BAŞA ÇIKMA STRATEJİLERİNİN ALGILANAN SOSYAL DESTEĞE GÖRE İNCELENMES
Bu araştırmanın amacı; ortaokul öğrencilerinin sorunlarla başa çıkma stratejileri ile algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişkiyi incelemek ve algıladıkları sosyal desteğin sorunlarla başa çıkma stratejilerini yordayıp yordamadığını belirlemektir. Bu amaçla 305 ortaokul öğrencisine Spirito, Stark ve Williams (1988) tarafından geliştirilen Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği ve Yıldırım (2004) tarafından geliştirilen Algılanan Sosyal Destek Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın istatistiksel analizlerinde Korelasyon ve Regresyon analizi tekniği uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; aile, öğretmen ve arkadaştan algılanan sosyal destek ile aktif başa çıkma arasında pozitif yönde ve arkadaştan algılanan sosyal destek ile kaçınan başa çıkma arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bununla birlikte; aile, öğretmen ve arkadaştan algılanan sosyal destek puanı, aktif başa çıkmanın %13’ünü yordamaktadır. Araştırmanın bulguları ışığında, sorunlarla başa çıkmada etkili olan öğrencilerin algıladıkları sosyal desteğe katkı sağlayacak faaliyetlerin programlarda yer almasının önemine vurgu yapılmış ve sonraki araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.
EXAMINING COPING STRATEGIES IN ACCORDANCE WITH PERCEIVED SOCIAL SUPPORT
Aim of this study is examining middle school students’ coping strategies relation with their perceived social support and detecting if this perceived social support is predicting coping strategies or not. For this purpose, 305 middle school students were administered the Coping Scale developed by Spirito, Stark and Williams (1988) and Perceived Social Support Scale developed by Yıldırım (2004). Correlation and regression analyses techniques have been used to reach statistical conclusions of this research. According to conclusions of this research; there is a positive and statistically significant relation between social support from parents, teachers and friends, and active coping; but there is a negative and significant relation between support from parents, teachers and friends, and avoidant coping. However, perceived social support from parents, teachers and friends predicts 13% of active coping. In the light of research findings, emphasized the importance of additive activities on perceived social support which are effective on coping with problems and suggestions for further researches was made
___
- YÖRÜKOĞLU, A. (1993), Çocuk ruh sağlığı, İstanbul, Özgür Yayıncılık.
- YILDIRIM, İ. ve Ergene, T. (2003), Lise son sınıf öğrencilerinin akademik başarılarının yordayıcısı
olarak sınav kaygısı, boyun eğici davranışlar ve sosyal destek, Hacettepe Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 224-234.
- YILDIRIM, İ. (1999), Sosyal destek programının etkililiği: Deneysel bir çalışma, Eğitim ve
Bilim, 23(113), 66-73.
- YILDIRIM, İ. (1997), Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği,
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.
- YILDIRIM, İ. (2006), Akademik başarının yordayıcısı olarak gündelik sıkıntılar ve sosyal destek,
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 258-267.
- YILDIRIM, İ. (2004), Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Revizyonu, Eğitim Araştırmaları–
Eurasian Journal Of Educational Research, 17, 221-236.
- YEŞİLYAPRAK, B. (2014), Eğitimde rehberlik hizmetleri, Ankara: Nobel
- YALÇIN, İ. (2015), Relationships between well-being and social support: a meta-analysis of
studies conducted in Turkey, Turkish Journal of Psychiatry, 26(1), 21-32.
- ÜNÜVAR, A. (2003), Çok yönlü algılanan sosyal desteğin 15-18 yaş arası lise öğrencilerinin
problem çözme becerisine ve benlik saygısına etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- TÜRKÜM, S. (2002), Stresle başa çıkma ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması,
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(18), 25-34.
- TERZİ, Ş. (2008), Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal
destek arasındaki ilişki, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 1-11.
- TRAŞ, Z. ve ARSLAN, E.(2013), Ergenlerde sosyal yetkinliğin, algılanan sosyal destek açısından
incelenmesi, İlköğretim Online, 12(4), 1133-1140.
