tirmizî. Thk. Nureddîn Itr, I-II. Dârü'l-Maslâh: Dımaşk.

İBN SA?D, Muhammed b. Sa?d b. Munî?. (2001). Kitâbü't-Tabakâti'l-Kebîr. Thk. Alî Muham- med Ömer, I-XI. Mektebetü'l-Hancı: Kâhire.

EL-İCLÎ, Ebu'l-Hasen Ahmed b. Abdullah (1984). Ma'rifetü's-sikât. Thk. Abdülalîm Abdülazîm el-Bestevî, I-II. Matba?tu'l-Medine: Kahire.

EL-IRÂKÎ, Ahmed b. Abdurrahîm b. Huseyn Ebû Zür'a Veliyuddîn. (1995). Kitâbü'l- Müdellisîn. Thk. Re'fet Fevzî Abdülmuttalîb-Nâfiz Hüseyn Hammâd. b.y. Dâru'l-Vefâ.

EL-MEDÎNÎ, Ali b. Abdullâh b. Ca'fer es-Sa'dî. (t.y.). el-İlel. Thk. Muhammed Mustafa el- A'zamî. b.y. Mektebu'l-İslâmî.

EL-MİZZÎ, Ebü'l-Haccâc Yusûf b. ez-Zekî. (1983). Tehzîbu'l-Kemal fî Esmai'r-Rical. Thk. Beşşâr Avvâd Ma'rûf, I-XXXV. Müessesetu'r-Risâle: Beyrut.

______. (1983). Tuhfetu'l-Eşraf bi Ma'rifeti'l-Etrâf. Thk. Abdussamed Şerafeddîn, I-XIV. Mektebetü'l-İslâmiyye: Beyrut.

MÜSLİM, Ebû Huseyn Müslim b. Haccâc el-Küşeyrî en-Neysâbûrî. (1998). Sahîhu Müslim. Thk. Ahmed Şemseddîn, I-V. Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye: Beyrut.

EL-MÜTTAKÎ, Alâüddîn Alî b. el-Müttakî b. Hüsâmüddîn el-Hindî. (1978). Kenzu'l-Ummâl fî Süneni'l-Akvâl ve'l-Ef'âl, I-XVIII. Müessesetu'r-Risâle: Beyrut.

NESÂÎ, Ahmed b. Şu'ayb. (1988). Sünenü'n-Nesâî. Thk. Nâsirüddîn Elbânî: Mektebetü'l- Me'arif. Riyâd.

SAFEDÎ, Salahaddîn Halîl b. Aybek. (2000). Kitâbu'l-Vâfî bi'l-Vefeyât. Thk Ahmet el-Arnavut- Tezkî Mustafâ, I-XXIX. Darû İhyâi't-Türâsi'l-Arabî: Beyrut.

SEHÂVÎ, Muhammed b. Abdurrahmân. (t.y.). el-Mutekellimûne fi'r-Ricâl. Thk. Abdulfettâh Ebû Ğudde. Mektebü'l-Matbû'âti'l-İslâmiyye: Halep.

ES-SUBKÎ, Taceddîn Abdulvahhâb b. Ali. (t.y.). Kâ'idetü fi'l-Cerh ve't-Ta'dîl. Thk. Abdulfettâh Ebû Ğudde. Mektebü'l-Matbû'âti'l-İslâmiyye: Halep.

SUYÛTÎ, Celâleddin Abdurrahman b. Muhammed. (1983). Tabakâtü'l-Huffâz. Dâru'l- Kutubi'l-İlmiyye: Beyrut.

______.(2004). el-Câmi'u's-Sağîr fî Ehadîsi'l-Beşîri'n-Nezîr, I-II. Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye: Beyrut.

TABERÎ, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. (1968). Tarihü'l-Taberi. Thk. Muhammed Ebu'l-Fadl İbrahim, I-XI. Dâru'l-Me'arif: Kahire.

ÖZ, Şaban (2015). Siyer Kaynağı olarak Kitâbü'l-Tabakâtü'l-Kebîr, Sâhibu't-Tabakât İbn Sa'd. Siyer Araştırmalar Merkezi: İstanbul.

ZEHEBÎ, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman. (t. y.). Zikru Men Yu'temedu Kavluhû fi'l-Cerh ve't-Ta'dîl. Thk. Abdulfettâh Ebû Ğudde. Mektebetü'l- Matbû'âti'l-İslâmiyye: Halep.

______.(1988). Siyeru A?lami'n Nübelâ?. Thk. Beşâr Avâd Ma?rûf, I-XXV. Müessesetü'r- Risâle: Beyrut.

______. (t. y.). Tezkiretü'l-Huffâz, I-IV. Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye: Beyrut.

______. (1963). Mizânu'l-İ'tidâl fî Nakdi'r-Ricâl. Thk. Alî Muhammed el-Becâvî, I-IV. Dâru'l- Ma'rife: Beyrut.

ZİRİKLİ, Hayruddîn. (2002). el-A'lâm Kâmus Terâcim li Eşheri'r-Ricâl ve'n-Nisa mine'l-Arab ve'l-Müsta'rabîn ve'l-Müsteşrikîn, I-VIII. Darü'l-İlm li'l-Melayîn: Beyrut.