Deniz TÜRKMEN, Emine NESLİOĞLU, Hilal BAŞ

Lise Öğrencilerinin Şiddete Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Eskişehir Örneği

Günümüzde insanlığın karşı karşıya bulunduğu başlıca sorunlarından biri de şiddettir. Bu sorunun çözülmesi için bireylerin toplumsal ve bireysel özelliklerinin detaylı bir şekilde incelenmesi ve şiddete yönelme sebeplerinin ortaya çıkarılması gerekmektedir. Ergenlik, şiddet davranışının sıklıkla görüldüğü bir gelişim dönemidir. Bu araştırmanın amacı, ergenlerin şiddete yönelik tutumlarının, cinsiyet, yaş, okul türü ve anne-babanın eğitim durumu değişkenlerine göre incelenmesidir. Araştırmanın örneklem grubu, Eskişehir İli Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı ve il merkezinde bulunan Anadolu Lisesi, İmam- Hatip Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi, Fen Lisesi, Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi olmak üzere rastgele seçilen beş farklı okul türünde, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında eğitim gören, 140’ı kız, 173’ü erkek olmak üzere toplam 313 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma tarama modelli ve betimsel bir çalışmadır. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu” ve “Şiddete Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde “t-Testi” ve “Tek Yönlü Varyans Analizi” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ergenlerin şiddete yönelik tutumlarında cinsiyet ve okul türü faktöründe anlamlı farklılık olduğu saptanırken, yaş ve ebeveynlerin eğitim düzeyi değişkenleri açısından anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Çalışma sonucunda, katılımcıların %41.9`u “Gerektiğinde kaba kuvvet kullanırım” ifadesine katıldığını belirtmiştir. Öğrencilerin okuldaki şiddeti daha çok fiziksel şiddet olarak gördüğü ortaya çıkmaktadır. Elde edilen bulgular doğrultusunda; anne babaların konuyla ilgili bilinçlendirilmelerine yönelik çalışmaların artırılması, ergenlere şiddete yönelmeden etkili problem çözme yöntemlerinin kazandırılmasına yönelik çalışmalar yapılması, eğitim müfredatında bütünleşmeyi sağlayan sevgi, saygı, güven, yardımseverlik gibi ortak sosyal değerlerin kazandırılmasına yönelik etkinliklere daha çok yer verilmesi ve okullarda şiddeti önleme ve izleme çalışmalarının artırılması önerilmektedir .

Anahtar Kelimeler:

Ergenlik, Şiddet, Şiddete Yönelik Tutum

Investigation of High School Students’ Attitudes Toward Violence in Terms of Some Variables: Eskisehir Sample

Violence is one of the main problems that the public encounter today. In order this problem to be solved, the social and personal features of the individuals must be examined and the reasons of their tendency to violence must be detected. The adolescence is a developmental period in which acts of violence are encountered more often. The aim of the present study was to investigate adolescents’ attitudes toward violence in terms of their gender, age, type of school and parents’ educational level. The sample group of the study consisted of 313 high school students (140 females and 173 males), studying in five different types of state high schools in the center of Eskişehir city in 2019- 2020 academic year. The descriptive survey model was used in the study. As data collection tools, “Personal Information Form” and “The Attitudes toward Violence Scale” were used. In the analysis of the data, “t-test” and “one-way analysis of variance” were used. As a result of the study, that there is a significant level of difference between the high school students’ attitude toward violence and gender and type of school, whereas, there is not a significant level of difference in terms of age and parents’ educational level has been found out. In the conlusion, the 41.9 % of the sample group agreed with the expression “I commit violence when it is needed.” It has been found out that violence is often seen as a physical thing by the students in the schools. In accordance with the findings, it is suggested to increase awareness-raising activities for parents about the issue, to organize trainings to help adolescents to make use of effective problem-solving methods without using violence, to include more facilities in the curriculum to make social values like compassion, respect, trust, helpfulness be acquired; and also it is suggested to extend facilities of violence prevention and monitoring in the schools.