- TOPKAYA, N. ve MEYDAN, B. (2013), Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar,
yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 3(1), 25-37.
- TATLILIOĞLU, K. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okul başarılarını olumsuz etkileyen
nedenlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Bingöl örneği, Akademik Bakış Dergisi,
(35), 1-21.
- STARK, L. J., SPİRİTO, A., WİLLİAMS, C. A., and GUEVREMONT, D. C. (1989), Common
problems and coping strategies I: Findings with normal adolescents, Journal of Abnormal
Child Psychology, 17(2), 203-212.
- SPIRITO, A., STARK, L.J., and WILLIAMS, C. (1988), Development of a brief coping
checklist for use with pediatric populations, Journal of Pediatric Psychology, 13(4), 555-
574.
- SPİRİTO, A., STARK, L. R., GRACE, N., and SAMOULİS, D. (1991), Common problems
and coping strategies reported in childhood and early adolescence, Journal of Youth and
Adolescence, 20(5), 531-544.
- SHEEBER, L, HOPS, H, ALPERT, A, DAVİDS, B., and ANDREWS, J (1997). Family support
and conflict: Prospective relations to adolescent depression, Journal of Abnormal Psychology,
25(4), 333-344.
- SANTROCK, J. W. (2012), Ergenlik (Çev.ed. Diğem Müge Siyez), Ankara, Nobel Yayınevi.
- OKTAN, V. (2015), Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımı, yalnızlık ve algılanan
sosyal destek, Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 281-292.
- NOVARA, C., GARRO, M., and Dİ RİENZO, G. (2015), Coping styles and social support in
emergency workers: family as a resource, Romanian Journal for Multidimensional Education,
6(1), 129-140.
- NANNİNGA, M., JANSEN, D.E., KNORTH, E.J., and REİJNEVELD, S.A. (2015), Enrolment
of children and adolescents in psychosocial care: More likely with low family social
support and poor parenting skills, European Child ve Adolescent Psychiatry, 24(4),
407-416.
- MALKOÇ, A. ve YALÇIN, İ. (2015), Relationships among resilience, social support, coping,
and psychological well-being among university students, Turkish Psychological Counseling
and Guidance Journal, 5(43), 35-43.
- KUTSAL, D. ve BİLGE, F. (2012), Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri,
Eğitim ve Bilim, 37(164), 283-297.
- KULAKSIZOĞLU, A. (2011), Ergenlik Psikolojisi (11.Baskı), Ankara, Remzi Kitabevi.
- KORKUT, F. (2002), Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri, Hacettepe Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 177-184.
- KILIÇ, M. (2013), Gerçek yaşam tadında: Gelişim dönemleri 2 erinlik ergenlik, Ankara, Pegem
Akademi
- KEMPEN, G.I., RANCHOR, A.V., AMBERGEN, T., ve ZİJLSTRA, G.A. (2014), The mediating
role of disability and social support in the association between low vision and depressive
symptoms in older adults, Quality Of Life Research: An International Journal Of Quality
Of Life Aspects Of Treatment, Care and Rehabilitation, 23(3), 1039-1043.
- KARATAŞ, Z. (2012), Ergenlerin algılanan sosyal destek ve sürekli kaygı düzeylerinin incelenmesi,
Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 257-271.
- KAHRİMAN, İ. ve POLAT, S. (2003), Adölesanlarda aileden ve arkadaşlardan algılanan sosyal
destek ve benlik saygısı arasındaki ilişki, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu
Dergisi, 6(2), 13-24.
- İNANÇ, Y. B., BİLGİN, M. ve ATICI, M. K. (2010), Gelişim psikolojisi, Ankara, Pegem
Akademi.
- GÜNEŞ, F., ARSLAN, C. ve ELİÜŞÜK, A. (2014), Atılganlık eğitiminin üniversite öğrencilerinin
kişilerarası problem çözme algılanan sosyal destek ve atılganlık düzeylerine etkisi, Bartın
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 456-474.
