Onur AGAOGLU, Ramazan Baran ÖNER, Eray KANIBİR

Özel Yetenekli ve Özel Yetenekli Olmayan Lise Öğrencilerinin Siber Zorbalığa Yatkınlıklarının Karşılaştırılması

Bu araştırmanın amacı; siber zorbalığa yatkınlık düzeyleri açısından özel yetenekli olarak belirlenmiş öğrenciler ile özel yetenekli olmayanların arasında herhangi bir bağlantının olup olmaması durumunu inceleyerek ulaşılan bulgular neticesinde siber mağduriyet yaşamakta olan ya da yaşama olasılığı bulunan çocuklara sahip ailelere yol göstermektir. Araştırmanın evrenini internet ve sosyal medyayı daha çok kullanan ortaöğretim öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Ankara ilinde öğrenim görmekte olan, 93’ü kız, 105’i erkek olmak üzere, 198 ortaöğretim öğrencisi oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında “Siber Zorbalık Ölçeği” ile demografik bilgileri içeren “Kişisel Bilgi Formu”ndan yararlanılmıştır. Araştırmada betimsel istatistiki ölçüler (frekans ve yüzdeleri) kullanılmış, normal dağılımın olmadığı yerlerde ise korelasyon testi yerine non parametric Mann Whitney U testi uygulanmıştır. Yapılan araştırmada; ortaöğretim öğrencilerinin gerek siber zorbalığa maruz kalma gerekse siber zorbalık yapma düzeylerinin yüksek olduğu, ancak siber zorbalık düzeyleri ile “velilerinin internet kullanım denetimi” ve “internetin en çok hangi amaç için kullanıldığı” kategorilerinde anlamlı bir ilişki olmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca, bu araştırmaya katılan ve siber zorbalık mağduru olduğunu ifade eden öğrencilerin herhangi bir yetişkinden destek alma noktasında okul türüne göre farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Özel Yetenekli Çocuk, Siber Mağduriyet, Siber Zorbalık

Comparison of Specially Talented and Non-Talented High School Students in Cyber Bullying

The purpose of this research; To guide families with children who are or are likely to experience cyber victimization as a result of the findings by examining whether there is any connection between students who are determined to be specially gifted and those who are not gifted in terms of cyberbullying susceptibility. Secondary school students who use the internet and social media more have constituted the universe of the study. The sample of the study consists of 198 secondary school students, 93 of whom are girls and 105 of whom ar e boys, studying in Ankara in the 2019-2020 academic year . The “Cyber Bullying Scale” and “Personal Information Form” containing demographic information were used to collect data. Descriptive statistical measures (frequency and percentages) were used in the study, and where there was no normal distribution, non-parametric Mann-Whitney U test was used instead of correlation test. In the research conducted; It has been concluded that secondary school students have high levels of cyberbullying and cyberbullying, but there is no significant relationship between the levels of cyberbullying and the categories of “parents’ internet use control” and “for what purpose the internet is used most”. In addition, it was concluded that students who participated in this study and stated that they were victims of cyberbullying did not differ according to the type of school in terms of getting support from any adult.

Keywords:

