Kelamî ta’lîl varlığa ilişen ilahî fiilleri gaye bakımından konu edinmektedir.Kelamcılar ilahî fiillerin birtakım anlam ve değerleri ihtiva ettiği konusunda ittifakhalindedir. Konuya dair yapılan tartışmalar ise bu fiillerin, anlam ve değerleri ihtivaetme biçimine dairdir. Kelamî ta’lîl, ilahî fiillerin birtakım aklî-bedihî değerlere bağlıolup olmadığını konu edinen hüsün-kubuh konusuna dayanmaktadır. Bu konudacereyan eden tartışmalar tabiî olarak ta’lîle de yansımaktadır. Eş’arîlerin hüsünkubuhkonusundaki temel savunusu aklın, vahiyden bağımsız olarak şer’î tekliftebulunmasının mümkün olmadığı yönündedir. Eş’arîler kulun maslahatını içerenilahî fiilleri Yüce Yaratıcıya vacip görmezler. Eş’arîlere göre kula verilen her nimetbirer ilahî ihsandan ibarettir. Eş’arîlerin kabul etmedikleri ta’lîl, İslam filozoflarıylaMu’tezilenin kabul ettikleri ta’lîldir. Eş’arîlerin ilahî fiillerden nefyettikleri amaçlar,vucûdî veya aklî bakımdan fiilde bulunmayı zorunlu kılan amaçlardır (garaz).