- GÜÇRAY, S. (2001), Ergenlerde karar verme davranışlarının öz saygı ve problem çözme becerileri
algısı ile ilişkisi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(8),
106-121.
- GÖMLEKSİZ, M. N. ve BOZPOLAT, E. (2012), İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin problem
çözme becerilerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 22-39.
- FOLKMAN, S., and LAZARUS, R. S. (1986), Stress process and depressive symptomatolog,
Journal of Abnormal Psychology, 95, 107-113
- ESEN, E. ve SİYEZ, M. D. (2011), Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin
incelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 127-138.
- ERYILMAZ, A. (2009), Ergenlik döneminde stres ve başa çıkma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 20-37.
- EROĞLU, E. (2001), Ailenin çocuklarda problem çözme becerisi üzerine etkisi: Adapazarı
örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Sakarya.
- ERKAN, S. (2014), Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının hazırlanması, Ankara:
Pegem Akademi.
- ELMACI, F. (2006), The role of social support on depression and adjustment levels of adolescents
having broken and unbroken families, Educational Sciences: Theory & Practice,
6(2), 421-431.
- ELDELİKLİOĞLU, J. (2006), The relationship between the perceived social support and the
level of depression and anxiety in university students, Educational Sciences: Theory &
Practice, 6(3), 742-752.
- DURU, E. (2008), Yalnızlığı yordamada sosyal destek ve sosyal bağlılığın rolü, Türk Psikoloji
Dergisi, 23(61), 15-24.
- DOĞAN, T. (2008), Psikolojik belirtilerin yordayıcısı olarak sosyal destek ve iyilik hali. Türk
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 30-44.
- DİTZEN, B., and HEİNRİCHS, M. (2014), Psychobiology of social support: The social dimension
of stress buffering, Restorative Neurology and Neuroscience, 32(1), 149-62.
- DEMİRTAŞ, A. S. (2007), İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin algılanan sosyal destek ve yalnızlık
düzeyleri ile stresle başa çıkma düzeyleri arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- ÇEÇEN, A. R. (2008), Öğrencilerin cinsiyetlerine ve anababa tutum algılarına göre yalnızlık ve
sosyal destek düzeylerinin incelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 415-431.
- CÜCELOĞLU, D. (2016), Başarıya götüren aile, İstanbul, Remzi Kitabevi
- BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2003), Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara, Pegem Yayıncılık.
- BUDAK, B. (1999), Lise öğrencilerinin algılanan sosyal destek düzeyi ile problem çözme becerileri
arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
- BOZOĞLAN, B. (2014). Çatışmanın yordayıcısı olarak sosyal destek ve yaşam doyumu. Kastamonu
Eğitim Dergisi, 22(1), 161-175
- BEDEL, A., IŞIK, E. ve HAMARTA, E (2014), Ergenler için başa çıkma ölçeğinin (EBÇÖ)
geçerlik ve güvenirlik çalışması, Eğitim ve Bilim, 39(176), 227-235.
- BALTACI, Ö. ve HAMARTA, E. (2013), Analyzing the relationship between social anxiety,
social support and problem solving approach of university students, Education and Science,
38(167), 226-240.
- AVCI, Ö. H. ve YILDIRIM, İ. (2014), Ergenlerde şiddet eğilimi, yalnızlık ve sosyal destek,
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 157-168.
- ARSLAN, Y. (2009), Lise öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile sosyal problem çözme
arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- ARSEL, C. O. ve BATIGÜN, A. D. (2011), İntihar ve cinsiyet: Cinsiyet rolleri, iletişim becerileri,
sosyal destek ve umutsuzluk açısından değerlendirilme, Türk Psikoloji Dergisi,
26(68), 1-10.
- AKIN, Y. D. ve CEYHAN, E. (2005), Resmi ve özel genel lise öğrencilerinin ailelerinden, arkadaşlarından
ve öğretmenlerinden algıladıkları sosyal destek düzeyleri açısından kendini kabul
düzeylerinin incelenmesi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 69-87.