Child with special ability, Cyber victimization, Cyberbullying,

PDF

___

Akbaba, S. (2012). Psikolojik sağlığı koruyucu rehberlik: Akademi Yayıncılık. Ankara-Türkiye.
Antoniadou, N., Kokkinos, C. M., Markos, A. (2016). “Possible common correlates between bullying and cyber-bullying among adolescents”. Psicología Educativa, 22(1): 27-38.
Aoyama, I., Utsumi, S., Hasegawa, M. (2012). “Cyberbullying in Japan. Cyberbullying in the global playground”. Research from International Perspectives, 183-20.
Arıcak, O.T. (2009). “Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students”. Eurasian Journal of Educational Research, 34: 167-184.
Arıcak, O.T. (2011). “Siber zorbalık: Gençlerimizi bekleyen yeni tehlike”. Kariyer Penceresi, 2(6): 10-12.
Arıcak, O.T., Kınay, H., Tanrıkulu, T. (2012). “Siber zorbalık ölçeği’nin ilk psikometrik bulguları”. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (2012-1), 101-114.
Arıcak, O. T., Özbay, A. (2016). “Investigation of the relationship between cyberbullying, cybervictimization, alexithymia and anger expression styles among adolescents”. Computers in Human Behavior, 55: 278-285.
Ataman, A. B. (2008). “Üstün yetenekli çocuklarda aile ortamının bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: İstanbul Bilsem örneği.” Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Programı, İstanbul, Türkiye.
Ayas, T., Horzum, M. B. (2012). “İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma durumu”. İlköğretim Online, 11(2): 369-380.
Balakrishnan, V. (2015). “Cyberbullying among young adults in Malaysia: The roles of gender, age and Internet frequency”. Computers in Human Behavior, 46: 149-157.
Baştürk Akca, E., Sayımer, I., Balaban Salı, J., Başak, B. E. (2014). “Okulda siber zorbalığın nedenleri, türleri ve medya okuryazarlığı eğitiminin önleyici çalışmalardaki yeri”. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi (EJOIR), 2, (Ağustos Özel Sayısı): 17-30.
Belsey, B. (2008). “Cyberbullying: A real and growing threat”. ATA Magazine, 88(1): 14-21.
Bildiren, A. (2011). Üstün yetenekli çocuklar, aileler ve öğretmenler için bir kılavuz: Doğan Kitabevi. İstanbul-Türkiye.
Calvete, E., Orue, I., Estévez, A., Villardón, L., Padilla, P. (2010). “Cyberbullying in adolescents: Modalities and aggressors’ profile”, Computers in Human Behavior, 26(5): 1128-1135.
Cunningham, N. J. (2007). “Level of bonding to school and perception of the school environment by bullies, victims, and bully victims”. J Early Adolesc., 27(4): 457-78.
Çivilidağ, A., Cooper, H. T. (2013). “Ergenlerde siber zorba ve öfkenin incelenmesi üzerine bir araştırma: Niğde ili örneği”. International Journal of Social Science, 6(1): 497-511.
Davaslıgil, Ü. (1990). “Üstün çocuklar”. Yer aldığı eser R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili (Ed.). Üstün Yetenekli Çocuklar: Seçilmiş Makaleler Kitabı. (s. 211-218): Çocuk Vakfı Yayınları. İstanbul-Türkiye.
Dilmaç, B., Aydoğan, D. (2010). “Values as a predictor of cyber-bullying among secondary school students”. International Journal of Social Sciences, 5(3): 185-188.
Eisenberg, N., Cumberland, A., Spinrad, T. L. (1998). “Psarental socialization of emotion”. Psychological Inquiry, 9(4): 241-273.
Erdem, S. (2015). “Üstün yetenekli çocukların eğitim süreçlerinde kültürel ve sosyal sermaye: Ankara Bilsem örneği”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara-Türkiye.
Erdur-Baker, Ö. (2010). “Cyberbullying and its correlation to traditional bullying, gender and frequent and risky usage of internet-mediated communication tools”. New Media and Society, 12: 109-125.
Erdur-Baker, Ö., Kavşut, F.(2007). “Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık”. Eurasian Journal of Educational Research, 27: 31-42
Erdur-Baker, Ö., Tanrıkulu, İ. (2010). “Psychological consequences of cyber bullying experiences among Turkish secondary school children”. Procedia Social and Behavioral Sciences. 2: 2771-2776. doi:10.1016/j.sbspro.2010.03.413.
Eroğlu, Y., Peker, A. (2011). “Aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek ve siber mağduriyet: Yapısal eşitlik modeliyle bir inceleme”. Akademik Bakış Dergisi, 27: 1-20.
Garnefski, N., Kraaij, V., Spinhoven, P. (2001). “Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems”. Personality and Individual Differences, 30: 1311-1327.
Grix, J. (2010). “The Foundations Of Research”. Palgrave Macmillan. London-UK.
Hinduja, S., Patchin, J. W. (2006). Cyberbullying emotional and psychological consequences. Erişim adresi: http://www.cyberbullying.us/cyberbullying_emotional_consequences.pdf. Son Erişim Tarihi: 3 Mart 2020.
Jose, R. S., Camarero, C. (2011). “Social and attitudinal determinants of viral marketing Dynamics”. Computers in Human Behavior, 27(6): 2292-2300.
