Tang Hanedanı'nın Türk Topraklarını Hâkimiyet Altına Alma Çabaları

VII. Yüzyılın ortası Çin'de TangHanedanı'nın dış politikasının en güçlü olduğu dönem idi. Tang Hanedanı imparatorları, özellikle imparator Taizong bir dizi önemli siyasî adımlar atarak Çin'in Merkezî Asya'daki varlığını pekiştirmek için çaba sarf etmiştir. Bu sırada uzun yıllar süren kıtlık ve salgın hastalıklar, kendi aralarındaki iç çekişmeler ve bağlı olduğu kavimlerin ayaklanmaları neticesinde Türk Kağanlığının zayıf düşmesi de Tang hükümdarlarının işini hayli kolaylaştırmış oldu. Türk Kağanlarını birer birer yenilgiye uğratan Çin devleti, işgal politikasını başarılı şekilde uygulamak için konar-göçer kavimlerin topraklarında ve Çin'in sınır bölgelerinde "boyunduruk altındaki vilâyetler" (ji-mi zhou) adıylaidarî birimler kurmuştur. Bu konuda Türkiye'de ayrıntılı bir araştırma bulunmamaktadır. Bu çalışmada, "Tang Hanedanı Tarihi" (I, II) isimli kaynaklarda kaydedilmiş bilgiler ışığında büyük bölümü Türk topraklarında tesis edildiği iddia edilen bu idarî birimlerin kuruluş maksatları, önemi ve neticeleri ele alınacaktır

Tang Dynasty’s Efforts to Take Control of Turkish Territories

Themid VII th century was the peak of the power of the foreign policy of Tang Dynasty in China. Tang Dynasty Emperors, especially Emperor Tai-zong, have concentrated their efforts to galvanize the Chinese conrtol of Central Asiabytaking a number of politicalsteps. Turkish Khaganete was weak then because of a number of reasons: long lasting starvation and epidemic diseases, domestic political struglles and tribal rebellions. All these made it easy for the Tang Dynasty to infiltrate into the region. Chinese State defeated Turkish Khagans one after another. This in vasion Project was realized by the establishment of administrative units called “provinces under yoke” (ji-mi zhou) over the territories of semi-nomadictribes in the border regions. In this study, the aims, prospects and consequences of these administrative units, which are alleged to have been installed in Turkish territories in the light of the information recorded in the sources named “Tang Dynasty History” (I, II).

PDF

___

Ou Yang Xu (1975). Xin Tang Shu, Bei-jing: Zhong-hua shu-ju.

Popova, İ. F (1999). Politiçeskaya Praktika i İdeologiya Rannetanskoğo Kitaya, Moskva.

http://www.guoxue.com/shibu/24shi/shiji/sjml.htm, (Erişim tarihi: 10.04.2016)

Wei, Zheng (1994). Sui Shu, Bei-jing: Zhong-hua shu-ju.

Togan, İsenbike vd. (2006). Eski T’ang Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

(2014). Gök-Türkler, I, II, III, Ankara: Türk Tarihi Kurumu Yayınları.

Taşağıl, Ahmet (2004). Çin Kaynaklarına Göre Eski Türk Boyları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Sıma, Qian, Shi Ji, [Electronic resource], mode of access:

Rybakov, V. M (2009). Tanskaya Byurokratiya, Genezis i Struktura. I, Sankt-Peterburg

Pulleyblank, E. G (1952). “A Sogdian Colony in Inner Mongolia”, T’oung Pao, vol. 41:317-356.

Mori Masao (1967). Historical studies of the ancient Turkic peoples. I, Tokyo.

Malyavkin, A. G (1989). Tanskiye Hroniki o Gosudarstvah Tsentralnoy Azii, Novisibirsk.

Lui Xu (1975). Jiu Tang Shu, Bei-jing: Zhong-hua-shu-ju.

(2006). Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri, çev. A. Batur, İstanbul: Selenge Yayınları.

Liu Mau-tsai (1958). Die Chinesischen Narchichten zur Geschichte der Ost-Türken (T’u-küe), 2. cilt. Wiesbaden: Otto Harrassowitz.

Kafesoğlu, İbrahim (2011). Asya Türk Devletleri, Türk Dünyası El Kitabı, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi: 135-201.

Hucker. Ch (1985). A Dictionary of Offical Titles in İmperial China, Stanford, California

Ganiyev, R. T (2014). “Tanskiy İmparator Tai-zong i Vostoçnye Tyurki”. İzvestiya Uralskoğo Federalnoğo Universiteta, seriya. 2, no. 4. (133):76-85.

Biçurin, N. Ya (1951). Sobraniye Svedenii o Narodah Obitavşih v Sredney Azii v Drevniye Vremena, Moskova.