İçtimai Gelenekler Açısından Selçuklularda Toy, Düğün Törenleri ve Gelenekleri (Sultan Alp Arslan Dönemi)

Türk tarihinde ve Türk devlet nizamında önemli bir yeri olan gelenekler ve törenler, binlerce yıllık bir maziye sahip olan Türk tarihini, çeşitli evreler geçirse de devam eden bir tarihi kültürün parçası olduğunu göstermesi açısından kayda değerdir. Nitekim, dünya üzerinde var olmuş ve var olan toplumlar birbirlerinden kültürel farkları ile ayrılırlar. Bu kültürel farklar gelenekler ve törenler içinde de kendini göstermektedir. Nitekim gelenek ve törenler toplum hayatını düzenleyen değerler bütünü olduğu için cemiyet içinde de birtakım gelenek ve törenler ortaya çıkmıştır. Bunlardan ilki hükümdar ve halkın kaynaşmasını sağlayan, aynı zamanda hükümdarın halkı doyurma vazifesi olarak gördüğü toy törenleridir. Bunun dışında evlenme gelenekleri ve törenleri yer alır. Evlenme gelenekleri içinde kalın, evlenecek erkeğin kız ailesine verdiği teminattır ki İslamiyet’in kabulünden sonra mehir geleneği veya hukuku ile iç içe uygulanmıştır. Ayrıca eski bir gelenek olan saçı geleneği de hem İslamiyet öncesi hem de İslamiyet sonrası Türk sosyal hayatı içerisinde uygulanan düğün gelenekleri arasındadır. Bu çalışmada Sultan Alp Arslan dönemi temelinde Selçuklularda toy, düğün törenleri ve geleneklerinin sosyal açıdan Selçuklu kültürünün bir parçası olduğu açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Toy, Düğün, Tören, Gelenek

‘’Toy’’ Wedding Ceremonies And Traditions In Seljuks In Terms Of Social Traditions (Sultan Alp Arslan Period)

Traditions and ceremonies, which have an important place in Turkish history and Turkish state, are worthy of showing that Turkish history, which has a thousand years of history, shows that it is a part of historical cultures that continue to pass through various stages. Indeed, societies that exist and exist on the earth are separated from each other by cultural differences. These cultural differences also manifest themselves in traditions and ceremonies. As a matter of fact, traditions and ceremonies constitute a whole set of values that regulate the life of society, so that there are also some traditions and ceremonies in the society. These are ‘’toy’’ ceremonies that make the ruler and the people come together and at the same time the ruler regards the people as a duty to feed. Apart from that, marriage traditions and ceremonies take place. Staying in the tradition of marriage is the guarantee that the man to be married gives to the girl's family that after the acceptance of Islam, it has been applied inside with tradition or law. In addition, the tradition of hair, which is an old tradition, is one of the wedding traditions applied both in pre-Islamic period and post-Islamic Turkish social life. In this study, it will be tried to explain that in the Seljuks, on the basis of the Sultan Alp Arslan period, toys, wedding ceremonies and traditions are part of the Seljuk culture in social terms.

Keywords:

Toy, Wedding, Ceremony, Tradition,

PDF

___

Acar, H.İbrahim. (2011). Mehrin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. İslam Hukuku Araştırma Dergisi, (17), 367-388. Aksoy, Hasan. (1997). Tarihi Bir Belge ve Türk İslam Edebiyatında Bir Tür Olarak Fetihnameler. İlam Araştırma Dergisi, 2(2), 7-19. Berber, Oktay. (2009).Türk Kültüründe Eğlence ve Birlik Unsuru Olarak Düğünler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(10), 1-11. Can, Sevim. (2008). Selçuklular Döneminde Kadın. (İkinci Baskı). İstanbul: Ufukötesi Yayınları. Çaycı, A. (2008). Selçuklularda Hükümdarlık Sembolleri. (Birinci Baskı). İstanbul: İz Yayıncılık. Erdoğan, A. (2014). İslamiyet’ten Önce Türk Devletlerinde Meclis Anlayışı: Toy, Kengeş, Kurultay örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 39-52. Erkul, Ali. (2002). Eski Türklerde Evlenme Gelenekleri. Türkler Ansiklopedisi. Cilt 3. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 58-66. Genç, R. (1975). XI. yüzyılda Türklerde Evlenme. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, (7), 299. Gümrükoğlu, Saliha,Okur. (2013). İslam Aile Hukukunda Kadının Mehir Hakkına Toplumun Bakış Açısı Üzerine Bir Değerlendirme. GÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(4), 223-256. İbnü’l Cevzi. (2014). El Muntazam fi Tarihi’l Ümem’de Selçuklular. (Çev. A. Sevim). Ankara: TTK Yayınları. Kafesoğlu, İbrahim. (2014). Sultan Melikşah Devrinde Büyük Selçuklu İmparatorluğu. (İkinci Baskı). İstanbul: Ötüken Yayınları. Koca, Salim. (2010). Türk Kültürünün Temelleri-II. (Üçüncü Baskı). Ankara: Kültür Yayınları. Koca, Salim. (2012). Toy. Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) İslam Ansiklopedisi. cilt: 41,270-272 Koca, Salim. (2016). Türkiye Selçukluları Tarihi: Sultan Alp Arslan’dan Uluğ Keykubad’a (1071-1220). (Birinci Baskı). Ankara: Berikan Yayınevi Köymen, Mehmet, Altay. (2016). Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, III. Cilt, Alp Arslan ve Zamanı. (Altıncı Basım). Ankara: TTK Yayınları Kurtoğlu, Orhan. (2009). Klasik Türk Şiirinde Saçı Geleneği. Milli Folklor Dergisi, 21(8), 89-99. Mandaloğlu, Mehmet. (2013). İslamiyet’ten Önce Türklerde Aile Hukuku. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(13), 133-159. Ögel, Bahaeddin. (1988). Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları. (Birinci Baskı). İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 258. Ögel, Bahaeddin. (2016). Türklerde Devlet Anlayışı. (İkinci Basım). İstanbul: Ötüken Yayınları. Sıbt İbnü’l Cevzi, (2011). Mir’atü’z-Zaman Fi Tarihi’l-Ayan’da Selçuklular. (Çev. Ali Sevim, Ankara: TTK Yayınları. Turan, Osman. (2016). Selçuklular Zamanında Türkiye. (Ondördüncü Basım). İstanbul: Ötüken Yayınları. Usal Yalçın, S. Selhan. (2010). Türklerde Çeyiz Sandığının Kullanımı ve Geleneksel Süslemeleri. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilim Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 1(1), 157-167.