Sevgililer Çağı

Avrupa tarihçileri tarafından 15. yüzyılın sonlarından 17. yüzyılın başlarına kadar uzanan dönem “uzun 16. yüzyıl” olarak adlandırılır. Erken modern dönem ya da Geç Rönesans olarakbahsedilen bu zaman dilimi her türden sevgilinin yer aldığı bir “sevgililer çağı” olarak da karşımıza çıkar. Bu dönemde Osmanlı toplumunda yaşanan ve Osmanlı şairleri tarafından şiir formuna dökülen aşk çeşitli toplumsal, kültürel ve duygusal ortamlardan etkilenen bir karakter arz eder. Nitekim Osmanlı şiiri toplumsal olguların ve günlük yaşam unsurlarının aynası hükmünde olduğu gibi bu şiirde ifade bulan aşk ve sevgili kavramları da Osmanlı kültürü ve toplumunun duygusal arka planını aksettirmektedir. Örneğin kamusal alanın erkeğin egemenliğinde olduğu fallokratik (ataerkil) bir kültür dairesine mensup olan Osmanlı toplumunda hür Müslüman bir kadınla ilişki kurmak toplumsal ve hukuksal açıdan uygun bulunmadığı için Osmanlı şiirinde yer alan sevgili tipi “mahbup” olarak karşımıza çıkar. Bununla beraber eğitimli bir erkeğin daha genç bir erkeğe duyduğu aşk “uhrevi aşk” olarak tanımlanır.

___

  • Andrews, Walter G. ve Kalpaklı, Mehmet, Sevgililer Çağı Erken Modern Osmanlı-Avrupa Kültürü ve Toplumunda Aşk ve Sevgili, (çev.) N. Zeynep Yelçe, 2005; İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2018.