Lord Byron'ın The Giaour (Gâvur) Adlı Hikâyesinde Türk Kültüründen İzler

Lord Byron, 1809-1811 yıllarında Arnavutluk,Yunanistan, İstanbul, İzmir ve Çanakkaleyi kapsayan bir gezi yapmış ve bu sayede Türk kültürünü yakından tanıma fırsatı bulmuştur. Osmanlı yönetimi altında olan topraklara ve Türklere dair gözlemlerini eserlerine yansıtan Byronın Türk Hikâyelerinden ilki olan The Giaour, A Fragment of a Turkish Tale (Gâvur, Bir Türk Hikâyesinden Bir Kısım) bu açıdan önemli bir eserdir. Uzun dramatik bir şiir olan The Giaourda Byron kahvehanelerden birinde bir halk hikâyecisinden duyduğu hikâyeyi, kendi yaşadığı bir olaydan da esinlenerek kurgulamıştır. Dört farklı karakterin bakış açısının yer aldığı eserde, hikâyenin büyük kısmı Türklerin değerlerini ve inançlarını yansıtan bir balıkçının sesinden aktarılır. Eserde yer alan Türk kültürüne ait izler toplumumuzun ve yaşam tarzımızın bir yabancı tarafından fark edilen, hayranlık ve merakla yaklaşılan özgün, dikkat çekici yanlarıdır. Bu çalışma Byronın Osmanlı- Türk toplumuna dair tespitlerini değerlendirebilmek için The Giaourda yer alan Türk kültüründen izleri bulmayı ve incelemeyi amaçlamaktadır.

___

Abdülaziz Bey (1995). Osmanlı Âdet, Merasim ve Tabirleri: Toplum Hayatı. Cilt 1. Yay. Haz. Kâzım Arısan ve Duygu Arısan Günay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Abdülaziz Bey, (1995). Osmanlı Âdet, Merasim ve Tabirleri: İnsanlar, İnanışlar, Eğlence, Dil. Cilt 2. Yay. Haz. Kâzım Arısan ve Duygu Arısan Günay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Alptekin, Ali Berat (2002). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı. Ankara: Akçağ Yay.

Boratav, Pertev Naili (1988). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. İstanbul: Adam Yay.

Boratav, Pertev Naili, (2003). Yüz Soruda Türk Folkloru. İstanbul: K Kitaplığı.

Butler, Marilyn (1988). The Orientalism of Byrons Giaour. Byron and the Limits of Fiction. Ed. Bernard Beatty ve Vincent Newey. Liverpool: Liverpool University Press. 78-96.

Byron, George Gordon, Lord. (1932). The Life, Letters and Journals of Lord Byron by Thomas Moore. Londra: John Murray.

_____, (1981). The Complete Poetical Works. Ed. Jerome J. McGann. Cilt 3. Oxford: Clarendon. 7 cilt.

Cardwell, Richard A. (2008). Byron and the Orient. Appropriation or Speculation?. Byron and Orientalism. Ed. Peter Cochran. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing. 155-176.

Cochran, Peter (2008a). Edward Saids failure with (Inter Alia) Byron. Byron and Orientalism. Ed. Peter Cochran. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing. 188-202.

Cochran, Peter, (2008b). Introduction: Byrons Orientalism. Byron and Orientalism. Ed. Peter Cochran. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing. 1- 154.

Eisler, Benita (1999). Byron: Child of Passion, Fool of Fame. New York: Alfred A. Knopf.

Elçin, Şükrü (1977). Halk Edebiyatı Araştırmaları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

Franci, Giovanna (1988). Byrons Pilgrimage to Greece: Between Ancient Ruins and Turkish Masquerade. Lord Byron. Byronism, Liberalism, Philhellenism. Proceedings of the 14th International Byron Symposium, Athens, 6-8 July 1987. Ed. M. Byron Raizis. Atina: yy. 165-176.

Graham, Peter W. (1998). Lord Byron. New York: Twayne.

Kidwai, Abdur Raheem (1995). Orientalism in Lord Byrons Turkish Tales. Lewiston, NY: Mellen University Press.

Laqueur, Hans-Peter (1997). Hüvel-Baki: İstanbulda Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları. Çev. Selahattin Dilidüzgün. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Leask, Nigel (1992). British Romantic Writers and the East: Anxieties of Empire. Cambridge: Cambridge UP.

McGann, Jerome J. (1981). Commentary. The Complete Poetical Works. Ed. Jerome J. McGann. Vol. III. Oxford: Clarendon. 389-496.

Oueijan, Naji B. (1999). A Compendium of Eastern Elements in Byrons Oriental Tales. New York: Peter Lang.

Sharafuddin, Mohammed (1996). Islam and Romantic Orientalism: Literary Encounters with the Orient. Londra: I.B.Tauris.

Shilstone, Frederick W. (1988). Byron and the Myth of Tradition. Lincoln: University of Nebraska Press.

Spies, Otto (1941). Türk Halk Kitapları. Çev. Behçet Gönül. İstanbul: Eminönü Halkevi Neşriyatı.

Spies, Otto, (1977). Doğu Kültürünün Avrupa Üzerindeki Tesirleri. Çev. Neşet Ersoy. Ankara: ATO Dergisi İlâve Yay.