Keywords:

Adolescence, Violence, Attitude toward violence,

PDF

___

Arslan, C., Hamarta, E., Arslan, E., Saygın, Y. (2010). “Ergenlerde Saldırganlık ve Kişiler Arası Problem Çözmenin İncelenmesi”. İlköğretim Online, (9) 1: 379 -388.
Baltaş, A., Baltaş, Z. (1990). “Gençlik Çağı ve Stres, Aile Yazıları 3”. Beylü Dileçligil, Ahmet Çiğdem (Ed.) . TC Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. Ankara – Türkiye.
Bellici, N., Sardoğan,M., Yılmaz, M. (2015). “Lise Öğrencilerinde Okula Bağlanma ve Şiddet Eğilimi Arasındaki İlişkinin Cinsiyet ve Sınıf Değişikliklerine Göre İncelenmesi”. Erişim Adresi:https://www.academia.edu/10572946/Lise_Öğrencilerinde_Okula_Bağlanma_ve_Şiddet_Eğilimi_Arasındaki_İlişkinin_Cinsiyet_ve_Sınıf_Değişkenlerine_Göre_İncelenmesi. Son Erişim Tarihi : 26. 12. 2019
Bulut, S. (2008). “Okullarda Görülen Öğrenciden Öğrenciye Yönelik Şiddet Olaylarının Bazı Değişkenler Açısından Arşiv Araştırması Yöntemiyle İncelenmesi”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2) : 23-38.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, E. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri : Pegem Yayıncılık. Ankara – Türkiye.
Cowie, H. (2000). “ Bystanding or Standing By : Gender Issues in Coping with Bullying in English Schools”. Agressive Behavior, 26: 85-97.
Çetin, H. (2004). “Öğrenci Ergenlerin Şiddete Yönelik Tutumları: Yaş ve Cinsiyete Göre Bir İnceleme”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara – Türkiye.
Durmuş, E. ve Gürgan, U. (2003). “Lise Öğrencilerinin Şiddet ve Saldırganlık Eğilimleri”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (3): 253-269.
Emiroğlu, M. ve Bindak, R. (2018). “Lise 9. Sınıf Öğrencilerinin Şiddet Eğilimlerinin Sosyal Problem Çözme Becerileri ile Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Social Sciences Studies Journal , 4(21) : 3385-3394.
Erten, Y. ve Ardalı, C. (1996). “Saldırganlık, Şiddet ve Terörün Psikososyal Yapıları”. Cogito, 6: 51-65.
Gelbal, S. (Ed.).(2006). Okullarda Şiddetin Önlenmesi, Mevcut Uygulamalar ve Sonuçları: Türk Eğitim Derneği Kitapçığı. Ankara – Türkiye.
Gençoğlu C. , Kumcağız H., Ersanlı K. (2014). “Ergenlerin Şiddet Eğilimlerine Etki Eden Ailevi Faktörler”. International Periodica For The Languages, Literature and History of Turkish, (9)2 : 639-652.
Göldağ, B. (2015). “Öğrencilerin Şiddet Eğilim Düzeyleri ve Değer Algıları”. TÜBAV Bilim Dergisi, 8(4): 1-15.
Gürsoy, M. (2009). “Öğrencilerde Şiddet Eğilimi ve Şiddete Yönelik Öğretmen Algıları”. KKTC-Milli Eğitim Dergisi, 3: 13-30.
Haskan Avcı, Ö. ve Yıldırım, İ. (2014). “Ergenlerde Şiddet Eğilimi, Yalnızlık ve Sosyal Destek”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1): 157-168.
Haskan Avcı, Ö. ve Yıldırım, İ. (2015). “Ergenlerde Şiddet Eğiliminin Görülme Sıklığı”. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1): 106-124.
İbilioğlu, A.O. (2012). “Aile İçi Şiddet”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2): 204-222.
İldeş, N. (2002). “Aile ve Şiddet”. Radyo ve Televizyonlarda Şiddet ve İntihar Haberlerinin Sunumunun Toplum Üzerindeki Etkileri Sempozyumu, 64-75.