Juvonen, J., Gross, E. F., (2008). “Extending the school grounds?—Bullying experiences in cyberspace”. Journal of School Health. 78: 496–505.
Kestel, M., Akbıyık, C. (2016). “Siber zorbalığın öğrencilerin akademik, sosyal ve duygusal durumları üzerindeki etkisinin incelenmesi”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3): 844-859.
Küçük, S. (2016). “Siber zorbalık ölçeği Türkçe uyarlaması”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü. İstanbul-Türkiye.
Lee, C., Shin, N. (2017). “Prevalence of cyberbullying and predictors of cyberbullying perpetration among Korean adolescents”. Computers in Human Behavior, 68: 352-358.
Li, Q. (2007). “Bullying in the new playground: Research into cyberbullying and cyber victimisation”. Australasian Journal of Educational Technology, 23(4): 435–454.
Li, Q. (2010). “Cyberbullying in high schools: A study of students’ behaviors and beliefs about this new phenomenon”. Journal of Aggression, Maltreatment, & Trauma, 19: 372-392. doi: 10.1080/10926771003788979.
Macklem, G. L. (2008). Practioner’s guide to emotion regulation in school-aged children: Springer Science. Manchester-United Kingdom.
Makri-Botsari, E., Karagianni, G. (2014). “Cyberbullying in Greek adolescents: The role of parents”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116: 3241-3253.
MEB (2015). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi.
Ojanen, T. (2012). “Cyber bullying: Promoting healthy schools”. Annual Meeting of the Hillsborough Public Schools Current Issues for Student Services adlı toplantıda sunulmuş sözel bildiri, Florida, FL, The United States.
Olweus, D. (1999). “Sweden”. P. K. Smith, Y. Morita, J. Junger-Tas, D. Olweus, R. Catalano ve P. Slee (Ed.). The nature of school bullying: a cross national perspective: Routledge. Londra ve New York.
Özbay, Y. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı adına Hangar Marka İletişimi ve Reklam Hizmetleri. Ankara-Türkiye.
Özkan, N. (2009). “Üstün zekâlı-üstün yetenekli çocukların eğitiminde okulun, öğretmenin ve ailenin yeri”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul-Türkiye.
Palermiti, A. L., Servidio, R., Bartolo, M. G., Costabile, A. (2017). “Cyberbullying and self-esteem: An Italian study”. Computers in Human Behavior, 69: 136-141.
Park, S., Na, E. Y., Kim, E. M. (2014). “The relationship between online activities, netiquette and cyberbullying”, Children and Youth Services Review, 42: 74-81.
Peker, A. (2015). “Analyzing the risk factors predicting the cyberbullying status of secondary school students”. Eğitim ve Bilim, 40(181): 57-75.
Peker, A., İskender, M. (2015). “İnsani değerler yönelimli psiko-eğitim programının siber zorbalık üzerindeki etkisi”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1): 11-22.
Price, M., Dalgleish, J. (2010). “Cyberbullying: Experiences, impacts and coping strategies as described by Australian young people”. Youth Studies Australia, 29: 51-59.
Serin, H. (2012). “Ergenlerde siber zorbalık/siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul-Türkiye.
Shariff, S. (2008). Cyber-bullying: Issues and solutions for the school, the classroom and the home: Routledge. New York-USA.
Stewart, R.W., Drescher, F.C., Maack, D.J., Ebesutani, C., Young, J. (2014). “The development and psychometric investigation of the cyberbullying scale”. Journal of Interpersonal Violence, 29(12): 2218-2238.
Stys, Y. (2004). “Beyond the schoolyard: Examining electronic bullying among canadian youth”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Carleton University, Ottawa, Ontario- Kanada.
Şahin, M., Sarı, S.V., Özer, Ö., Er, S.H. (2010). “Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarında bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21: 257-270.
Şenol, C. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri (BİLSEM Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı, Elazığ-Türkiye.
Tabak, F. S., Köymen, Ü. (2014). “Student experiences with cyberbullying in northern Cyprus”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116: 5200-5209.
Tanrıkulu, I., Campbell, M. (2015). “Correlates of traditional bullying and cyberbullying perpetration among Australian students”. Children and Youth Services Review, 55: 138-146.
Topçu, Ç., Baker, Ö. E. (2016). “Zorbalığa uğrayan ergenlerin yardım alma davranışı ve yardım kaynakları”. Ege Eğitim Dergisi, 17(1): 127-145.
Ybarra, M. L., Mitchell, K. J. (2004). “Online agressor/targerts, aggressors, and targetst: A comparison of associated youth characteristics”. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45: 1308- 1316.
You, S., Lim, S. A. (2016). “Longitudinal predictors of cyberbullying perpetration: Evidence from Korean middle school students”. Personality and Individual Differences, 89: 172-176.