Karakaya, E. (2008). “Endüstri Meslek Lisesi Öğrencilerinin Şiddet Eğilimlerinin Çok Yönlü Olarak Değerlendirilmesi, İstanbul İli Avrupa Yakası Örneği”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi. İstanbul- Türkiye.
Kepenkçi , Y. ve Çınkır, S. (2006). “Bullying Among Turkish High School Students”. Child Abuse & Neglect, 30(2): 193-204.
Milli Eğitim Bakanlığı, (2007). Ortaöğretim Okullarında Görevli Yöneticilerin Şiddet Konusundaki Bilgi ve Becerilerine İlişkin Mevcut Durum Analizi: Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Ankara- Türkiye.
Nair, B. (2014). “Ergenlerin Saldırganlık Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi. Sivas- Türkiye.
Ögel, K. ,Tarı, I., Yılmazçetin- Eke, C. (2006). Okullarda Suç ve Şiddeti Önleme: Yeniden Yayınları. İstanbul – Türkiye.
Öğülmüş, S. (1995). Liselerde Şiddet ve Saldırganlık, Yayınlanmamış Araştırma Raporu: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi. Ankara – Türkiye.
Özgür, G., Yörükoğlu, G., Arabacı, B.Y. (2011). “Lise Öğrencilerinin Şiddet Algıları, Şiddet Eğilim Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler”. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(2): 53-60.
Pekince, H. (2012). “Ergenlerin Saldırganlık Düzeyleri ile Sosyal Aktivitelere Katılmaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi. Malatya – Türkiye.
Sağlam, Ö. (2009). “Ortaöğretim Kurumlarında Yaşanan Şiddet Olgusu: Ankara Sincan Örneğinde Öğrencilerin Eğitim Örneklerinin Şiddet Eğilimleri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara – Türkiye.
Sağlam, A. ve İkiz, F.E. (2017). “Ortaokul öğrencilerinin Şiddet Eğilimleri ile Okula Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. İlköğretim Online, 16(3): 1235-1246.
TBMM Araştırma Komisyonu, (2007). Çocuklarda ve Gençlerde Artan Şiddet Eğilimi ile Okullarda Meydana Gelen Olayların Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan (10/337,343,356,357) esas Numaralı Meclis Araştırma Komisyon Raporu : MEB Özel Eğitim Rehberlik Ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara –Türkiye.
Tuzgöl, M. (2000). “Ana- Baba Tutumları Farklı Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(14): 38-48.
Ünsal, A. (1996). “Genişletilmiş Bir Şiddet Tipolojisi”. Cogito, 6: 29-36.
WHO, (2002). “Dünya Sağlık Raporu ( Şiddet ve Sağlık Dünya Raporu)”. Erişim adresi: www.http//undp.un.org.tr./who/bülten/turk/bulten9.htm. Erişim Tarihi: 13.12.2019
Yavuz, M.F., Atan, Y.K., Atamer, T.A., Gölge, Z. B. (2003). “Lise Öğrencilerinde Fiziksel Şiddetin Değerlendirilmesi: Okulda ve Ailede Karşılaşılan Şiddet ve Öğrencinin Kendi Uyguladığı Şiddet”. Adli Bilimler Dergisi, 2: 35- 44.
Yıldırım, A. (1998). Sıradan Şiddet; Kadına ve Çocuğa Yönelik Şiddetin Toplumsal Kaynakları: Boyut Yayınları. İstanbul – Türkiye.
Yönet, E., Çalık, F., Yaşartürk, F., Çirmen, K. (2016). “Lise Öğrencilerinin Rekreatif Etkinliklere Katılımları İle Saldırganlık – Şiddet Eğilimlerinin İncelenmesi”. International Journal of Science Culture and Sport, 4: 368-382.